Jak wyszukiwać?
wyszukiwanie zaawansowane
Nauki Humanistyczne i Społeczne

Studia Nauk Teologicznych PAN

Studia Nauk Teologicznych PAN

Opis

Studia Nauk Teologicznych PAN (ISSN: 1896-3226; eISSN: 2719-3101) jest to rocznik wydawany przez Komitet Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Nauk. Współwydawcą czasopisma jest Wydział Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie. Czasopismo ukazuje się od 2006 roku.

Celem Studiów Nauk Teologicznych PAN jest prezentowanie badań polskich i zagranicznych badaczy podejmujących problematykę z zakresu teologii, religiologii oraz dyscyplin pokrewnych. Celem pośrednim jest także promocja międzynarodowego i interdyscyplinarnego dialogu w dziedzinie teologii, a także jej powiązań z innymi obszarami badawczymi.

W parametryzacji czasopism MNiSW w 2019 roku otrzymało 20 punktów.

ISSN
ISSN 1896-3226, eISSN 2719-3101
Wydawcy
Polskia Akademiai Nauk - Komitet Nauk Teologicznych

Rada Naukowa:
Prof. dr hab. Clemens Breuer (Philosophisch-Theologische Hochschule St. Pölten/Austria)
Ks. prof. dr hab. Bogdan Częsz (UAM Poznań)
Ks. dr hab. prof. UKSW Stanisław Dziekoński (UKSW Warszawa)
Ks. prof. dr hab. Bogdan Ferdek (PWT Wrocław)
Ks. prof. dr hab. Krzysztof Góźdź (KUL Lublin)
Ks. bp dr hab. prof. ChAT Marcin Hintz (ChAT Warszawa)
Ks. prof. dr Dariusz Kowalczyk SJ (Pontificia Università Gregoriana Rzym/Włochy)
Ks. prof. dr hab. Józef Kulisz (Bobolanum Warszawa)
Ks. prof. Piotr Morciniec (UO Opole)
O. prof. dr hab. Andrzej Napiórkowski (UJPII)
Ks. prof. dr hab. Jan Perszon (UMK Toruń)
Ks. prof. dr hab. Jan Słomka (UŚ Katowice)

 

Komitet Redakcyjny:

Ks. prof. dr hab. Bartosz Adamczewski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)
Ks. dr hab. Krystian Kałuża (Uniwersytet Opolski)
Ks. prof. dr hab. Dariusz Kotecki (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Ks. dr Wojciech Kućko (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) – sekretarz redakcji
Ks. prof. dr hab. Marian Machinek (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) – redaktor naczelny
Ks. prof. dr hab. Sławomir Nowosad (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie)
Ks. dr hab. Rajmund Porada (Uniwersytet Opolski)
Dr hab. Monika Przybysz (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)

Prof. dr hab. Sakowicz Eugeniusz (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)

Prof. dr hab. Sławiński Henryk (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie)

Redaktorzy tematyczni:
Ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz (UAM Poznań) - teologia moralna
Ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski (UKSW Warszawa) - nauki biblijne
O. prof. dr hab. Jacek Salij (UKSW Warszawa) - teologia dogmatyczna
Ks. prof. dr hab. Łukasz Kamykowski (UPJPII) - teologia fundamentalna
Prof. dr hab. Krystian Wojaczek (UO Opole) - teologia pastoralna
Ks. prof. dr hab. Henryk Pietras (AI Kraków) - patrologia, historia Kościoła

 

Redaktorzy językowi:
Alois Hüging - Biesdorf/Niemcy (j. niemiecki)
Raymund Brennan - Londyn/Wielka Brytania (j. angielski)

 

studia.nt@pan.pl

  • Roczniki i numery
  • Instrukcja dla autorów

Wybierz numer

Zawartość

Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18

1 Wstęp
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
2 Zbawienie osoby czy natury ludzkiej? O pewnym problemie współczesnej recepcji tradycyjnych motywów soteriologicznych
Ks. Jacek Kempa
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 9-31 | DOI: 10.24425/snt.2023.146519
Słowa kluczowe: soteriologia spór o uniwersalia w teologii Atanazy Aleksandryjski Augustyn z Hippony Anzelm z Canterbury
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W pracy wychodzi się z założenia, że okres nowożytny różni się od wcześniejszych epok pod względem myślenia o uniwersaliach: w antycznym i średniowiecznym sporze o uniwersalia pierwszeństwo miało to, co ogólne, a przedmiotem debat była tożsamość tego, co jednostkowe. Ockhamowski przewrót myślenia w tym zakresie jest jednym z punktów znaczących początek nowożytności. W tym kontekście uzasadnione jest pytanie, na ile klasyczne koncepcje soteriologiczne, powstałe w dawnym klimacie naznaczonym prymatem uniwersaliów, mogą być zrozumiałe dzisiaj, w atmosferze nominalizmu. Po przedstawieniu specyfiki tej problematyki w artykule omówiono trzy prace trzech znaczących dla historii soteriologii autorów (Atanazego, Augustyna, Anzelma). Wnioski nie potwierdzają prostej tezy o niepodważalnym prymacie myślenia o „człowieku jako naturze ludzkiej” w przypadku Atanazego i Augustyna. Za to o wiele późniejsza teoria Anzelma konsekwentnie opiera się na takim myśleniu. Stąd też refleksje dwóch pierwszych autorów, o ile podkreślają międzyosobową więź zbawczą między Bogiem a człowiekiem, wydają się czytelne także dzisiaj. Z kolei koncepcja Anzelma, oparta na ujmowaniu dzieła zbawczego jako oddziaływania na ludzką naturę, łatwo naraża się na zawężone interpretacje, niezgodne z pierwotnym zamysłem jej autora.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ks. Jacek Kempa
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Śląski w Katowicach
3 Kiedy istota ludzka zostaje oddzielona od osoby ludzkiej, a tym samym od koncepcji praw człowieka. Niektóre aspekty krytyki biocentrycznej koncepcji życia Petera Singera
Inocent-Mária V. Szaniszló
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 33-52 | DOI: 10.24425/snt.2023.146520
Słowa kluczowe: Peter Singer antygatunkowizm istota ludzka osoba ludzka wolnośći odpowiedzialność podmiotu godność ludzka prawa człowieka
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Kwestia osoby ludzkiej jest bardzo ważna dla teologii moralnej ze względu na możliwość odpowiedzialnego ludzkiego działania. Dawny utylitaryzm, który wywodzi się z empirystycznego stanowiska Hume’a, sprowadzał kalkulację kosztów i korzyści do oceny przyjemności/nieprzyjemności odczuwanej przez indywidualny podmiot. Nowy utylitaryzm, czerpiący inspirację od Jeremy Benthama i John Stuart Milla, można podsumować w potrójnym nakazie: maksymalizacji przyjemności, minimalizacji bólu i rozszerzenia sfery wolności osobistej dla jak największej liczby osób. Jednym z popularnych propagatorów utylitaryzmu preferencyjnego w czasach współczesnych jest australijski etyk Peter Singer, którego kontrowersyjne poglądy stały się popularne pod koniec lat 70. ubiegłego wieku, nie tylko w środowisku naukowym. W niniejszym artykule postaramy się przedstawić krytykę tego stanowiska w kilku formach w ramach etyki filozoficznej i teologicznej, a także obronę znaczenia pojęcia osoby ludzkiej i godności ludzkiej dla integralnej ochrony życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci oraz antropocentryzmu jako takiego w kontekście szacunku dla całego stworzenia i całej przyrody.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Inocent-Mária V. Szaniszló
1
ORCID: ORCID
  1. Pontifical University of Saint Thomas Aquinas (Angelicum) in Rome, Italy
4 Poza monizmem i dualizmem . Pięć argumentów na rzecz tezy, iż hylemorfizm antropologiczny św. Tomasza z Akwinu nie jest stanowiskiem dualistycznym
Janusz Pyda
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 53-71 | DOI: 10.24425/snt.2023.146521
Słowa kluczowe: antropologia metafizyczna monizm materialistyczny dualizm hylemorfizm Tomasz z Akwinu Kartezjusz
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Warto zauważyć, iż próbę zarysowania podstaw chrześcijańskiej antropologii, która nie ulegałaby pokusie zarówno dualizmu przesadnie separującego duszę i ciało, jak i materialistycznego redukcjonizmu podjął w XX wieku Karl Rahner, teolog prezentujący wrażliwość biegunowo przeciwną wobec stanowiska Akwinaty. Por. M. Machinek, Karla Rahnera koncepcja duszy ludzkiej, „Filozofia monizm – dualizm w antropologii metafizycznej. Nie można go bowiem, jak się to najczęściej czyni, zaklasyfikować jako dualizmu substancji typu kartezjańskiego. Nie jest również stanowiskiem, które można zaliczyć do grupy monizmów materialistycznych, nawet typu nieredukcjonistycznego. Hylemorfizm antropologiczny Akwinaty wydaje się być stanowiskiem zawierającym zarówno intuicje właściwe stanowiskom materialistycznym, jak i dualistycznym w antropologii metafizycznej, choć nieredukowalnym do żadnego z nich. Przy bliższej analizie stanowisk takich jak hylemorfizm antropologiczny Akwinaty musi się więc pojawić pytanie, czy dychotomiczny i rozłączny podział stanowisk w antropologii metafizycznej na materialistyczne i dualistyczne jest zasadny i operatywny.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Janusz Pyda
1
ORCID: ORCID
  1. Instytut Tomistyczny w Warszawie, Akademia Katolicka w Warszawie
5 Postmodernistyczna versus chrześcijańska wizja tożsamości osoby
Antoni Jucewicz
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 73-92 | DOI: 10.24425/snt.2023.146522
Słowa kluczowe: osoba tożsamość osoby postmodernizm chrześcijaństwo personalizm
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Przedmiotem badań niniejszego artykułu jest wizja tożsamości osoby w świetle postmodernizmu w konfrontacji z chrześcijańską, personalistyczną wizją osoby. Osoba w perspektywie postmodernizmu pozbawiona jest natury i transcendentnego sensu istnienia. Tożsamość osoby pojmowana jest jako względna, płynna. Nie jest ona pojmowana jako coś trwałego, stabilnego, immanentnego i uniwersalnego. Tożsamość osoby w perspektywie personalistycznej jest wypadkową niepodważalnej pewności odnośnie do jej podmiotowości. Jest ona cechą obiektywną, trwałą, uniwersalną, konstytutywną dla osoby, istniejącą bez względu na okoliczności. Perspektywa personalistyczna, chrześcijańska pozwala dostrzec pełnię istnienia człowieka, bogactwo jego wymiarów duchowych, czego nie gwarantuje tożsamość pojmowana postmodernistycznie. Tylko w perspektywie ontologicznej można odnaleźć fundament niepowtarzalności, odrębności i ostatecznego ukonstytuowania osoby.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Antoni Jucewicz
1
  1. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
6 Elementy antropologii teologicznej w twórczości naukowej ks. prof. Mariana Ruseckiego
Ks. Jacenty Mastej
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 93-111 | DOI: 10.24425/snt.2023.146523
Słowa kluczowe: Jezus Chrystus stworzenie człowiek antropologia teologiczna homo paschalis chrześcijaństwo sens życia teologia fundamentalna Marian Rusecki
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Celem opracowania jest ukazanie istotnych elementów antropologii teologicznej zawartych w twórczości naukowej ks. prof. Mariana Ruseckiego. Podjęty problem został przedstawiony i rozstrzygnięty w pięciu punktach. Kolejno zaprezentowano następujące kwestie: człowiek stworzony przez Boga (1); chrystyczny wymiar osoby ludzkiej (2); homo paschalis (3); antropotwórczy wymiar chrześcijaństwa (4) oraz ukazywanie sensu życia jako zadanie dla teologii fundamentalnej (5). Konstytutywne przekonanie Ruseckiego, stanowiące sedno powyższych wątków antropologicznych, polega na tym, że zrozumienie tajemnicy człowieka jest możliwe jedynie dzięki Bożemu Objawieniu. Definitywna prawda o człowieku ma swoje źródło i wyjaśnienie w Logosie, Jezusie Chrystusie, prawdziwym Bogu i prawdziwym Człowieku. Dlatego antropologię profesora możemy określić jako teologiczną, chrystocentryczną i eklezjologiczną. Za szczególnie interesujące należy uznać elementy antropologii paschalnej, w której uwyraźniona została kwestia homo paschalis. Zasadny jest też postulat Ruseckiego, aby teologia fundamentalna jeszcze wyraziściej podjęła się opracowania – kluczowego dla człowieka – zagadnienia sensu życia.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ks. Jacenty Mastej
1
  1. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie
7 Spór o podstawy sądu moralnego. Neuronauki a filozofia moralna
Szczepan Kaleciak
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 113-133 | DOI: 10.24425/snt.2023.146524
Słowa kluczowe: sąd moralny neuroetyka neuronauki eksperymentalna psychologia moralna intuicjonizm sumienie etyka moralność
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Neuronauki zajmują się zagadnieniem sądu moralnego. Jest to temat, który ma już swoją długą historię w refleksji filozoficznej. Obie nauki, posługując się tym samym terminem, korzystają z różnych metodologii. Podejście neuronaukowców jest zazwyczaj redukcjonistyczne. Niniejszy artykuł jest propozycją, która próbuje ten redukcjonizm przekroczyć. Główne pytanie badawcze brzmi: Jak w neuronaukach rozumiany jest termin „sąd moralny” oraz czy jego rozumienie bardzo odbiega od tego, które obecne jest w filozofii moralnej? Aby na nie odpowiedzieć, w pierwszej części artykułu autor bada rozumienie terminu „sąd moralny” w czterech empirycznych modelach: intuicjonizmie moralnym psychologii eksperymentalnej, Social Intuitionist Model Jonathana Haidta, Dual-Process Theory Joshuy Greena oraz Somatic Marker Hypothesis autorstwa Antonio Damasio. Te refleksje wprowadzają w drugą część, której przedmiotem jest konfrontacja chrześcijańskiej filozofii moralnej z wynikami badań neuronaukowców.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Szczepan Kaleciak
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
8 Edycja molekularna a bioetyka chrześcijańska
Pavol Dancák
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 135-152 | DOI: 10.24425/snt.2023.146525
Słowa kluczowe: CRISPR/CAS9 terapia genowa terapia linii zarodkowej prawa człowieka etyka chrześcijańska
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W badaniach w dziedzinie genetyki molekularnej poczyniono w ostatnich latach ogromne postępy, które mają szerokie zastosowanie praktyczne. Jednocześnie potwierdzono, że nie wszystko, czego dostarczają współczesne badania genetyczne, jest dobre i korzystne dla ludzi. W szczególności odkrycie metody CRISPR/CAS9 umożliwiło bardzo skuteczną ingerencję w cechy dziedziczne jednostki, co zmusiło lekarzy, prawników, etyków, socjologów, teologów i przedstawicieli Kościołów do zajęcia jasnego stanowiska w tej kwestii. Potrzeba dalszego rozwoju naukowego wymaga określenia granic badań w celu uniknięcia nieodwracalnych szkód w puli genowej ludzkości. Celem niniejszego artykułu jest analiza dokumentów Magisterium Kościoła katolickiego w zakresie bieżących kwestii bioetycznych wynikających z nowych odkryć naukowych oraz przedstawienie zasad chrześcijańskich w kontekście możliwości oferowanych przez edycję molekularną z wykorzystaniem CRISPR/CAS9. Stanowisko Kościoła katolickiego wobec aktualnych osiągnięć w dziedzinie biomedycyny, nawet w czasach znaczących odkryć biomedycznych, opiera się na holistycznym spojrzeniu na ludzkie życie, jego wartość i misję. W najgłębszym znaczeniu tego słowa terapia genowa powinna być terapią konkretnej choroby danego organizmu, która szanuje integralne dobro osoby ludzkiej. Interwencje kliniczne mające na celu poprawę genomu jednostki, a tym samym społeczeństwa, są niedopuszczalne. Życie ludzkie nie może stać się przedmiotem eugenicznej mentalności pozytywistyczno-materialistycznej. Urząd Nauczycielski Kościoła promuje rozwój naukowy dla wspólnego dobra ludzkości, a jednocześnie dąży do zachowania godności i integralności każdej istoty ludzkiej.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Pavol Dancák
1
ORCID: ORCID
  1. University of Prešov in Prešov, Slovakia
9 Antropologiczne podstawy chrześcijańskiej koncepcji wychowania
ks. Wojsław Czupryński
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 153-166 | DOI: 10.24425/snt.2023.146526
Słowa kluczowe: personalizm wychowanie pedagogika personalistyczna antropologia chrześcijańska
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Pedagogika nie jest nauką autonomiczną, niezależną teoriopoznawczo i metodologicznie od innych nauk. Zarówno przedmiot – człowiek, metoda – określony sposób wyjaśniania i uzasadniania kluczowych twierdzeń, jak i cel – pełnia życia osobowego człowieka, nie są formułowane bez filozoficznego, zwłaszcza antropologicznego odniesienia. Każda z istniejących koncepcji pedagogicznych w naturalny sposób zakłada określoną wizję świata i człowieka, która pozostaje poza zakresem kompetencji pedagogiki. Pedagogika ją jedynie zakłada, czyni punktem wyjścia dla dalszego dyskursu w obszarze swoich badań. Wynika z tego, że pedagogika nie jest nauką autonomiczną wobec filozofii. Pedagog musi zatem być świadomy tego, jaka to filozofia i czy spełnia ona kryteria racjonalności i sensowności dyskursu naukowego. W obliczu współczesnego zamętu myślenia o człowieku, określanego mianem „błędu antropologicznego”, szczególnie w konfrontacji z dynamicznie rozprzestrzeniającą się ideologią tzw. multikulturalizmu, głoszącego równoprawność różnych antropologii i różnych teorii wychowania, zaznacza się pilna potrzeba przypomnienia i krytycznego odbudowania tradycji pedagogiki personalistycznej. Wychowanie winno być zakotwiczone w etyce jako teorii moralności i rozumiane jako aktualizacja potencjału człowieka w perspektywie „bycia-dla-drugiego”. Aktualizacji domaga się cała natura ludzka, a więc życie biologiczne, popędowo-zmysłowe, a nade wszystko intelektualno-wolitywne.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

ks. Wojsław Czupryński
1
  1. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
10 Czy chirurgia estetyczna jest moralnie dopuszczalna?
Jan Polák
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 167-197 | DOI: 10.24425/snt.2023.146527
Słowa kluczowe: chirurgia estetyczna ciało Magisterium lekarz zasady etyczne komisja bioetyczna zgorszenie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Niniejszy artykuł wskazuje na najważniejsze aspekty, które należy wziąć pod uwagę w kwestii etycznej (nie)dopuszczalności operacji estetycznych. Wychodząc od wartości ludzkiego ciała, widzianej z perspektywy biblijnej, autor wprowadza w istotne wypowiedzi Magisterium Kościoła dotyczące chirurgii estetycznej, wśród których szczególne miejsce zajmuje przemówienie papieża Piusa XII. Odnosi się także do zasad etycznych, w szczególności zasady podwójnego skutku i całościowości, a także zarysowuje podstawowe stanowiska argumentacyjne wybranych komisji bioetycznych. Nie zabrakło również krótkiego wprowadzenia do poglądów kilku współczesnych bioetyków. Na zakończenie autor przedstawia swój punkt widzenia i pokrótce wyjaśnia, co powinien wziąć pod uwagę pacjent i na co powinien zwrócić uwagę chirurg estetyczny, aby uniknąć działań etycznie niewłaściwych.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jan Polák
1
  1. Palacký University Olomouc, Czech Republic
11 Religijność oraz poglądy teologiczne Mikołaja Kopernika
ks. Paweł Rabczyński
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 199-2016 | DOI: 10.24425/snt.2023.146528
Słowa kluczowe: Mikołaj Kopernik religijność Kopernika teologia Kopernika teizm kreacjonizm
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Mikołaj Kopernik (1473–1543), genialny odkrywca i wielki uczony, twórca systemu heliocentrycznego, był osobą głęboko religijną. Zajmował się głównie astronomią. Był człowiekiem nauki i wiernym synem Kościoła katolickiego. Nie był teologiem i nie pozostawił po sobie pism teologicznych ani ascetycznych. Niemniej jednak w jego spuściźnie, przede wszystkim w dziele jego życia – De revolutionibus, można odnaleźć ważne idee teologiczne: teizm i kreacjonizm. Należy je odczytywać w kontekście badań astronomicznych i kosmologicznych uczonego. Obserwując piękno, harmonię i ład wszechświata Kopernik wskazuje na ich doskonałego Stwórcę ( Opifex omnium). Kosmos i wszystkie dzieła stworzone są epifanami Boga. Bóg Kopernika jest Istotą Najlepszą i Największą ( Optimus Maximus), która zarządza „boską fabryką” wszechświata ( Regularissimus). Człowiek jest w centrum stworzenia. Poznawanie i kontemplacja kosmosu daje mu radość, odrywa go od zła, uszlachetnia i prowadzi do Boga. Poglądy teologiczne Kopernika noszą znamię renesansowego humanizmu.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

ks. Paweł Rabczyński
1
  1. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
12 Walter Charleton przeciw mrokom ateizmu
Adam Drozdek
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 217-230 | DOI: 10.24425/snt.2023.146529
Słowa kluczowe: Walter Charleton dowody na istnienie Boga nieśmiertelność duszy fizyko-teologia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Walter Charleton, lekarz i zaangażowany chrześcijanin, był jednym z pierwszych zwolenników fizyko-teologii, którą zaczęto rozwijać na dużą skalę pod koniec XVII wieku i która rozkwitła w XVIII wieku. W swojej walce z angielskim deizmem i ateizmem argumentował na podstawie porządku przyrody za istnieniem Boga. Był jednym z nielicznych autorów próbujących pogodzić atomistykę z teologią chrześcijańską. Zmagał się również z problemem nieśmiertelności duszy, wspierając w pewnym momencie ideę Gassendiego, że ludzie mają dwie dusze – zmysłową i racjonalną.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Adam Drozdek
1
ORCID: ORCID
  1. Duquesne University, Pittsburgh, PA, USA
13 Relacja między teologią i filozofią a nauką w ujęciu arystotelesowsko-tomistycznym
Michał Mrozek
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 231-258 | DOI: 10.24425/snt.2023.146530
Słowa kluczowe: filozofia nauka metodologia założenia nowy ateizm cnoty intelektualne mądrość Arystoteles Akwinata
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Współcześnie narasta poczucie konieczności porzucenia filozofii czy teologii na korzyść nauki oraz przekonań specjalistów. Przedstawione przez Arystotelesa i św. Tomasza analizy w zakresie hierarchii cnót intelektualnych pozwalają nam zwrócić uwagę na uwarunkowania i konsekwencje tych postulatów. Ich zdaniem wiedza wyrasta z określonych zasad i założeń, których ocena należy do cnoty mądrości. Cnota mądrości ma za przedmiot najwyższe zasady, do których dotarcie wymaga szczególnej metodologicznej i metafizycznej uwagi. W przypadku teologii chrześcijańskiej mądrość ta zostaje wzbogacona o wiarę w to, co Bóg objawia człowiekowi. Tak rozumiana wiara wykracza poza naturalne poznanie, mając równocześnie mocne racjonalne podstawy o charakterze historycznym oraz doktrynalnym. Wiedza naukowa pozbawiona refleksji metafizycznej, jak i metodycznie odcinająca się od wiary religijnej, może prowadzić do braku świadomości własnego aktu wiary względem swoich własnych założeń. Może to pociągnąć za sobą nieświadome przekształcenia własnych założeń naukowych w zasady o uniwersalnym filozoficznym charakterze, a w konsekwencji prowadzić do błędnej oceny tego wszystkiego, co wykracza poza kompetencje i metodologię nauk ścisłych.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Michał Mrozek
1
  1. Instytut Tomistyczny, Warszawa
14 Teoria i pragmatyka dialog z islamem według papieża Benedykta XVI
Eugeniusz Sakowicz
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 259-279 | DOI: 10.24425/snt.2023.146531
Słowa kluczowe: dialog międzyreligijny islam Bóg prawda pokój Benedykt XVI
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Benedykt XVI, jako Najwyższy Pasterz Kościoła i głowa Państwa Watykańskiego (Watykanu), utrzymywał kontakty z przedstawicielami władz państw muzułmańskich lub zdominowanych przez kulturę islamu. Troszczył się o dobre relacje katolików z wyznawcami innych religii, w tym islamu. Świadczył o istotnych wartościach chrześcijaństwa i islamu – sprawiedliwości i pokoju. W artykule wskazaliśmy na istotę, cel oraz wyzwania dialogu międzyreligijnego, przede wszystkim dialogu z islamem. Osobom i środowiskom zaangażowanym w jego prowadzenie powinna przyświecać idea poszukiwania prawdziwego dobra człowieka i społeczeństwa. Ważne przy tym jest zachowanie wierności własnej tożsamości religijnej, zwłaszcza na płaszczyźnie doktrynalnej. Dialog bowiem przede wszystkim powinien zmierzać do poszukiwania prawdy i świadczenia o niej. Będzie to możliwe tylko pod warunkiem zachowania szacunku dla własnej wiary oraz okazywania respektu dla tożsamości wyznawców islamu. W dialogu z islamem najważniejszy jest Bóg Wszechmogący, któremu przyznać trzeba należne Jemu miejsce. Wiara bowiem w jednego Boga zobowiązuje Jego wiernych do odpowiedzialności za pokój. Benedykta XVI teoria dialogu znalazła poświadczenie w papieskich spotkaniach czy to ze „światem islamu”, czy też z różnymi gremiami (kościelnymi, politycznymi, osób zaangażowanych w tzw. dialog specjalistów). Najważniejszym kryterium dialogu była dla Benedykta XVI wierność chrześcijańskiej tożsamości
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Eugeniusz Sakowicz
1
  1. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
15 Paul Jorion (red.), Humanism and Its Discontents: The Rise of Transhumanism and Posthumanism, Cham: Palgrave Macmillan 2022, ss. X+225
Ks. Sławomir Nowosad
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 281-285
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Ks. Sławomir Nowosad
16 John Hugh Garvey, The Virtues, Washington, DC: The Catholic University of America Press 2022, ss. 200
Marek Rozpłochowski
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 287-289
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Marek Rozpłochowski
17 Wiesław Przyczyna, Katarzyna Czarnecka, Marek Ławreszuk (red.), Słownik polskiej terminologii prawosławnej, Warszawa – Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2022, ss. 606
Eugeniusz Sakowicz
Studia Nauk Teologicznych PAN | 2023 | Tom 18 | 291-295
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Eugeniusz Sakowicz

Instrukcja dla autorów

1. Wymagania dotyczące tekstu

Redakcja "Studiów Nauk Teologicznych PAN" przyjmuje teksty dotychczas nigdzie niepublikowane. Teksty z zakresu teologii, religiologii i dyscyplin pokrewnych nie powinny przekraczać objętości 40 tys. znaków (ze spacjami), czyli 20-23 strony. Preferowana edytor tekstu Times New Roman 12, interlinia 1,5; przypisy: 10, interlinia pojedyncza. Wystarczy nadesłanie wersji elektronicznej na adres:

studia.nt@pan.pl

Nadesłane prace zostaną poddane procedurze recenzyjnej. O jej wyniku, treści nadesłanych recenzji, jak też decyzji redakcji odnośnie do publikacji autor zostanie poinformowany.

Przyjmujemy teksty w języku polskim oraz językach kongresowych.

Do każdego tekstu należy dołączyć:

-           krótką notę biograficzną

-           streszczenie w języku angielskim i polskim, każdorazowo o objętości ok. 1000 znaków,

-           wykaz słów kluczowych,

-           wykaz skrótów stosowanych przez autora w tekście lub przypisach

2. Zasady sporządzania przypisów

1. Numer przypisu w tekście umieszczamy przed znakiem interpunkcyjnym kończącym zdanie lub jego część, np. W napisanych krótko przed śmiercią testamencie1, poeta wspomina swoich dobroczyńców2.

2. Cytowanie książek: inicjał imienia, nazwisko (-a) autora (-ów), tytuł dzieła (pisany kursywą bez cudzysłowu), wydawnictwo, miejsce i rok wydania (przed rokiem zaznaczamy części wydawnicze (np. 32007), wykaz cytowanych stron. Fragmenty opuszczone w cytatach należy zaznaczyć trzema kropkami w nawiasach kwadratowych.

3. Powtarzanie przypisu: nie stosujemy takich słów, jak np. tamże, tenże, itp., ale powtarzamy skrócony zapis bibliograficzny (inicjał imienia, nazwisko, tytuł lub jego część oraz strony).

4. Przykład zapisu przypisów

1 A. Derdziuk, Teologia moralna w służbie wiary Kościoła, Wydawnictwo KUL Lublin 2010, 125-134.

2 A. Derdziu

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji