Humanities and Social Sciences

Studia Socjologiczne

Content

Studia Socjologiczne | 2023 | No 2

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W artykule skupiliśmy się na analizie opinii i postaw wobec możliwości członkostwa cudzoziemca w społeczeństwie polskim traktowanym jako polska wspólnota narodowa. Opierając się na wynikach sondażu „Polacy i inni po 30 latach” z 2018 roku oraz porównań z wynikami identycznych badań z lat 1988 i 1998 analizujemy odmiany polskiej tożsamości narodowej oraz to, w jaki sposób przekładają się one na warunki uznania cudzoziemca za Polkę/Polaka. W artykule zwracamy uwagę po pierwsze na to, że warunki przynależności cudzoziemca do tej wspólnoty są odmiennie postrzegane przez badanych niż te, które są kierowane wobec Polaków. Po drugie, opinie badanych o sposobach wejścia cudzoziemca do polskiego społeczeństwa charakteryzują się różnymi koncepcjami ich przynależności i formułowanymi wobec nich oczekiwaniami, począwszy od obywatelskiej, a skończywszy na etnicznej. Po trzecie, podkreślamy podstawowe znaczenie kryteriów społeczno-kulturowych dla akceptacji cudzoziemca w polskim społeczeństwie, które dotyczą jego zgodnego funkcjonowania w naszym kraju.
Go to article

Bibliography

1. Adamski, Krzysztof J. 2020. Adaptacja i postrzeganie imigrantów w państwach europejskich. Studium porównawcze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
2. Anderson, Benedict. 1997. Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu. Przekład Stefan Amsterdamski. Kraków: Wydawnictwo Znak.
3. Ariely, Gal. 2019. The nexus between globalization and ethnic identity: A view from below. Ethnicities, 19, 5: 763–783. DOI: 10.1177/1468796819834951.
4. Balogun, Bolaji. 2020. Race and racism in Poland: Theorising and contextualising “Polish-centrism”. The Sociological Review, 68, 6: 1196–1211. DOI:10.1177/0038026120928883.
5. Bauböck, Rainer. 2020. The Democratic Case for Immigration. Politische Vierteljahresschrift, 61: 357–375. DOI: 10.1007/s11615-020-00229-3.
6. Bieber, Florian. 2018. Is Nationalism on the Rise? Assessing Global Trends. Ethnopolitics, 5, 17: 519–54. DOI: 10.1080/17449057.2018.1532633.
7. Błuszkowski, Jan. 2005. Stereotypy a tożsamość narodowa. Warszawa: Wydawnictwo ELIPSA.
8. Bokszański, Zbigniew. 2005. Tożsamości zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
9. Bonikowski, Bart, Paul DiMaggio. 2016. Varieties of American Popular Nationalism. American Sociological Review, 81, 5: 949–980. DOI: 10.1177/0003122416663683.
10. Brubaker, Rogers. 1999. The Manichean Myth. Rethinking the distinction between “Civic” and “Ethnic” nationalism. In: H. Kriesi, K. Armingeon, H. Slegrist, A. Wimmer, eds. Nation and National Identity: The European Experience in Perspective. Zurich: Ruegger, 55–71.
11. Butkus, Mindaugas, Alma Maciulyte-Sniukiene, Kristina Matuzeviciute, Vida Davidaviciene. 2018. Society’s attitudes towards impact of immigration: case of EU countries. Marketing and Management of Innovations, 1: 338–352. DOI: 10.21272/ mmi.2018.1–26.
12. Czekaj, Krzysztof. 2007. Socjologia Szkoły Chicagowskiej i jej recepcja w Polsce. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa.
13. Davidov, Eldad, Moshe Semyonov. 2017. Attitudes toward immigrants in European societies. International Journal of Comparative Sociology, 5: 359–366. DOI: 10.1177/0020715217732183.
14. Eriksen, Thomas H. 2013. Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropologiczne. Przekład Barbara Gutowska-Nowak. Kraków: Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
15. Frankfort-Nachmias, Chava, David Nachmias. 2001. Metody badawcze w naukach społecznych. Przekład Elżbieta Hornowska. Poznań: Zysk i Sk-a Wydawnictwo.
16. Galent, Marcin, Paweł Kubicki. 2012. New Urban Middle Class and National Identity in Poland. Polish Sociological Review, 179, 3: 385–400.
17. Gorodzeisky, Anastasia, Moshe Semyonov. 2019. Unwelcome Immigrants: Sources of Opposition to Different Immigrant Groups Among Europeans. Frontiers in Sociology, 4: 1–10. DOI: 10.3389/fsoc.2019.00024.
18. Górniak, Jarosław. 1998. Analiza czynnikowa i analiza głównych składowych. ASK: Research and Methods, 7: 83–102.
19. Grodecki, Mateusz. 2021. Odmiany polskiej tożsamości narodowej i ich konsekwencje dla postaw wobec mniejszości. Studia Socjologiczne, 243, 4: 33–58. DOI: 10.24425/sts.2021.139721.
20. Grzymała-Kazłowska, Aleksandra. 2021. Attitudes to the New Ethnic Diversity in Po- land: Understanding Contradictions and Variations in a Context of Uncertainty and Insecurity. Polish Sociological Review, 214, 2: 241–260. DOI:10.26412/psr214.06.
21. Grzymała-Kazłowska, Aleksandra, Patrycja Ziółkowska. 2021. Postawy wobec inności w świtele koncepcji (super)różnorodności. W: M. Marody, red. Wartości w działaniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 131–160.
22. GUS. 2020. Populacja cudzoziemców w Polsce w czasie COVID-19. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
23. Jaskułowski, Krzysztof. 2021. The Politics of a National Identity Survey: Polishness, Whiteness, and Racial Exclusion. Nationalities Papers, 49, 6: 1082–1095. DOI: 10.1017/nps.2020.68.
24. Kwiatkowski, Piotr T. 2018. Odzyskanie niepodległości w polskiej pamięci zbiorowej. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
25. Larin, Stephen J. 2010. Conceptual Debates in Ethnicity, Nationalism, and Migration. In: R. Denemark, ed. T he International Studies Encyclopedia. Oxford: Wiley-Blackwell, 438–457. DOI: 10.1093/acrefore/9780190846626.013.128.
26. Lindstam, Emmy, Matthias Mader, Harald Schoen. 2021. Conceptions of National Identity and Ambivalence towards Immigration. British Journal of Political Science, 51, 1: 93–114. DOI:10.1017/S0007123418000522.
27. Modood, Tariq. 2014. Multikulturalizm. Przekład Izabela Kołbon. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
28. Nowicka, Ewa. 1990. Narodowe samookreślenie Polaków. W: E. Nowicka, red. Swoi i obcy. Warszawa: Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, 55–107.
29. Nowicka, Ewa, Sławomir Łodziński. 2001. U progu otwartego świata. Poczucie polskości i nastawienia Polaków wobec cudzoziemców w latach 1988-1998. Kraków: Nomos.
30. Nowicka, Ewa. 2011. Badanie rasizmu: problemy metodologiczne. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 4: 121-144.
31. Nowicka, Ewa, Sławomir Łodziński. 2021. Długie trwanie narodu. Społeczne wymiary polskości (1988-2021). Warszawa: Collegium Civitas.
32. Okólski, Marek. 2021. Przejście migracyjne w Polsce. Studia Śląskie, 88-89: 239–257.
33. Ossowski, Stanisław. 1966. Więź społeczna i dziedzictwo krwi. W: idem, Dzieła, t. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
34. Pędziwiatr, Konrad. 2022. Wielokulturowa Polska przyszłości. Konrad Pędziwiatr w rozmowie z Małgorzatą Nocuń. Znak, luty, 39–46.
35. Pennix, Rinus. 2016. Paradoks migracyjny Unii Europejskiej: więcej mobilności, mniej imigrantów? W: A. Górny, P. Kaczmarczyk, M. Lesińska, red. Transformacje: Przewodnik po zmianach społeczno-ekonomicznych w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 22–34.
36. Pierzchała, Marcin. 2011. Społeczne kryteria polskości w opinii Polaków w latach 1988–2008 a problem włączania obcokrajowców do uczestnictwa w polskiej wspólnocie narodowej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 38: 149–167. 37. Porter-Szűcs, Brian. 2021. Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii. Przekład Anna Dzierzgowska, Jan Dzierzgowski. Warszawa: Wydawnictwo Filtry.
38. Pszczółkowska, Dominika. 2022. Polska stała się krajem imigracji w niecałe 10 lat – tylko częściowo przez Putina, https://oko.press/polska-stala-sie-krajem-imigracji-w-niecale-10-lat-tylko-czesciowo-przez-putina [dostęp: 17.10.2022].
39. Radkiewicz, Piotr. 2019. Patriotyzm, etnocentryzm, nacjonalizm. Perspektywa makropsychologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
40. Roshwald, Aviel. 2016. Civic and Ethnic Nationalism. In: J. Stone, R. M. Dennis, P. S. Rizova, A. D. Smith, X. Hou, eds. T he Wiley Blackwell Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Nationalism. John Wiley & Sons. DOI: 10.1002/9781118663202.wberen436. 41. Salamońska, Justyna. 2016. Friend or Foe? Attitudes Towards Immigration from Other European Union Countries. SocietàMutamentoPolitica, 13, 7: 237–253. DOI: 10.13128/SMP-18283.
42. Silverman, David. 2009. Prowadzenie badań jakościowych. Przekład Joanna Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
43. Simonsen, Kristina B. 2016. How the host nation’s boundary drawing affects immigrants’ belonging. Journal of Ethnic and Migration Studies, 7, 42: 153–176. DOI: 10.1080/1369183X.2016.1138854.
44. Simonsen, Kristina B. 2019. Us” or “Them”? How Policies, Public Opinion, and Political Rhetoric Affect Immigrants’ Sense of Belonging, Migration Information Source, April 18 [https://www.migrationpolicy.org/article/policies-public-opinion-rhetoric-immigrants-sense-belonging – dostęp 7.01.2023].
45. Simonsen, Kristina B., Bonikowski Bart. 2020. Is Civic Nationalism Necessarily Inclusive? Conceptions of Nationhood and Anti-Muslim Bart Attitudes in Europe. European Journal of Political Research, 59, 1: 114–136. DOI: 10.1111/1475-6765.12337.
46. Smith, Anthony D. 2009. Etniczne źródła narodów. Przekład Małgorzata Głowacka-Grajper. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
47. Switat, Mustafa. 2018. Rasizm i mechanizmy mu pokrewne w kontekście badań nad diasporą arabską w Polsce. Studia Migracyjne. Przegląd Polonijny, 167, 1: 189– 218. DOI: 10.4467/25444972SMPP.18.009.8918.
48. Ścigaj, Piotr 2012. Tożsamość narodowa. Zarys problematyki. Kraków: Księgarnia Akademicka.
49. Tabachnik, Maxim. 2019. Untangling liberal democracy from territoriality: from ethnic/civic to ethnic/territorial nationalism. Nations and Nationalism, 25, 1: 191– 207.DOI: 10.1111/nana.12428.
50. Thérová, Lenka. 2022. Anti-Immigration Attitudes in Contemporary Polish Society: A Story of Double Standards? Nationalities Papers, 1–16. DOI: 10.1017/nps.2022.71.
51. Triandafyllidou, Anna. 2022. Contextualising Nationalism. Ethnicities, 22, 4: 573– 588. doi: 10.1177/14687968221085260.
52. Wark, Colin, John F. Galliher. 2007. Emory Bogardus and the Origins of the Social Distance Scale. The American Sociologist, 38, 4: 383–395. DOI: 10.1007/s12108-007-9023-9.
53. Wysocki, Artur. 2019. „Wojna polsko-polska”. Między polityzacją tożsamości zbiorowych Polaków a realnym konfliktem społecznym. W: J. Kurczewska, Z. Mach, współpraca M. Ślarzyński red. Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 129–151.
54. Vertovec, Steven. 2021. The social organization of difference. Ethnic and Racial Studies, 44, 8: 1273–1295. DOI: 10.1080/01419870.2021.1884733.
55. Zarycki, Tomasz, Rafał Smoczyński, Tomasz Warczok. 2022. Cultural citizenship without state: historical roots of the modern polish citizenship model. Theory and Society, 51, 4: 269–301. DOI: 10.1007/s11186-021-09465-x.

Go to article

Authors and Affiliations

Sławomir Łodziński
1
ORCID: ORCID
Ewa Nowicka
2
ORCID: ORCID

  1. Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski
  2. Collegium Civitas, Warszawa
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W latach 1990–2015 z trzech obserwowanych w wiejskiej Polsce procesów – depezantyzacji, proletaryzacji i gentryfikacji – ten ostatni, tworzący wiejską klasę średnią, miał największą dynamikę. Między 1990 i 2015 rokiem udział wiejskiej klasy średniej w strukturze społecznej wsi wzrósł z 13% do 28%, co było skutkiem procesów endogennych i egzogennych wobec wsi. W niniejszej analizie „nowa” wiejska klasa średnia została zdefiniowana przez wykonywane zawody, należące do czterech pierwszych wielkich grup Klasyfikacji Zawodów i Specjalności (ISCO-08). Tak wyróżniona, jest ona bardzo zróżnicowana, co prowadzi do hipotezy o istnieniu nie jednej, a kilku wiejskich klas średnich. Przedmiotem opracowania jest ukazanie cech różnicujących wiejską klasę średnią i wskazanie – na podstawie współwystępujących cech – jej typów. Analiza oparta jest przede wszystkim na bazie danych badania „Diagnoza społeczna 2015”.
Go to article

Bibliography

1. Bourdieu, Pierre, Jean-Claude Passeron. 2012. Reprodukcja. Przekład Elżbieta Neyman. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Bryant, Christopher, Lorne Russwurm, Allister McLellan. 1982. The city’s countryside. Land and its management in the rural-urban fringe. London, New York: Longman.
3. Burawoy, Michael. 1998. The Extended Case Method. Sociological Theory, 16, 1: 4–32.
4. Darling, Eliza. 2005. The City in the Country: Wilderness Gentrification and the Rent gap. Environment and Planning A: Economy and Space, 37: 1015–1032.
5. DeVellis, Robert. 2011. Scale Development Theory and Applications. Thousand Oaks: Sage Publications.
6. Diday, Edwin. 1971. Une nouvelle méthode en classification automatique et reconnaissance des formes: la méthode des nuées dynamiques. Revue de Statistique Appliquée, 19, 2: 19–33.
7. Domański, Henryk. 2021. Klasa średnia i problem merytokracji. Wszystko co Najważniejsze, 31, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/henryk-domanski-klasa-srednia-i-problem-merytokracji/. Dostęp 4.09.2022.
8. Domański, Henryk. 2015. Czy są klasy społeczne w Polsce? Warszawa: Krytyka Polityczna.
9. Domański, Henryk. 2005. Zawód. W: Encyklopedia socjologii. Suplement. Warszawa: Oficyna Naukowa.
10. Domański, Henryk. 2004. Struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
11. Domański, Henryk. 2002. Polska klasa średnia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
12. Encyklopedia PWN. Kapitał kulturowy. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/kapital-kulturowy;3920044.html. Dostęp 4.11.2022.
13. Encyclopédie Universalis. Classes sociales. https://www.universalis.fr/encyclopedie/classes-sociales-classes-moyennes/. Dostęp 20.12.2022.
14. Frenkel, Izasław. 2014. Ludność wiejska. W: I. Nurzyńska, W. Poczta, red. Raport o stanie wsi. Polska wieś 2014. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 27–84.
15. Frenkel, Izasław. 2003. Ludność, zatrudnienie i bezrobocie na wsi: dekada przemian. Warszawa: IRWiR PAN.
16. Gluckman, Max. 1958. Analysis of social situation in modern Zululand. Bantu Studies, 14, 1: 147–174.
17. Gorlach, Krzysztof. 1988. Koncepcja „burżuazyjnienia”: próba jej weryfikacji. Studia Socjologiczne, 4: 24–39.
18. Gorlach, Krzysztof. 1989. On repressive tolerance: state and peasant farm in Poland. Sociologia Ruralis, 29, 1: 23–33.
19. Griguolo, Silvio, 1992. ADDATI: un package per l’analisi esplorativa dei dati. Venezia: CIDOC-IUAV.
20. Grzelak, Zdzisław. 1981. I nteligencja w społeczności wiejskiej. Warszawa: LSW.
21. Guimond, Laurie, Miriam Simard. 2010. Gentrification and neo-rural population in the Quebec countryside: Representations of various actors. Journal of Rural Studies, 26: 449–469.
22. Halamska, Maria. 2018. Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 3: Świadomościowe korelaty struktury społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, IRWiR PAN.
23. Halamska, Maria. 2016. Struktura społeczna ludności wiejskiej na początku XXI wieku. W: M. Halamska, S. Michalska, R. Śpiewak, red. Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 1: Stare i nowe wymiary społecznego zróżnicowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, IRWiR PAN, 11–86.
24. Halamska, Maria, Radosław Hoffman, Monika Stanny. 2017. S tudia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 2: Przestrzenne zróżnicowanie struktury społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, IRWiR PAN.
25. Hoggart, Keith. 1997. The middle classes in rural England 1971–1991. Journal of Rural Studies, 13, 3: 253–273.
26. Jabłonowski, Roman. 1937. Ludność bezrolna. W: E. Strzelecki, red. Struktura społeczna wsi polskiej. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego, 165–247.
27. Jarness, Vegard. 2015. Cultural vs Economic Capital: Symbolic Boundaries within the Middle Class. Sociology, 51, 2: 357–373. DOI: 10.1177/0038038515596909.
28. Koralewicz, Jadwiga. 2008. Autorytaryzm, lęk, konformizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
29. Laferté, Gilles. 2018. L’embourgeoisement : une enquete chez les céréaliers. Paris: Raisons d’agir.
30. Laferté, Gilles. 2014. Des études rurales à l’analyse des espaces sociaux localisés. Sociologie, 5, 4: 423–439.
31. Lepczyński, Krzysztof. 2021. Ideologia klasy średniej: od modernizacyjnego projektu do niespełnionej obietnicy. Studia Socjologiczne, 4: 5–31. DOI: 10.24425/sts.2021.139720.
32. Łuczaj, Kamil, Stanisław Krawczyk. 2022. Możemy sprawić, żeby na uczelniach była większa równość. Magazyn Kontakt, https://magazynkontakt.pl/luczaj-mozemy-sprawic-zeby-na-uczelniach-byla-wieksza-rownosc/. Dostęp 1.09.2022.
33. Manchin, Robert, Ivan Szelényi. 1985. Theories of Family Agricultural Production in Collectivized Economies. Sociologia Ruralis, 3–4: 248–268.
34. Mooney Patrick, Mateo Marini. 2006. Rural economies. W: P. Cloke, T. Marsden, P. Mooney, eds. Handbook of Rural Studies. London, Thousand Oaks, Delhi: Sage Publications, 91–103.
35. Mocquin, Alban. 2020. Reclasser des agriculteurs, https://laviedesidees.fr/Gilles-La-ferte-Embourgeoisement-enquete-cerealiers.html. Dostęp 10.02.2023.
36. Nelson, Peter, Pierre Pistre, Jean Dellier, Frederic Richard. 2008. Towards a Cross-National Database of Rural Gentrification Indicators, http://www.i-rgent.com/wp-content/uploads/sites/17/2015/05/AAG2015_nelson.pdf. Dostęp 1.09.2022.
37. Panek, Tomasz. 2009. Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Warszawa: SGH.
38. Pistre, Pierre. 2013. Renouveau des campagnes francaises. Carnets de geographes https//journals.openedition.org.cdg/963. Dostęp 1.09.2022.
39. Rosner, Andrzej, Monika Stanny. 2014. Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I. Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w 2010 roku. Warszawa: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, IRWiR PAN.
40. Siciński, Andrzej. 1976. Styl życia. Koncepcje i propozycje. Warszawa: PWN.
41. Słomczyński, Kazimierz. 2011. Typologia międzykrajowych badań porównawczych a kluczowe problemy metodologiczne. Studia Socjologiczne, 1: 469–482.
42. Smith, Darren. 2007. The changing faces of rural populations: (re)fixing the gaze or ‘eyes wide shut’?. Journal of Rural Studies, 23, 3: 275–282.
43. Sowa, Izabela. 2016. Wykorzystanie koncepcji stylu życia w typologii młodych konsumentów. Studia Ekonomiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 7, 303: 134–151.
44. Stanny, Monika, Andrzej Rosner, Łukasz Komorowski. 2018. Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III. Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowanie i dynamika. Warszawa: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, IRWiR PAN.
45. Szafraniec, Krystyna. 2005. Autorytaryzm polskiej wsi. W: A. Rosner, red. Uwarunkowania i kierunki przemian społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich. Seria: Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa. Warszawa: IRWiR PAN, 69–91.
46. Szelényi, Ivan. 1988. Socialist Etrepreneurs. Embourgeoisement in Rural Hungary. Madison: University of Wisconsin Press.
47. Tyszka, Andrzej. 1971. Uczestnictwo w kulturze. O różnorodności stylów życia. Warszawa: PWN.
48. Warner, Wiliam Lyod. 1974. Social Class in Yanke City. W: C. Bell., H. Newby . The Sociology of Community. A Selection of Readingst. London: Frank Cass and Co.
49. Webber, Richard, Robert Burrows. 2017. The Predictive Postcode: The Geodemographic Classification of British Society. London: Sage Publications.
50. Weingartner, Sebastian, Jorg Rössel. 2019. Changing dimensions of cultural consumption? The space of lifestyles in Switzerland from 1976 to 2013. Poetics, 74: 1–49.
51. Wójcik, Marcin. 2013. Gentryfikacja wsi – Jak daleko od miasta?, http://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/4465/gentryfikacja_wer_pierw.pdf. Dostęp 1.09.2022.
52. Wu, Wenjie, Wang Jianghao. 2017. Gentrification effects of Chinase urban village renewals. Urban Studies Journal, 54, 1: 214–229.
53. Zarycki, Tomasz. 2009. Kapitał kulturowy – założenia i perspektywy zastosowań teorii Pierre’a Bourdieu. Psychologia Społeczna, 4, 1–2: 12–25.
54. Zarycki, Tomasz. 2002. Region jako kontekst zachowań politycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
55. Zwęglińska-Gałecka, Dominika. 2022. Gentryfikacja wsi w Polsce: znaczenie i skutki procesu. Nieopublikowana rozprawa doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr hab. Marii Halamskiej.
56. Zweglińska-Gałecka, Dominika. 2020. Gentryfikacja wsi: próba określenia przestrzennego zasięgu zjawiska. Studia Regionalne i Lokalne, 3, 81: 115–145.
Go to article

Authors and Affiliations

Maria Halamska
1
ORCID: ORCID
Dominika Zwęglińska-Gałecka
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This paper examines the patterns of civic participation among Polish migrants in nine European countries. The study is based on an internet survey (with 5000 respondents) and qualitative research with activists and experts. The paper serves two principal research goals: (1) exploring formal civic participation in NGOs of the country of residence among the post-2004 Polish migrants, and (2) establishing the principal predictors of Polish migrants’ involvement in the host-country NGOs. Our research leads to two principal conclusions. Firstly, the level of civic activity before migration constitutes a crucial factor in predicting the propensity to engage with host-country NGOs after migration. Our results suggest a robust country-of-origin effect on the patterns of civic engagement abroad. Secondly, however, the likelihood of civic participation grows with time, i.e., the higher the length of stay, the higher the propensity to participate, suggesting the socialization process towards the host-country civic norms and away from the country-of-origin legacy.
Go to article

Bibliography

1. Ager, Alastair, Alison Strang. 2008. Understanding Integration: A Conceptual Framework. Journal of Refugee Studies, 21, 2: 166–191. DOI: 10.1093/jrs/fen016.
2. Aleksynska, Mariya. 2011. Civic participation of immigrants in Europe: Assimilation, origin, and destination country effects. European Journal of Political Economy, 27, 3: 566–585.
3. Bada, Xóchitl, Jonathan A. Fox, Robert Donnelly, Andrew Dan Selee. 2010. Context Matters: Latino Migrant Civic Engagement in Nine US Cities, Reports on Latino Immigrant Civic Engagement. Series on Latino Immigrant Civic Engagement. Center for Global, International and Regional Studies, UC Santa Cruz.
4. Bernaciak, Magdalena. 2017. Coming full circle? Contestation, social dialogue and trade union politics in Poland. In: H. Dribbusch, S. Lehndorf, T. Schulten, eds. Rough waters European trade unions in a time of crises. Brussels: ETUI.
5. Carabain, Christine L., René Bekkers. 2011. Religious and secular volunteering: a comparison between immigrants and non-immigrants in the Netherlands. Voluntary Sector Review, 2, 1: 23–41. DOI: 10.1332/204080511X560602.
6. Cho, Wendy K. Tam. 1999. Naturalisation, Socialisation, Participation: Immigrants and (Non-)Voting. The Journal of Politics, 61, 4: 1140–1155. DOI: 10.2307/2647557.
7. Cyrus, Norbert. 2005. Active Civic Participation of Immigrants in Germany. Oldenburg: Politis Research Project.
8. Dacombe, Rod. 2010. Civic Participation. In: H K. Anheier,S Toepler eds. International Encyclopedia of Civil Society. New York: Springer.
9. Dekker, Paul, Andries van den Broek. 1998. Civil Society in Comparative Perspective: Involvement in Voluntary Associations in North America and Western Europe. Voluntas: International Journal of Voluntary and Non-profit Organisations, 9, 1: 11–38. DOI:10.1023/A:1021450828183.
10. DeSipio, Louis. 2011. Immigrant Incorporation in an Era of Weak Civic Institutions: Immigrant Civic and Political Participation in the United States. American Behavioral Scientist, 55, 9: 1189–1213. DOI: 10.1177/0002764211407842.
11. Diehl, Claudia. 2002. Die Partizipation von Migranten in Deutschland. Opladen: Leske und Budrich.
12. Diehl, Claudia, Michael Blohm. 2001. Apathy, adaptation or ethnic mobilisation? On the attitudes of a politically excluded group. Journal of Ethnic and Migration Studies, 27, 3: 401–420. DOI: 10.1080/136918301200266149.
13. Ekiert, Grzegorz, Jan Kubik, Michal Wenzel. 2017. Civil society and three dimensions of inequality in post-1989 Poland. Comparative Politics, 49, 3: 331–350. DOI: 10.5129/001041517820934230.
14. Erdal, Marta Bivand, Aleksandra Lewicki. 2016. Polish migration within Europe: mobility, transnationalism and integration. Social Identities, 22, 1: 1–9. DOI: 10.1080/13504630.2015.1110351.
15. Espadas, María Ángeles, Mourad Aboussi, Enrique Raya Lozano. 2013. Associations of immigrants in the third sector in Andalucía: Governance and networking issues. Voluntas: International Journal of Voluntary and Non-profit Organisations, 24, 2: 441–460. DOI: 10.1007/s11266-012-9277-x.
16. Fanning, Bryan, Weronika Kloc-Nowak, Magdalena Lesińska. 2020. Polish migrant settlement without political integration in the United Kingdom and Ireland: a comparative analysis in the context of Brexit and thin European citizenship. International Migration, 59: 263–280. DOI: 10.1111/imig.12758.
17. Fiń, Anna, Witold Nowak, Michał Nowosielski. 2019a. Social Involvement of Polish Immigrants in the U.S.: A Research Note. Polish American Studies, 76, 2: 25–46. DOI: 10.5406/poliamerstud.76.2.0025.
18. Fiń, Anna, Witold Nowak, Michał Nowosielski. 2019b. Attitudes of Polish Immigrants in the United States Towards Diaspora Organizations: A Comparative View. The Polish Review, 64, 3: 69–93.
19. Friberg, Jon Horgen. 2012. The Stages of Migration. From Going Abroad to Settling Down: Post-Accession Polish Migrant Workers in Norway. Journal of Ethnic and Migration Studies, 38, 10: 1589–1605. DOI: 10.1080/1369183X.2012.711055.
20. Gabrielli, Lorenzo, Sonia Gsir, Ricard Zapata-Barrero. 2017. Political and Civic Participation of Immigrants in Host Countries. An Interpretative Framework from the Perspective of the Origin Countries and Societies. In: A. Weinar, A. Unterreiner, Ph. Fargues, eds. Migrant Integration Between Homeland and Host Society. Volume 1: Where does the country of origin fit? Cham: Springer International Publishing, 87–116.
21. Gandziarowska, Jagoda. 2006. Polacy w Berlinie. Uwarunkowania aktywności stowarzyszeniowej polskich imigrantów. CMR Working Papers. Centre of Migration Research, http://www.migracje.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2016/12/010_68.pdf.
22. Garapich, Michał P. 2016. Breaking borders, changing structures – transnationalism of migrants from Poland as anti-state resistance. Social Identities, 22, 1: 95–111. DOI: 10.1080/13504630.2015.1110360.
23. Gidengil, Elisabeth, Dietlind Stolle. 2009. The role of social networks in immigrant women’s political incorporation. International Migration Review, 43, 4: 727–763. DOI: 10.1111/j.1747-7379.2009.00783.x.
24. Groves, Robert M., Floyd J. Fowler, Jr., Mick P. Couper, James M. Lepkowski, Eleanor Singer, Roger Tourangeau. 2011. Survey Methodology. New York: John Wiley& Sons.
25. Groves, Robert M., Lars Lyberg. 2010. Total survey error: Past, present, and future. Public Opinion Quarterly, 74, 5: 849–879. DOI: 10.1093/poq/nfq065.
26. GUS. 2019. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004-2018. Warszawa: GUS.
27. Hall, Michael, David Lasby, Glenn Gumulka, Catherine Tryon. 2006. Caring Canadians, involved Canadians: Highlights from the 2004 Canada Survey of Giving, Volunteering and Participating. Ottawa: Statistics Canada.
28. Handy, Femida, Itay Greenspan. 2009. Immigrant Volunteering: A Stepping Stone to Integration?, Non-profit and Voluntary Sector Quarterly, 38, 6: 956–982. DOI: 10.1177/0899764008324455.
29. Hung, Chi-Kan Richard. 2007. Immigrant Nonprofit Organizations in U.S. Metropolitan Areas. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 36, 4: 707–729. DOI: 10.1177/0899764006298962.
30. Isaak, Jim, Mina J. Hanna. 2018. User data privacy: Facebook, Cambridge Analytica, and privacy protection. Computer, 51,8: 56–59. DOI: 10.1109/MC.2018.3191268.
31. Isański, Jakub. 2018. Życie społeczne w kontekście migracyjnym. Parafia jako ośrodek życia religijno-społecznego poza granicami Polski. Studia Polonijne, 39: 27–43. DOI: 10.18290/sp.2018.2
32. Ishizawa, Hiromi. 2015. Civic Participation through Volunteerism among Youth across Immigrant Generations. Sociological Perspectives, 58, 2: 264–285. DOI: 10.1177/0731121414556843.
33. Jacobs, Dirk, Karen Phalet, Marc Swyngedouw. 2004. Associational membership and political involvement among ethnic minority groups in Brussels. Journal of Ethnic and Migration Studies, 30, 3: 543–559. DOI: 10.1080/13691830410001682089.
34. Jacobsson, Kerstin, Elżbieta Korolczuk. 2017. Civil Society Revisited Lessons from Poland. Berghahn Books.
35. Klopp, Brett . 2002 The political incorporation of EU foreigners before and after Maastricht: the new local politics in Germany. Journal of Ethnic and Migration Studies, 28, 2: 239–257. DOI: 10.1080/13691830220124314.
36. Lacomba, Cristina. 2020. Bridging city environments: A contextual approach to the mobilisation of immigrant groups. Urban Studies, 58, 9: 1940–1956. DOI: 10.1177/0042098020929268.
37. Maison, Dominika. 2018. Qualitative marketing research: understanding consumer behaviour. London: Routledge.
38. Manatschal, Anita, Isabelle Stadelmann-Steffen. 2014. Do Integration Policies Affect Immigrants’ Voluntary Engagement? An Exploration at Switzerland’s Subnational Level. Journal of Ethnic and Migration Studies, 40, 3: 404–423. DOI: 10.1080/1369183X.2013.830496.
39. Meyer, Michael, Clara Maria Moder, Michaela Neumayr, Nicole Traxler, Peter Vandor. 2017. Patterns in civil society in Central and Eastern Europe: A synthesis of 16 country reports and an expert survey. In: P. Vandor, N. Traxler, R. Millner, M. Meyer, eds. Civil Society in Central and Eastern Europe: Challenges and Opportunities. Vienna: ERSTE Foundation, 12–42.
40. Moya, Jose C. 2005. Immigrants and Associations: A Global and Historical Perspective. Journal of Ethnic and Migration Studies, 31, 5: 833–864. DOI: 10.1080/13691830500178147.
41. MSZ. 2014. „Atlas polskiej obecności za granicą”. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2014. http://issuu.com/msz.gov.pl/docs/atlas_polskiej_obecnosci_za_granica/285?e=4228181/8188920.
42. Nagel, Joane, Susan Olzak. 1982. Ethnic Mobilisation in New and Old States: An Extension of the Competition Model. Social Problems, 30, 2: 127–143. DOI: 10.2307/800513.
43. Nell, Liza M. 2004. Conceptualising the emergence of immigrants’ transnational communities. Migration Letters, 1, 1: 50–56.
44. Nowosielski, Michał. 2023. Migrant Organizations. In: R.A. List, H.K. Anheier, S. Toepler, eds. International Encyclopedia of Civil Society. New York: Springer. DOI: 10.1007/978-3-319-99675-2_9584-1.
45. Nowosielski, Michał, Mariusz Dzięglewski. 2021. Polskie organizacje imigranckie w Europie. W poszukiwaniu nowego modelu. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
46. Ødegård, Guro, Audun Fladmoe. 2020. Are immigrant youth involved in voluntary organisations more likely than their non-migrant peers to be engaged in politics? Survey evidence from Norway. Acta Sociologica, 63, 3: 267–283. DOI: 10.1177/0001699319890649.
47. Østergaard-Nielsen, Eva. 2003. The Politics of Migrants’ Transnational Political Practices. International Migration Review, 37, 3: 760–786. DOI: 10.1111/j.1747-7379.2003.tb00157.x.
48. Portes, Alejandro, Rubén G. Rumbaut. 2006. Immigrant America: A Portrait. Berkeley: University of California Press.
49. Pötzschke, Steffen, Michael Braun. 2017. Migrant sampling using Facebook advertisements: A case study of Polish migrants in four European countries. Social Science Computer Review, 35, 5: 633–653. DOI: 10.1177/0894439316666262.
50. Pszczółkowska, Dominika, Magdalena Lesińska. 2021. One step forward, two steps back in political integration: why are Polish candidates not making progress in Irish local elections?, Irish Political Studies, 37, 1: 125–146, DOI: 10.1080/07907184.2021.1929186.
51. Putnam, Robert D. 2000. Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon and Schuster.
52. Putnam, Robert D. 2007. E pluribus unum: Diversity and community in the twenty-first century the 2006 Johan Skytte Prize Lecture. Scandinavian Political Studies, 30, 2: 137–174. DOI: 10.1111/j.1467-9477.2007.00176.x.
53. Qvist, Hans-Peter Y. 2018. Secular and religious volunteering among immigrants and natives in Denmark. Acta Sociologica, 61, 2: 202–218. DOI: 10.1177/0001699317717320.
54. Rabikowska, Marta. 2010. The ritualisation of food, home and national identity among Polish migrants in London. Social Identities, 16, 3: 377–398. DOI: 10.1080/13504630.2010.482432.
55. Salamon, Lester M., Helmut K. Anheier, and Associates. 1999. Civil Society in Comparative Perspective. In: L. M. Salamon, H.K. Anheier, R. List, S. Toepler, W. Sokolowski, and Associates, eds. Global Civil Society: Dimensions of the Nonprofit Sector. Baltimore: Johns Hopkins Center for Civil Society Studies, 3–39.
56. Seawright, Jason. 2016. Multi-method social science: Combining qualitative and quantitative tools. Cambridge: Cambridge University Press.
57. Shertzer, Allison. 2016. Immigrant group size and political mobilisation: Evidence from European migration to the United States. Journal of Public Economics, 139: 1–12. DOI: 10.1016/j.jpubeco.2016.02.004.
58. Smith, David H., Sarah Dury, John Mohan, Robert A. Stebbins. 2016. Volunteering as Related to Other Leisure Activities. In: D.H. Smith, R.A. Stebbins, J. Grotz, eds. The Palgrave Handbook of Volunteering, Civic Participation, and Non-profit Associations. London: Palgrave Macmillan UK, 145–77. DOI: 10.1007/978-1-137- 26317-9_6.
59. Smith, David H., Robert A. Stebbins. 2016. Introduction. In: D.H. Smith, R. A. Steb- bins, J. Grotz, eds. The Palgrave Handbook of Volunteering, Civic Participation, and Non-profit Associations. London: Palgrave Macmillan UK, 1–20. DOI: 10.1007/978-1-137-26317-9_1.
60. Tillie, Jean N. 1998. Explaining migrant voting behaviour in the Netherlands. Combi- ning the electoral research and ethnic studies perspective. Revue Europeenne des Migrations Internationales, 14, 2: 71–95.
61. Turcotte, Martin. 2015. Civic engagement and political participation in Canada. Ottawa: Statistics Canada.
62. Valentova, Marie, Aigul Alieva. 2018. Do non-EU migrants exhibit different patterns of participation in voluntary associations from those of natives and EU immigrants? Ethnic and Racial Studies, 41,5: 804–823. DOI: 10.1080/01419870.2017.1297844.
63. Van Groenou, Marjolein Broese, Dorly JH Deeg. 2010. Formal and informal social participation of the’young-old’in The Netherlands in 1992 and 2002. Ageing and Society, 30, 3: 445–465. DOI: 10.1017/S0144686X09990638.
64. Vermeulen, Floris. 2005. Organisational patterns: Surinamese and Turkish associations in Amsterdam, 1960–1990. Journal of Ethnic and Migration Studies, 31, 5: 951–973. DOI: 10.1080/13691830500177859.
65. Vermeulen, Floris. 2006. The Immigrant Organising Process: Turkish Organisations in Amsterdam and Berlin and Surinamese Organisations in Amsterdam, 1960–2000. Amsterdam: Amsterdam University Press.
66. Vermeulen, Floris, Marlou Schrover. 2005. Immigrant Organisations. Journal of Ethnic and Migration Studies, 31, 5: 823–832. DOI: 10.1080/13691830500177792.
67. Voicu, Bogdan. 2014. Participative Immigrants or Participative Cultures? The Importance of Cultural Heritage in Determining Involvement in Associations. Voluntas: International Journal of Voluntary and Non-profit Organisations, 25, 3: 612–635. DOI: 10.1007/s11266-013-9355-8.
68. Voicu, Bogdan, Monica Şerban. 2012. Immigrant Involvement in Voluntary Associations in Europe. Journal of Ethnic and Migration Studies, 38, 10: 1569–1587. DOI: 10.1080/1369183X.2012.711046.
69. Voicu, Malina, Ioana Alexandra Rusu. 2012. Immigrants’ membership in civic associations: Why are some migrants more active than others? International Sociology, 27, 6: 788–806. DOI: 10.1177/0268580912452172.
70. Wang, Lili, Femida Handy. 2014. Religious and Secular Voluntary Participation by Immigrants in Canada: How Trust and Social Networks Affect Decision to Participate. Voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 25, 6: 1559–1582. DOI: 10.1007/s11266-013-9428-8.
71. Weisberg, Herbert F. 2009. The total survey error approach: A guide to the new science of survey research. Chicago: University of Chicago Press.
72. White, Anne. 2016. Polish migration to the UK compared with migration elsewhere in Europe: a review of the literature. Social Identities, 22,1: 10–25. DOI: 10.1080/13504630.2015.1110352.



Go to article

Authors and Affiliations

Michał Nowosielski
1
ORCID: ORCID
Piotr Cichocki
2
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku
  2. Wydział Socjologii, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Badania socjologiczne i psychologiczne prowadzone w różnych kontekstach kulturowych wskazują, że zmiana pozycji społecznej często wiąże się z przeżywaniem bólu i cierpienia. Artykuł skupia się na analizie indywidualnego doświadczenia awansu społecznego, jakim jest syndrom oszusta. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytanie, jak polscy naukowcy pochodzący z klas ludowych, doświadczają owego, złożonego stanu poczucia intelektualnej fałszywości. Materiał badawczy składa się z kolekcji 25 autobiograficznych wywiadów narracyjnych (BNIM). W tekście wskazano przejawy syndromu oszusta oraz omówiono znaczenie socjalizacji w jego rozwoju. W końcowej części artykułu przedstawiono przykładowe sposoby radzenia sobie z oznakami poczucia intelektualnej fałszywości. Powszechność owego syndromu oraz fragmentaryczność dostępnych informacji na temat tego zjawiska wskazują pilną potrzebę zgłębienia problematyki, która może mieć znaczenie przy interpretacji zbiorów danych empirycznych na temat awansu społecznego.
Go to article

Bibliography

1. Andrejuk, Katarzyna. 2016. Awans społeczny kobiet w czasach PRL. Przegląd Socjologiczny, 65, 3: 157–179.
2. Berger, Peter, Thomas Luckmann. 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy. Przekład Józef Niżnik. Warszawa: PWN.
3. Bernardi, Fabrizio, Moris Triventi. 2020. Compensatory advantage in educational transitions. Acta Sociologica, 63: 40–62.
4. Binns, Carole. 2019. Experiences of Academics from a Working-Class Heritage. Ghosts of Childhood Habitus. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.
5. Bokszański, Zbigniew. 1976. Młodzi robotnicy a awans kulturalny. Warszawa: PWN.
6. Bothello, Joel, Thomas Roulet. 2019. The Imposter Syndrome, or the Mis‐Representation of Self in Academic Life. Journal of Management Studies, 56: 854–861.
7. Bourdieu, Pierre. 1988. Homo Academicus. Stanford: Stanford University Press.
8. Bourdieu, Pierre. 2006. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przekład Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
9. Bourdieu, Pierre, Jean-Claude Passeron. 1979. The Inheritors. French Students and Their Relation to Culture. Chicago: University of Chicago Press.
10. Bourdieu, Pierre, Loïc Wacquant. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Przekład Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
11. Bourdieu, Pierre, eds. 1993. La Misère du monde. Paris: Seuil.
12. Braz, Adelino. 2011. Bourdieu et la démocratisation de l’éducation. Paris: Presses Universitaires de France.
13. Brown, Brené. 2021. Atlas of the heart. Penguin Random House.
14. Case, Kim. 2017. Insider Without: Journey across the Working-Class Academic Arc. Journal of Working-Class Studies, 2, 2: 16–35. DOI: 10.13001/jwcs.v2i2.6081.
15. Clance, Pauline, Suzanne Imes. 1987. The impostor phenomenon in high achieving women. Psychotherapy: Theory Research, Practice, 15, 3: 241–247.
16. Colby, King, Sean McPherson. 2021. Class Beyond the Classroom: Supporting working-class and first generation students, faculty, and staff. In: M. Fazio, Ch. Launius, T. Strangleman, eds. Routledge International Handbook of Working-Class Studies, 91–106.
17. Dębska, Katarzyna. 2020. Doświadczenie awansu klasowego jako kontekst kształtowania się relacji między braćmi i siostrami. Studia BAS, 2, 62: 111–128.
18. Domański, Henryk. 2015. Czy są w Polsce klasy społeczne? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
19. Eglitis, Daina. 2011. Class, Culture and Consumption: Representations of Stratification in Post-communist Latvia. Cultural Sociology, 5, 3: 423–446. DOI: 10.1177/1749975510379963.
20. Ferenc, Maria. 2012. „Jak by to powiedzieć, to już nie moje życie jest”. Relacje rodzinne osób awansujących. W: M. Gdula, P. Sadura, red. Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 233–251.
21. Filarowska, Monika, Katarzyna Schier. 2018. Zespół impostora, czyli o poczuciu intelektualnej fałszywości. Psychoterapia, 2, 185: 35–45.
22. Friedman, Sam. 2016. Habitus clivé and the emotional imprint of social mobility. The Sociological Review, 64, 1: 129–147. DOI: 10.1111/1467-954X.1228.
23. Glaser, Barney. 1964. Comparative Failure in Science. Science 143: 1012–1012.
24. Goor, Dafna et al. 2020. The Impostor Syndrome from Luxury Consumption. Journal of Consumer Research, 46: 1031–1051.
25. Gottlieb, Michael et al. 2020. Impostor Syndrome among Physicians and Physicians in Training: A Scoping Review. Medical Education, 54, 3: 116–124. DOI: 10.1111/medu.13956.
26. Góralewska-Słońska, Anna. 2011. Poczucie własnej wartości jako potencjał jednostki. Problemy Profesjologii, 2: 97–112.
27. Grochalska, Monika. 2011. Transgresyjne trajektorie. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
28. Hoser, Jan. 1974. Środowisko zawodowe inżynierów. W: J. Kulpińska, red. Socjologia przemysłu. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 274–307.
29. Jaquet, Chantal. 2014. Les transclasses ou la non-reproduction. Paris: Presses Universitaires de France.
30. Jensen, Barbara. 2012. Reading Classes: On Culture and Classism in America. ILR Press.
31. King, Colby, Sean McPherson. 2021. Class beyond the Classroom: Supporting working-class and first generation students, faculty, and staff. In: M.Fazio, Ch. Launius, T. Strangleman, eds. Routledge International Handbook of Working-Class Studies, 91–106.
32. Kuleta, Małgorzata, Monika Wasilewska. 2014. Konsekwencje zdrowotne zjawiska parentyfikacji. W: A. Borzęcki, red. Higiena i środowisko a zdrowie człowieka. Lublin: Norbertinum, 29−37.
33. Kurek-Ochmańska, Olga, Kamil Łuczaj. 2021. ‘Are you crazy? Why are you going to Poland?’ Migration of Western Scholars to Academic Peripheries. Geoforum 119, 5: 102–110. DOI: 10.1016/j.geoforum.2020.12.001.
34. Kwiek, Marek. 2015. Międzypokoleniowa ruchliwość społeczna. Szkolnictwo wyższe a drabina edukacyjna i zawodowa w Polsce. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2, 46: 183–213.
35. Lahire, Bernard. 1993. La raison des plus faibles: rapport au travail, écritures domestiques et lectures en milieux populaires. Presses universitaires de Lille.
36. Lejzerowicz, Magda. 2003. Koncepcja jaźni George’a Herberta Meada a teoria innego Alfreda Schütza. Studia Philosophiae Christianae, 39, 2: 303–328.
37. Łuczaj, Kamil. 2021. Doznawanie klasy w perspektywie mikrosocjologicznej. Przypadek pracowników naukowych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 17, 2: 6–25.
38. Łuczaj, Kamil. 2023a. How Do Geographical Imaginaries Shape Academic Migration to Global Centres and Peripheries? In: R. Bolgov, red. Proceedings of Topical Issues in International Political Geography. Springer, Cham. DOI: 10.1007/978-3- 031-20620-7_33.
39. Łuczaj, Kamil. 2023b. Upwardly mobile biographies, Advances in Life Course Research 56, OnlineFirst.
40. Łuczaj, Kamil, Olga Kurek-Ochmańska. 2023. Awans społeczny a relacje rodzinne w biografiach akademików z klas ludowych. Studia Humanistyczne AGH, w druku.
41. Łuczewski, Michał. 2003. W stronę teorii czynników rozwoju edukacyjnego. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. Antoniego Sułka. Uniwersytet Warszawski.
42. Metzgar, Jack. 2021. Bridging the Divide: Working-Class Culture in a Middle-Class Society. Cornell University Press.
43. Miller, Alice. 2007. Dramat udanego dziecka. Wydawnictwo: Media Rodzina.
44. Musilek, Karel, Tomáš Katrňák. 2015. The Notion of Social Class in Czech Political Discourse. Czech Sociological Review, 51, 3: 387–416.
45. Nawrocki, Tomasz. 2001. Pomiędzy rodziną, szkołą i uniwersytetem: refleksje socjologa o barierach edukacyjnych na Górnym Śląsku. W: W. Jacher, red. Eseje socjologiczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 121–135.
46. Ost, David. 2009. The Invisibility and Centrality of Class after Communism. International Journal of Politics, Culture and Society, 22, 4: 497–515.
47. Popiel, Agnieszka, Ewa Pragłowska. 2008. Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Paradygmat.
48. Rakowski, Tomasz. 2016. Sztuka w przestrzeniach wiejskich i eksperymenty etnograficzne. Teksty Drugie, 4, 66–87.
49. Rapley, Tim. 2014. Sampling strategies in qualitative research. In: U. Flick, ed. The SAGE Handbook of Qualitative Data Analysis. London: Sage, 1–21.
50. Reay, Diane. 2005. Beyond Consciousness? The Psychic Landscape of Social Class. Sociology 39, 5: 911–928. DOI: 10.1177/0038038505058372.
51. Rek-Woźniak, Magdalena. 2012. Młodzi dorośli–wzory mobilności społecznej w okresie transformacji systemowej na przykładzie mieszkańców miasta średniej wielkości. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
52. Ryan, Jake, Charles Sackrey. 1996. Strangers in Paradise: Academics from the Working Class. Boston: South End Press.
53. Sadowski, Ireneusz. 2012. Poza wiedzą i majątkiem: nierówności w kapitale w okresie transformacji systemowej. Studia Socjologiczne, 205, 2: 101–127.
54. Schwarz, Ori. 2016. The symbolic economy of authenticity as a form of symbolic violence: the case of middle-class ethnic minorities. Distinktion: Journal of Social Theory, 17: 2–19. DOI: 10.1080/1600910X.2016.1156007.
55. Słodka, Monika, Dagna Skrzypińska. 2016. Perfekcjonizm i myślenie dychotomiczne w paradygmacie poznawczo-behawioralnym. Psychiatria i Psychoterapia, 12, 2: 20–41.
56. Słomczyński, Kazimierz. 2000. Pozycja społeczna a cechy osobowości: o wzajem- nych relacjach w okresie transformacji systemowej. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
57. Sorokin, Pitrim. 2009 [1959]. Ruchliwość społeczna. Przekład Jerzyna Słomczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
58. Stradomska, Marlena. 2022. Strategie radzenia sobie w trakcie pandemii i nie tylko. Łódź: ArchaeGraph.
59. Streib, Jessi. 2011. Class Reproduction by Four Year Olds. Qualitative Sociology, 34: 337–352.
60. Szatan, Małgorzata. 2012. Strach a lęk w ujęciu nauk humanistycznych. Studia Gdańskie, 31: 325–342.
61. Śliwerski, Andrzej. 2016. Trzy generacje terapii poznawczo-behawioralnej – rozwój i założenia teoretyczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 20: 5–30.
62. Tomescu-Dubrow, Irina, Kazimierz Słomczyński, Henryk Domański, Joshua Kjerulf Dubrow, Zbigniew Sawiński, Dariusz Przybysz. 2018. Dynamics of Class and Stratification in Poland (1945–2015). Central European University Press.
63. Waniek, Katarzyna. 2016. Potencjały bezładu i cierpienia w biografiach młodych kobiet wchodzących w świat sztuki i medycyny. Przegląd Socjologii Jakościowej, 12, 2: 114–144. DOI: 10.18778/1733-8069.12.2.07.
64. Walkerdine, Valerie. 2003. Reclassifying Upward Mobility. Gender and Education, 15, 3: 237–248.
65. Walkerdine, Valerie, Lucey Helen, Melody June. 2001. Growing Up Girl: Psychosocial Explorations of Gender and Class. London: Palgrave.
66. Wagner, Izabela. 2011. Becoming Transnational Professional. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
67. Warnock, Deborah. 2014. On the Other Side of What Tracks? The missing discussion of social class in the academy. Rhizomes, 27. http://www.rhizomes.net/issue27/warnock.html.
68. Wengraf, Tom. 2001. Qualitative Research Interviewing: Biographic Narrative and Semi-Structured Methods. London: Sage Publications.
69. Wengraf, Tom, Prue Chamberlayne. 2006. Interviewing for life-histories, lived situations and personal experience: The Biographic-Narrative Interpretive Method (BNIM) Shortest Short Guide to BNIM interviewing and interpretation (version 6.8). [Online manual]. https://www.scribd.com/document/79633475/BNIM-Shortest-Guide.
70. Wengraf, Tom. 2008. Biographic-Narrative Interpretive Method (BNIM). For researching lived experience and whole life. A summary. https://uel.ac.uk/sites/default/files/interviewing-for-life-histories-lived-situations-and-personal-experi-ence-the-biographic-narrative-interpretive-method-bnim-on-its-own-and-as-part-of-a-multi-method-full-spectrum-psycho-societal-methodology.pdf.
71. Wright, Erik Olin. 2000. Class counts. Cambridge: Cambridge University Press.
72. Young, Valerie. 2011. The Secret Thoughts of Successful Women: Why Capable People Suffer from the Impostor Syndrome and How to Thrive in Spite of It. New York: Crown Business.
73. Zabłocka, Małgorzata, Piotr Francuz. 2006. Wpływ zmiennych osobowych na decyzję o sprawowaniu kontroli w sytuacji odpowiedzialności. Przegląd Psychologiczny, 49,1: 37–61.


Go to article

Authors and Affiliations

Sylwia Mikrut
1
ORCID: ORCID
Kamil Łuczaj
2
ORCID: ORCID

  1. Wydział Humanistyczny, Akademia Górniczo-Hutnicza
  2. Katedra Socjologii Kultury, Uniwersytet Łódzki
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

During the COVID-19 pandemic, the work-related demands grew dramatically for school principals, and many experienced overwork, pressure, and stress. An adopted form of a coping reaction by workers who experience large workloads and strong demands for self-organisation has been conceptualised as self-endangering work behaviour (SEWB). This study focuses on three SEWB subscales: work extensification, work intensification, and the reduction in the quality of work among Polish school principals during COVID-19. The results come from an online survey conducted between June and December 2021. The study revealed that SEWBs were associated with respondents’ wellbeing, mental and physical exhaustion, and psychosomatic complaints. The presented study contributes to the limited literature on Polish school principals’ SEWB during the pandemic. Our findings could be a baseline for policymakers for the prevention of overwork and burnout in Polish school principals.
Go to article

Bibliography

1. Andraszak, Norbert. 2020. Zaangażowanie policjantów w czasie kryzysu: jak pandemia COVID-19 zmieniła pracę funkcjonariuszy Policji? e-mentor, 3, 85: 32–40. DOI: 10.15219/em85.1471.
2. Babicki, Mateusz, Agnieszka Mastalerz-Migas. 2020. Występowanie zaburzeń lękowych wśród Polaków w dobie pandemii COVID–19. Psychiatria Polska, 188: 1–13. DOI: 10.12740/PP/OnlineFirst/126230.
3. Baeriswyl Sophie, Chantal Bratoljic, Andreas Krause. 2021a. How homeroom teachers cope with high demands: effect of prolonging working hours on emotional exhaustion. J Sch Psychol., 85: 125–139. DOI: 10.1016/j.jsp.2021.02.002.
4. Baeriswyl, Sophie, Andreas Krause, Maida Mustafić. 2021b. Teacher’s Emotional Exhaustion: Self-Endangering Work Behavior as Novel Concept and Explanatory Mechanism. Clinical Psychiatry 7, 3: 96. Teacher’s Emotional Exhaustion: Self-Endangering Work Behavior as Novel Concept and Explanatory Mechanism (primescholars.com) (Access: 15.07.2022).
5. Beausaert, Simon, Dominik E. Froehlich, Philip Riley, Andrea Gallant. 2021. What about school principals’ wellbeing? The role of social capital. Educ. Manag. Adm. Leadership. DOI: 10.1177/1741143221991853.
6. Beck, Urlich. 2012. Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Przekład Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
7. Bogacka, Emilia, Jan Hauke, Anna Tobolska, Justyna Weltrowska. 2021. Zróżnicowanie postaw społecznych uczniów i nauczycieli z województwa wielkopolskiego w czasie pandemii COVID-19. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
8. Borle, Prem, Franziska Boerner-Zobel, Susanne Voelter-Mahlknecht, Hans Martin Hasselhorn, Melanie Ebener. 2021. The social and health implications of digital work intensification. Associations between exposure to information and communication technologies, health and work ability in different socio-economic strata. International Archives of Occupational and Environmental Health, 94, 3: 377–390. DOI: 10.1007/s00420-020-01588-5.
9. Bottery, Mike. 2016. Educational leadership for a more sustainable world. London: Bloomsbury Academic.
10. Bowling, Nathan A., Gene M. Alarcon, Caleb B. Bragg, Michael J. Hartman. 2015. A meta-analytic examination of the potential correlates and consequences of workload. Work & Stress, 29, 2: 95–113. DOI: 10.1080/02678373.2015.1033037.
11. Carver, Charles S., Michael F. Scheier, Jagdish K. Weintraub. 1989. Assessing coping strategies: A theoretically based approach. J Personality Social Psychol., 56: 267–283. DOI: 10.1037/0022-3514.56.2.267.
12. CBOS. 2020. Poczucie zagrożenia u progu epidemii koronawirusa. Komunikat z badań, nr 40.
13. Cekiera, Rafał. 2020. „Ocal ludzkość przed koronawirusem!”. Analiza internetowych intencji modlitewnych w czasie pandemii. Lud, t. 104: 213–233. DOI: 10.12775/lud104.2020.09.
14. Chillakuri, Bharat, Sita Vanka. 2022. Understanding the effects of perceived organizational support and high-performance work systems on health harm through sustain-able HRM lens: A moderated mediated examination. Employee Relations, 44(3): 629–649. DOI: 10.1108/ER-01-2019-0046.
15. Chowhan, James, Margaret Denton, Catherine Brookman, Sharon Davis, Firat K. Sayin, Isik Zeytinoglu. 2019. Work intensification and health outcomes of health sector workers. Personnel Review, 48, 2: 342–359. DOI: 10.1108/PR-10-2017-0287.
16. Cronbach, Lee J., Richard J. Shavelson. 2004. My Current Thoughts on Coefficient Alpha and Successor Procedures. Educ. Psychol. Meas., 64: 391–418. DOI: 10.1177/001316440426.
17. Dadaczynski, Kevin, Orkan Okan, Melanie Messer. 2021. COVID-19 Health Literacy School Principals Survey (COVID-HL: School Principal). Questionnaire and Scale Documentation. Version 1. Bielefeld/Fulda: Bielefeld University, Interdisciplinary Centre for Health Literacy Research and Fulda University of Applied Sciences, Public Health Centre.
18. Daniels, Kevin, Pascale Le Blanc, Matthew Davis. 2014. The models that made job design. In: M. Peeters, J. de Jonge, T.W. Taris, eds. An introduction to contemporary work psychology. Chichester: Wiley Blackwell, 63–89.
19. Dettmers, Jan, Nicole Deci, Sophie Baeriswyl, Martial Berset, Andreas Krause. 2016. Self-Endangering Work Behavior. In: M. Wiencke et al., eds. Healthy at Work. Olten: Springer International Publishing Switzerland, 25–39. DOI 10.1007/978-3-319-32331-2_4.
20. Długosz, Piotr. 2021a. Trauma pandemii COVID-19 w polskim społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictow CeDeWu Sp. z o.o.
21. Długosz, Piotr. 2021b. Trauma COVID-19 w polskich metropoliach – przypadek Krakowa. Kultura i Edukacja, 3, 133: 24–49. DOI: 10.15804/kie.2021.03.02.
22. Engelbrecht, Gerhard J., Leon T. de Beer, Wilmar B. Schaufeli. 2020. The relationships between work intensity, workaholism, burnout, and self-reported musculoskeletal complaints. Human Factors and Ergonomics in Manufacturing and Service Industries, 30, 1: 59–70. DOI: 10.1002/hfm. 20821.
23. Fein, Erich C., Natalie Skinner, M. Anthony Machin. 2017. Work intensification, work–life interference, stress, and wellbeing in Australian workers. Int Stud Manage Org., 47, 4: 360–371. DOI: 10.1080/00208825.2017.1382271.
24. Fukowska, Maja, Tytus Koweszko. 2022. Analiza stanu psychicznego i satysfakcji z pracy personelu medycznego w okresie pandemii COVID – 19. Psychiatria, 19, 1:1–10. DOI:10.5603/PSYCH.a2021.0043.
25. Funkcjonowanie szkół w sytuacji zagrożenia COVID-19. 2021. Informacja o wynikach kontroli Najwyższej Izby Kontroli, Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa.
26. Gawrol, Katarzyna. 2021. Polskie szkoły w czasie „pierwszej fali” pandemii koronwirusa SARS-CoV-2. Dydaktyka Informatyki, 16: 99–112. DOI: 10.15584/di.2021.16.10.
27. Gawrych, Magdalena. 2022. Zdrowie psychiczne pracowników medycznych w czasie pandemii COVID-19 – przegląd literatury. Psychiatria Polska, 56, 2: 289–296. DOI: 10.12740/PP/OnlineFirst/127217.
28. Gouëdard, Pierre, Beatriz Pont, Romane Viennet. 2020. Education responses to Covid-19: implementing a way forward. OECD Working Paper No. 224. Education responses to COVID-19: Implementing a way forward | OECD Education Working Papers | OECD iLibrary (oecd-ilibrary.org). DOI: 10.1787/8e95f977-en.
29. Green, Francis, Steven McIntosh. 2001. The intensification of work in Europe. Labour Economics, 8, 2: 291–308. DOI: 10.1016/S0927-5371(01)00027-6.
30. Green, Francis. 2004. Why has work effort become more intense? Industrial Relations, 43, 4: 709–741. DOI: 10.1111/j.0019-8676.2004.00359.x.
31. Greenberg, Mark T., Joshua L. Brown, Rachel M. Abenavoli. 2016. Teacher Stress and Health Effects on Teachers, Students, and Schools. Edna Bennett Pierce Prevention Research Center, Pennsylvania State University. rwjf430428-TeacherStress. pdf (psu.edu) (Access: 12.10.2022).
32. Greubel, Jana, Anna Arlinghaus, Friedhelm Nachreiner, David A. Lombardi. 2016. Higher risks when working unusual times? A cross-validation of the effects on safety, health, and work-life balance. Int Arch Occup Environ Health, 89, 8: 1205–1214. DOI: 10.1007/s00420-016-1157-z.
33. Grzelak, Lech, Piotr Szwarc. 2021. Wpływ pracy w czasie pandemii COVID-19 na stres personelu pielęgniarskiego. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 1, 6: 7–21. DOI: 10.21784/IwP.2021.001.
34. Gurba, Krzysztof. 2021. Edukacja na odległość w czasie pandemii w ocenie dyrektorów szkół. W: N. G. Pikuła, K. Jagielska, J. M. Łukasik, red. Wyzwania dla edukacji w sytuacji pandemii COVID-19. Kraków: Wydawnictwo «scriptum», 151–178.
35. Huo, Meng-Long, Peter Boxall, Gordon W. Cheung. 2022. Lean production, work intensification and employee wellbeing: Can line-manager support make a difference? Economic and Industrial Democracy, 43, 1: 198–220. DOI: 10.1177/0143831X19890678.
36. Jarczewski, Waldemar. 2022. Praca Policji w okresie pandemii COVID-19 roku 2020. Analiza zadań, poziomu represji oraz zmian tendencji zagrożeń w wybranych kategoriach przestępstw kryminalnych. W: M. Tomaszyk, D. Dymek, red. Środowisko bezpieczeństwa w zagrożeniach epidemiologicznych. Doświadczenia Covid-19 w Wielkopolsce. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 237–259.
37. Kanios Anna, Aleksander Herman. 2022. Poczucie obciążenia pracą pracowników socjalnych w czasie pandemii. Polityka Społeczna, 11–12: 7–15. DOI: 10.5604/01.3001.0016.1309.
38. Knecht, Michaela, Gregory Meier, Andreas Krause. 2017. Endangering one’s health to improve performance? How indirect control triggers social momentum in organizations. Gr Interakt Org, 48: 193–201. DOI: 10.1007/s11612-017-0377-3.
39. Kożuch, Barbara. 2004. Zarządzanie publiczne w teorii i praktyce polskich organizacji. Warszawa: Agencja Wydawnicza Placet.
40. Krause, Andreas, Cosima Dorsemagen, Jörg Stadlinger, Sophie Baeriswyl. 2012. Indirekte Steuerung und interessierte Selbstgefahrdung: Ergebnisse aus Befragungen und Fallstudien. Konsequenzen fur das Betriebliche Gesundheitsmanagement. In: B. Badura, A. Ducki, H. Schroder, J. Klose, M. Meyer, eds. Fehlzeiten-Report 2012. Gesundheit in der flexiblen Arbeitswelt: Chancen nutzen—Risiken minimieren. Berlin: Springer, 191–202.
41. Krause, Andreas, Sophie Baeriswyl, Martial Berset, Nicole Deci, Jan Dettmers, Cosima Dorsemagen, Wolfgang Meier, Salome Schraner, Benjamin Stetter, Laura Straub. 2015. Selbstgefährdung als Indikator für Mängel bei der Gestaltung mobil-flexibler Arbeit: Zur Entwicklung keines Erhebungsinstruments. Wirtschaftspsychologie, 1: 49–59.
42. Kubicek, Bettina, Matea Paškvan, Christian Korunka. 2015. Development and validation of an instrument for assessing job demands arising from accelerated change: The intensification of Job Demands Scale (IDS). European Journal of Work and Organisational Psychology, 24, 6: 898– 913. DOI: 10.1080/1359432X.2014.979160.
43. Lazarus, Richard S., Susan Folkman. 1984. Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
44. Leksy, Karina. 2020. Młodzież we współczesnej przestrzeni społeczno-kulturowej. Wybrane aspekty zdrowotne i pedagogiczne. Warszawa: Difin SA.
45. Leksy, Karina, Mirosław Wójciak, Grzegorz Gawron, Rafał Muster, Kevin Dadaczynski, Orkan Okan. 2023. Work-Related Stress of Polish School Principals during the COVID-19 Pandemic as a Risk Factor for Burnout. Int. J. Environ. Res. Public Health, 20: 805. DOI: 10.3390/ijerph20010805.
46. Leżucha, Magdalena. 2021. Zdalne zarządzanie placówką oświatową w ocenie dyrektorów. Edukacja. Terapia. Opieka, 3: 7–24. DOI: 10.52934/eto.133.
47. Madalińska-Michalak, Joanna. 2016. Osobliwości pracy dyrektora szkoły – dążenie do mistrzostwa i równowagi życiowej. Labor et Educatio, 4: 27–39.
48. Madalińska-Michalak, Joanna. 2019. Dyrektorzy szkół w Polsce – wymagania, struktura, zadania. Studia Edukacyjne, 55: 59–77. DOI: 10.14746/se.2019.55.4.
49. Mahfouz, Julia. 2020. Principals and stress: Few coping strategies for abundant stressors. Educ Manage Administrat. Leadership, 48, 3: 440–458. DOI: 10.1177/17411432188175.
50. Mauno, Saija, Mari Herttalampi, Jaana Minkkinen, Taru Feldt, Bettina Kubicek. 2022. Is work intensification bad for employees? A review of outcomes for employees over the last two decades. Work & Stress, DOI: 10.1080/02678373.2022.2080778.
51. Mazzola, Joseph J., Ryan Disselhorst. 2019. Should we be „challenging” employees? A critical review and meta-analysis of the challenge-hindrance model of stress. Journal of Organizational Behavior, 40, 8: 949–961. DOI: 10.1002/job.2412.
52. Mestry, Raj. 2017a. Principals’ perspectives and experiences of their instructional leadership functions to enhance learner achievement in public schools. Journal of Education, 69: 257–280. 12.pdf (scielo.org.za) (Access: 15.07.2022).
53. Mestry, Raj. 2017b. Empowering principals to lead and manage public schools effectively in the 21st century. South African Journal of Education, 37, 1: 1–11. DOI: 10.15700/saje.v37n1a1334.
54. Muster, Rafał. 2022. Pandemia COVID-19 a zmiana modelu pracy. Polska na tle krajów Unii Europejskiej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 81: 29–44. DOI: 10.18778/0208-600X.81.02.
55. Muster, Rafał, Karina Leksy. 2022. School management during the Covid-19 pandemic – between the idea of work-life balance and reality. Polityka Społeczna, 583, 10: 13–19. DOI: 10.5604/01.3001.0016.1071.
56. Mydłowska, Beata. 2022. Praca nauczyciela szkoły średniej w czasie pandemii. Roczniki Pedagogiczne, t.14 (50), 2: 35–43. DOI: 10.18290/rped22142.4.
57. Necel, Ryszard. 2021. Instytucje pomocy społecznej a pandemia COVID-19 w świetle badań pracowników socjalnych. Praca i Zabezpieczenie Społeczne/Labour and Social Security Journal, t. LXII, 2: 13–23. DOI: 10.33226/0032-6186.2021.2.2.
58. Nielsen, Morten B., Stein Knardahl. 2014. Coping strategies: a prospective study of patterns, stability, and relationships with psychological distress. Scand J Psychol., 55, 2: 142–150. DOI: 10.1111/sjop.12103.
59. Ornacka, Katarzyna, Mirewska Elżbieta. 2020. Pracownik socjalny w dobie pandemii COVID-19: wyzwania i dylematy. W: N. G. Pikuła, M. Grewiński, E. Zdebska, W. Glac, red. Wyzwania dla polityki społecznej w kontekście pandemii koronawirusa. Kraków: Wydawnictwo „scriptum” Tomasz Sekunda, 53–68.
60. Paškvan, Matea, Bettina Kubicek, Roman Prem, Christian Korunka. 2016. Cognitive appraisal of work intensification. International Journal of Stress Management, 23, 2: 124–146. DOI: 10.1037/a0039689.
61. Pyżalski, Jacek. 2020. Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Wydawnictwo EduAkcja Sp. z o.o. https://zdalnie.edu-akcja.pl/ (Access: 25.03.2023).
62. Radwan, Artur. 2023. Dyrektorzy szkół poszukiwani. Nauczyciele nie chcą brać udziału w konkursach. Dziennik Gazeta Prawna 22 lutego 2023 https://serwisy.gazeta-prawna.pl/edukacja/artykuly/8665529,dyrektor-szkoly-nauczyciele-konkurs-wakaty-brak-kandydatow-edukacja.html. (dostęp 07.04.2023).
63. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 roku w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r., poz. 493).
64. Sayin, Firat K., Margaret Denton, Catherine Brookman, Sharon Davies, James Chowhan, Isik U. Zeytinoglu. 2021. The role of work intensification in intention to stay: A study of personal support workers in home and community care in Ontario, Canada. Economic and Industrial Democracy, 42, 4: 917–936. DOI: 10.1177/0143831X18818325.
65. Schaufeli, Wilmar, Hans De Witte, Steffie Desart. 2020. Manual Burnout Assessment Tool (BAT)—Version 2.0. Unpublished Internal Report. 2020. Available online: https://burnoutassessmenttool.be/wp-content/uploads/2020/08/Test-Manual-BAT-Englishversion-2.0-1.pdf. Access: 5.11.2022.
66. Sęk, Helena. 2011. Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Uwarunkowania i możliwości zapobiegania. In: H. Sęk, eds. Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 149–167.
67. Sokół-Szawłowska, Marlena, Paweł Mierzejewski, Janusz Heitzman. 2022. Subiektywne pogorszenie stanu psychicznego pracowników sektora opieki medycznej w czasie pierwszej fali pandemii COVID-19 w Polsce. Psychiatria Polska, 56, 6: 1269–1287. DOI: 10.12740/PP/144111.
68. Sołtysiak, Patrycja, Żelazko Magdalena. 2021. Dostęp do edukacji oraz jej przebieg w obliczu pandemii Covid-19. Zarządzanie Publiczne, 3, 55: 101–127. DOI: 10.4467/20843968ZP.21.007.16351.
69. Staszkiewicz-Grabarczyk, Iwona. 2021. Edukacja w czasie pandemii Covid-19 w świetle aktów prawnych. Rozprawy Społeczne, t. 15, 2: 25–39. DOI: 10.29316/rs/138205.
70. Szymczyk, Agnieszka, Patrycja Połonowska. 2021. Pandemia COVID-19 jako wyzwanie dla menedżerów w obszarze motywowania pracowników. Akademia Zarządzania, 5, 3: 49–61.
71. Szyszka, Małgorzata, Agnieszka Zaborowska. 2022. Specyfika pracy socjalnej w dobie pandemii. Badania jakościowe wśród pracowników pomocy społecznej. Zeszyty Naukowe KUL, 65, 4 (260): 125–142. DOI: 10.31743/znkul.14566.
72. Topp, Christian Winther, Søren Dinesen Østergaard, Susan Søndergaard, Per Bech. 2015. The WHO-5 WellBeing Index: a systematic review of the literature. Psychother Psychosom., 84, 3: 167–176. DOI: 10.1159/000376585.
73. Trapp, Michael, Eva-Maria Trapp, Josef W. Egger, Wolfgang Domej, Giuseppe Schillaci, Alexander Avian, Peter M. Rohrer, Nina Hörlesberger, Dieter Magometschnigg, Mila Cervar-Zivkovic, Peter Komericki, Rosemarie Velik, Johannes Baulmann. 2014. Impact of mental and physical stress on blood pressure and pulse pressure under normobaric versus hypoxic conditions. PLoS One, 9, 5: e89005. DOI: 10.1371/journal.pone.0089005.
74. Van der Merwe, Hettie, Anila Parsotam. 2012. School principal stressors and a stress alleviation strategy based on controlled breathing. J Asian African Stud., 47, 6: 666–678. DOI: 10.1177/00219096114292.
75. Wallace, Sam Loc, Jayoung Lee, Sang Min Lee. 2010. Job stress, coping strategies, and burnout among abuse-specific counselors. J Employ Couns., 47: 111–122. DOI: 10.1002/j.2161-1920.2010.tb00096.x.
76. Wasilewska, Olga, Agnieszka Rybińska. 2013. Wyzwania codziennej pracy dyrektora szkoły. Zarządzanie Publiczne, 1: 127–136. DOI:10.4467/20843968ZP.13.011.1084.
77. Welbourne, Jennifer L., Donald E. Eggerth, Tara A. Hartley, Michael E. Andrew, Francisco Sanchez. 2007. Coping strategies in the workplace: relationships with attributional style and job satisfaction. J Vocat Behav., 70, 2: 312–325. DOI: 10.1016/j.jvb.2006.10.006.
78. Widerszal-Bazyl, Maria. 2007. Niepewność pracy jako źródło stresu. Bezpieczeństwo Pracy, 7-8: 20–23.
79. Widmer, Pascale S., Norbert K. Semmer, Wolfgang Kälin, Nicola Jacobshagen, Laurenz L. Meier. 2012. The ambivalence of challenge stressors: Time pressure associated with both negative and positive wellbeing. J Vocational Behavior, 80: 422–433. DOI: 10.1016/j.jvb.2011.09.006.
80. Wilsz, Jolanta. 2014. Model osobowości zawodowej menedżerów w kontekście koncepcji stałych indywidualnych cech osobowości. Problemy Profesjologii, 2: 25–34.
81. Wirtz, Anna, Friedhelm Nachreiner, Katharina Rolfes. 2011. Working on Sundays–Effects on Safety, Health, and Work-life Balance. Chronobiology International, 28, 4: 361–370. DOI: 10.3109/07420528.2011.565896.
82. Wolniak, Radosław. 2022. Wpływ pandemii COVID-19 na zarządzanie. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, 1, 18: 21–32.
83. Wypych-Ślusarska, Agata, Joanna Kraus. 2022. Postawy pracowników sektora ochrony zdrowia wobec epidemii COVID-19. Medycyna Środowiskowa – Environmental Medicine, t. 25, 1–2: 21–27. DOI: 10.26444/ms/150369.
84. Xia, Jie, Mingqiong Mike Zhang, Jiuhua Cherrie Zhu, Di Fan, Ramanie Samaratunge. 2020. HRM reforms and job-related well-being of academics. Personnel Review, 49, 2: 597–619. DOI: 10.1108/PR-05-2018-0188.
85. Yokoyama, Kazuhito, Akinori Nakata, Yuto Kannari, Frank Nickel, Nicole Deci, Andreas Krause, Jan Dettmers. 2022. Burnout and poor perceived health in flexible working time in Japanese employees: the role of self-endangering behavior in relation to workaholism, work engagement, and job stressors. Industrial Health, 60: 295–306. DOI: 10.2486/indhealth.2022-0063.
86. Żukowski, Paweł. 2007. Wizerunek osobowościowy współczesnego menedżera w przedsiębiorstwie. Przedsiębiorczość-Edukacja, 3: 180–186. DOI: 10.24917/20833296.3.22.

Go to article

Authors and Affiliations

Karina Leksy
1
ORCID: ORCID
Rafał Muster
2
ORCID: ORCID
Mirosław Wójciak
3
ORCID: ORCID

  1. Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach
  2. Instytut Socjologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach
  3. Katedra Badań nad Gospodarką Cyfrową, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Przemoc domowa jest problemem społecznym istotnym ze względu na dotkliwe koszty społeczne i indywidualne. Na podstawie przeglądu czołowych czasopism socjologicznych z ostatnich 10 lat oraz programów Zjazdów Socjologicznych od 2013 do 2022 roku, autorki stawiają tezę, że problem przemocy domowej jest niemal nieobecny we współczesnej socjologii polskojęzycznej. Badaczki, używając perspektywy feministycznej wyobraźni socjologicznej, proponują trzy prowokujące do dyskusji hipotezy wyjaśniające tę sytuację. Pierwsza z nich dotyczy procesu demokratyzacji Polski po 1989, druga – wpływu Kościoła katolickiego, a trzecia – specyficznego podejścia socjologów/żek do nauk o rodzinie. Autorki konkludują, że brak dyskursu socjologicznego dotyczącego przemocy domowej może przyczyniać się do tabuizacji przemocy. W zakończeniu artykułu autorki wskazują, dlaczego socjologia przemocy domowej jest ważna i potrzebna. Scharakteryzowane zostały również możliwe obszary badań socjologicznych oraz podkreślono konieczność uwzględnienia specyfiki polskiej i wprowadzenia tematu przemocy domowej do badań socjologicznych.
Go to article

Bibliography

1. Adamczyk, Paulina. 2021. Diagnoza: niemiłość? Działania pozorne a system wsparcia dzieci i młodzieży po próbach samobójczych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 17, 1: 114–134. DOI: 10.18778/1733-8069.17.1.08.
2. Adelman, Miriam, Lennita Ruggi. 2016. The sociology of the body. Current Sociology, 64, 6: 907–930. DOI: 10.1177/0011392115596561.
3. Alsop, Rachel, Annette Fitzsimons, Kathleen Lennon 2002. Theorizing gender. Malden, MA: Blackwell.
4. Banasiuk, Joanna, Aleksander Stępkowski. 2018. Teoretyczne założenia gender based violence w świetle danych empirycznych. Przegląd Sejmowy, 3, 146: 21–38.
5. Bjørnholt, Margunn. 2021. Domestic violence and abuse through a feminist lens. In: The Routledge international handbook of domestic violence and abuse. Routledge, 11–16.
6. Bradbury-Jones, Caroline, Jane V. Appleton, Maria Clark, Eija Paavilainen. 2019. A Profile of Gender-Based Violence Research in Europe: Findings from a Focused Mapping Review and Synthesis. Trauma, Violence, & Abuse, 20, 4: 470–483. DOI: 10.1177/1524838017719234.
7. Buchanan, Fiona. 2013. A Critical Analysis of the use of Attachment Theory in Cases of Domestic Violence. Critical Social Work, 14, 2: 19–30.
8. Burdziej, Stanisław, Zofia Branicka, Daria Hofman. 2022. Wymiar sprawiedliwości wobec przemocy domowej: Raport z badań empirycznych („Court Watch przeciw przemocy domowej” finansowanego z dotacji nr K1d/0675 programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy z Funduszy EOG.). F. C. W. Polska.
9. Butler, Judith. 1999. Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. Routledge.
10. CBOS. 2019. Komunikat z badań: Przemoc i konflikty w domu. Nr 48/2019. Centrum Badania Opinii Społecznej.
11. Council of Europe. 2021. Grevio’s (Baseline) Evaluation Report on legislative and other measures giving effect to the provisions of the Council of Europe Convention on Preventing and Combating Violence against Women and Domestic Violence (Istanbul Convention) Poland.
12. Curanović, Alicja. 2021. The International Activity of Ordo Iuris. The Central European Actor and the Global Christian Right. Religions, 12, 1038. DOI: 10.3390/rel12121038.
13. Czaderny, Krzysztof. 2017. Jednostronne podejmowanie decyzji w rodzinie. Analiza uwarunkowań metodą równań strukturalnych. Studia Socjologiczne, 3: 155–173.
14. Devaney, John, Caroline Bradbury-Jones, Rebecca J. Macy, Carolina Øverlien, Stephanie Holt, eds. 2021. The Routledge International Handbook of Domestic Violence and Abuse (1st ed.). Routledge. DOI: 10.4324/9780429331053.
15. DeKeseredy, Walter 2021. Bringing Feminist Sociological Analyses of Patriarchy Back to the Forefront of the Study of Woman Abuse. Violence Against Women, 27, 5: 621–638. DOI: 10.1177/1077801220958485.
16. Dębska, Katarzyna. 2019. Obce/obcy w domu rodzinnym. Intensywna bliskość i obcość jako sposoby kształtowania się relacji między dorosłym rodzeństwem w kontekście doświadczania przemocy w rodzinie. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
17. Dębska, Katarzyna. 2020. Czy „rodzeństwo zawsze się bije”? Znormalizowana przemoc między rodzeństwem w dzieciństwie-stan badań, skala zjawiska, doświadczenia dorosłego rodzeństwa. Kultura i Społeczeństwo, 64, 3: 51–74. DOI: 10.35757/ KiS.2020.64.3.3.
18. Dobash, R. Emerson, Russell P. Dobash. 1979. Violence against wives: a case against the patriarchy. Open Books.
19. EU Monitor. 2022. How the EU is tackling gender-based violence – EU monitor. https://www.eumonitor.eu/9353000/1/j9vvik7m1c3gyxp/vlmlkfsdb5tu?ctx=vh-77h7u7qdx6&v=1. Dostęp 11.09.2022.
20. FRA. 2014. Violence Against Women: an EU-wide Survey. FRA – European Union Agency for Fundamental Rights.
21. Gość Niedzielny. 2018. Wychowałem się w Trójkącie Bermudzkim. Wywiad z Mateuszem Morawieckim. 1/2018, https://www.gosc.pl/doc/4408019.Wychowalem-sie-w-trojkacie-bermudzkim. Dostęp 11.09.2022.
22. Graff, Agnieszka. 2001. Świat bez kobiet: płeć w polskim życiu publicznym. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
23. Graff, Agnieszka. 2022. What Happens When You Lose Abortion Rights and How to Win Them Back: 6 Lessons from Poland. Balkan Insight. https://balkaninsight.com/2022/08/10/what-happens-when-you-lose-abortion-rights-and-how-to-win-them-back-6-lessons-from-poland/ Dostęp 15.09.2022.
24. Grevio Response Poland. 2021. Comments submitted by Poland on Grevio’s final report on the implementation of the Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence (Baseline Report). 25. Grzyb, Magdalena. 2018. Making Domestic Violence Visible in Poland. Global Dialogue. https://globaldialogue.isa-sociology.org/articles/making-domestic-violence-visible-in-poland. Dostęp 17.09.2022.
26. Grzymała-Busse, Anna. 2015. Nations under God: How Churches Use Moral Authority to Influence Policy. Princeton: Princeton University Press.
27. Halicka, Małgorzata. 2013. Przemoc w związku małżeńskim/partnerskim – perspektywa gerontologiczna. Poster, XV Zjazd Socjologiczny, Szczecin.
28. Hay, Charisse, Magdalena Grobbelaar, Marika Guggisberg. 2021. Mothers’ Post-Separation Experiences of Male Partner Abuse: An Exploratory Study. Journal of Family Issues, 0, 0. DOI: 10.1177/0192513x211057541.
29. Hearn, Jeff. 2013. The sociological significance of domestic violence: Tensions, paradoxes and implications. Current Sociology, 61, 2: 152–170. DOI: 10.1177/0011392112456503.
30. Hesse-Biber, Sharlene. 2012. Handbook of Feminist Research: Theory and Praxis. Sage Publications.
31. Hines, Sally. 2018. Is Gender Fluid? A Primer for the 21st Century. Thames & Hudson.
32. Hochschild, Arlie Russell. 2012. The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling. University of California Press.
33. Jackson, Stevi. 1999. Feminist Sociology and Sociological Feminism: Recovering the Social in Feminist Thought. Sociological Research Online, 4, 3: 43–56. DOI: 10.5153/sro.341.
34. Jackson, Stevi. 2016. For a Feminist Sociological Imagination: A Personal Retrospective on C. Wright Mills. In: G. Oakes, ed. The Anthem Companion to C. Wright Mills. Anthem Press, 159–178.
35. Janion, Maria. 2009. Przemówienie Marii Janion z I Kongresu Kobiet. https://www.kongreskobiet.pl/post/przem%C3%B3wienie-marii-janion-z-i-kongresu-kobiet. Dostęp 12.09.2022.
36. Jęczeń, Józef. 2014. Rodzino, stań się tym, czym jesteś! W: M. Brzeziński, J. Jęczeń, red. Tożsamość i posłannictwo rodziny. Lublin: Wydawnictwo KUL.
37. Johnson, Michael 2008. A Typology of Domestic Violence. University Press of New England.
38. Kantar Polska. 2019. Ogólnopolska diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie. Raport Kantar Polska dla Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
39. Katechizm Katolicki. n.d. The Family in God’s Plan. https://www.vatican.va/archive/ENG0015/P7S.HTM. Dostęp 12.09.2022.
40. Katz, Emma. 2022. Coercive Control in Children’s and Mothers’ Lives. Oxford University Press.
41. Kokociński, Maciej. 2013. Wpływ kryzysu ekonomicznego na postrzeganie zjawiska przemocy domowej. Referat wyłożony, XV Zjazd Socjologiczny, Szczecin.
42. Kolasa-Nowak, Agnieszka. 2016. Socjologia historyczna polskich zmian społecznych. Od powstania Solidarności do transformacji systemowej. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia, 40, 2: 20–35. DOI: 10.17951/i.2015.40.2.19.
43. Kołodziejczak, Sebastian, Albert Terelak. 2019. Przemoc domowa wobec dzieci i młodzieży szkolnej na obszarach wiejskich, wiejsko-miejskich i w mieście. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
44. Konecki, Krzysztof. 2020. Uwagi na temat tego, co jest postrzegane jako ważne i nieważne w socjologii. Przegląd Socjologii Jakościowej, 16, 2: 188–207. DOI: 10.18778/1733-8069.16.2.11.
45. Korolczuk, Elżbietka, Julia Kubisa, Dorota Szelewa. 2017. Ruch Feministyczny w Polsce a Kwestia Socjalna. Friedrich-Ebert-Stiftung, Przedstawicielstwo w Polsce wspólnie z Fundacją Międzynarodowe Centrum Badań i Analiz (ICRA).
46. Kowalczyk, Krzysztof. 2019. Wpływ prokościelnych grup interesu na ustawodawstwo. Casus regulacji antyaborcyjnych w Sejmie VIII kadencji. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia, 26, 1: 93–106. DOI: 10.17951/k.2019.26.1.93-106.
47. Kováts, Eszter, Elena Zacharenko. 2022. The Right-Wing Opposition to “Gender” in the Light of the Ambiguity of the Meaning of the Term in EU Documents. Politické vedy, 24, 4: 56–82. DOI: 10.24040/politickevedy.2021.24.4.56-82.
48. Król, Agnieszka. 2019. Niepełnosprawność i sprawiedliwość reprodukcyjna. Analiza perspektyw kobiet z niepełnosprawnościami. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny. Wrocław.
49. Kubisa, Julia. 2017. Zwykły feminizm. W: E. Korolczuk, J. Kubisa, D. Szelewa, red. Ruch Feministyczny w Polsce a Kwestia Socjalna. Friedrich-Ebert-Stiftung, Przedstawicielstwo w Polsce wspólnie z Fundacją Międzynarodowe Centrum Badań i Analiz (ICRA).
50. Kruczyński, Wojciech. 2004. Patriarchat jako źródło przemocy. Niebieska Linia, 1/2004, https://psychologia.edu.pl/czytelnia/131-przemoc/1457-patriarchat-jako-zrodlo-przemocy-wojciech-kruczynski.html. Dostep 25.05.2023.
51. Lapierre, Simon, Isabelle Côté. 2014. Abortion and Domestic Violence: Women’s Decision-Making Process. Affilia, 29, 3: 285–297. DOI: 10.1177/0886109913519791.
52. Letherby, Gayle. 2003. Feminist Research in Theory and Practice. McGraw-Hill Education.
53. Letherby, Gayle. 2018. The Sociological Imagination and Feminist Auto/Biographical Approaches. In: C. Matthews, U. Edgington, A. Channon, eds. Teaching with Sociological Imagination in Higher and Further Education. Springer. DOI: 10.1007/978-981-10-6725-9_10.
54. Mazur, Jadwiga. 2002. Przemoc w rodzinie: teoria i rzeczywistość. Wydawnictwo Akademickie Żak.
55. Meier, Joan, Sean Dickson, Chris O’Sullivan, Leora Rosen. 2022. The Trouble with Harman and Lorandos’ Parental Alienation Allegations in Family Court Study (2020). Journal of Family Trauma, Child Custody & Child Development, 19, 3-4: 295–317. DOI: 10.1080/26904586.2022.2036286.
56. Messing, Jill. 2011. The Social Control of Family Violence. Affilia, 26, 2: 154–68. DOI: 10.1177/0886109911405492.
57. Miedzik, Monika, Justyna Godlewska-Szurkowska. 2014. ,,Badania porównawcze oraz diagnoza skali występowania przemocy w rodzinie wśród osób dorosłych i dzieci, z podziałem na poszczególne formy przemocy wraz z opisem charakterystyki ofiar przemocy i sprawców”. Raport. Polish Ministry of Work and Social Policy.
58. Mills, Charles Wright. [1959] 2000. The Sociological Imagination. Oxford University Press.
59. Misiąg, Malwina. 2016. Zjawisko przemocy. W: M. Malikowski, B. Szluz, red. Współczesny Rzeszów. Problemy społeczno-kulturowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 170–195. DOI: 10.15584/978-83-7996-333-1_10.
60. Młyński, Józef. 2012. Przemoc w rodzinie – skala zjawiska, ofiary przemocy i formy pomocy pracowników socjalnych. Studia Socialia Cracoviensia, 4, 2: 141–156.
61. Mostowska, Magdalena. 2022. Widzialne kobiety – niewidzialny gender. Produkcja wiedzy na temat bezdomności. Referat wyłożony. XVIII Zjazd Socjologiczny, Warszawa.
62. Mshweshwe, Linda. 2020. Understanding domestic violence: masculinity, culture, traditions. Helion, 6, 10. DOI: 10.1016/j.heliyon.2020.e05334.
63. Nehring, Daniel, Dylam Kerrigan. 2022. Therapeutic politics reconsidered: Power, post-colonialism and the psychologisation of society in the Global South. International Sociology, 37, 3: 286–04. DOI: 10.1177/02685809221076266.
64. NIK. 2016. Informacja o wynikach kontroli: Pomoc Osobom Dotkniętym Przemocą Domową (KPS.410.004.00.2015 Nr ewid. 48/2016/P/15/046/KPS).
65. Nowicka, Wanda. 1996. Roman catholic fundamentalism against women’s reproductive rights in Poland. Reproductive Health Matters, 4, 8: 21–29. DOI: 10.1016/S0968-8080(96)90298-0.
66. RPO. 2020. Raport alternatywny Rzecznika Praw Obywatelskich dla Grevio o wdrażaniu Konwencji Stambulskiej.
67. Pokorna-Ignatowicz, Katarzyna. 2014. „Ideologia gender” i Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w polskich mediach katolickich. W: A. Frątczak, red. Gender mainstriming w polskim dyskursie medialnym na przykładzie debaty nad Konwencją o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Oficyna Wydawnicza AFM. DOI: 978-83-7571-235-3.
68. Przybyłek, Zbigniew. 2017. O zjawisku przemocy domowej w kontekście formy, stabilności, związku i orientacji seksualnej partnerów (wybrane aspekty dyskursu naukowego i medialnego). Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 18, 1: 111–116.
69. Ramazanoglu, Caroline. 1992. On Feminist Methodology: Male Reason Versus Female Empowerment. Sociology, 26, 2: 207–212. DOI: 10.1177/0038038592026002003.
70. Ratzinger, Joseph, Alberto Bovone. 1986. List do biskupów Kościoła Katolickiego o duszpasterstwie osób homoseksualnych. https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_19861001_homosexual-persons_pl.html. Dostęp 12.09.2022.
71. Russell, Brenda, John Hamel. 2022. Gender and Domestic Violence: Contemporary Legal Practice and Intervention Reforms. Oxford University Press.
72. Słomczyński, Kazimierz. 2020. Co to są ‘nauki socjologiczne’ w polskiej klasyfikacji dziedzin i dyscyplin naukowych? Analiza konsekwencji decyzji biurokratycznych. Studia Socjologiczne, 3, 238: 187–205. DOI: 10.24425/sts.2020.13247.
73. Sosnowska-Buxton, Patrycja. 2025. Reimagining Stepmother: A Feminist Analysis of Step(m)otherings. Bristol University Press [w przygotowaniu].
74. Sosnowska-Buxton, Patrycja. 2022. Keeping mum: How church and state marginalise Polish women facing domestic violence [Online]. The Sociological Review Magazine. DOI: 10.51428/tsr.ocru7249.
75. Sosnowska-Buxton, Patrycja, Ingunn Studsrød. 2023. Female Body as the Site of Suffering and Recovering from Domestic Violence: Stories from Poland and Norway. Referat wygłoszony XX ISA World Congress of Sociology, Melbourne, Australia. 25.06-01.07.2023.
76. Sosnowska-Buxton, Patrycja, Iwona Zielinska-Pocwiardowska. 2023. ‘It’s a fallacy that gender is the reason for domestic violence’: a sociological perspective on the struggle to recognise the gendered dimension of domestic violence in Poland. Referat wygłoszony. AC2023 – BSA Annual Conference 2023 – Sociological Voices in Public Discourse, Manchester, Wielka Brytania. 12-14.04.2023.
77. Spearman, Kathryn, Jennifer Hardesty, Jacquelyn Campbell. 2022. Post-separation abuse: A concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 79, 4: 1225–1246. DOI: 10.1111/jan.15310.
78. Stanley, Liz, Sue Wise. 1993. Breaking out Again: Feminist Ontology and Epistemology. London: Routledge.
79. Studsrød, Ingunn, Irina Erdvik, Brita Gjerstad, Kathrine Skoland, Svein Ingve Nødland. 2021. Prevention of Domestic Violence: Literature and document review concerning the prevention of domestic violence, support of family relations and accessibility of services in Norway. DOI: 10.31265/usps.100.
80. Taylor, Jessica. 2020. Why Women are Blamed for Everything: Exposing the Culture of Victim-blaming. Constable.
81. Taylor, Jessica. 2022. Sexy But Psycho: How the Patriarchy Uses Women’s Trauma Against Them. Little, Brown Book Group.
82. Thwaites, Rachel. 2016. Changing Names and Gendering Identity: Social Organisation in Contemporary Britain. Taylor & Francis.
83. Tomanek, Paweł. 2019. Osadzenie problemu społecznego: grupowe, ideowe i retoryczne. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
84. Walby, Sylvia, Jude Towers, Brian Francis. 2014. Mainstreaming Domestic and Gender-Based Violence into Sociology and the Criminology of Violence. The Sociological Review, 62, 2 suppl: 187–214. DOI: 10.1111/1467-954X.12198.
85. Warczok, Tomasz, Tomasz Zarycki. 2014. (Ukryte) zaangażowanie i (pozorna) neutralność. Strukturalne ograniczenie rozwoju socjologii krytycznej w warunkach półperyferyjnych. Stan Rzeczy, 1, 6: 129–158.
86. Warrington, Molly. 2001. ‘I must get out’: the geographies of domestic violence. Transactions of the Institute of British Geographers, 26, 3: 365–382. DOI: 10.1111/1475-5661.00028.
87. Wendt, Sarah, Lana Zannettino. 2015. Domestic Violence in Diverse Contexts: A Re-Examination of Gender. Taylor & Francis Group.
88. Wilk, Sławomir. 2019. Pracownik socjalny w systemie (nie)bezpieczeństwa społeczności lokalnych. Referat wyłożony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
89. Wilk, Sławomir. 2022. Działania pomocowe pracowników socjalnych podczas pandemii Covid-19. Referat wygłoszony. XVIII Zjazd Socjologiczny, Warszawa.
90. Witkowska, Sylwia. 2018. Polski Feminizm – Paradygmaty. Dyskurs: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu, 25: 194–241.
91. Wróbel, Józef. 2019. Transseksualizm z perspektywy eklezjalnej. Family Forum, 6: 113–136.
92. Yardley, Elizabeth. 2021. Technology-Facilitated Domestic Abuse in Political Economy: A New Theoretical Framework. Violence Against Women, 27, 10: 1479–1498. DOI: 10.1177/1077801220947172.
93. Zielińska, Iwona. 2019. Przemoc domowa w polskich rodzinach w Anglii z perspektywy brytyjskich praktyków. Referat wygłoszony. XVII Zjazd Socjologiczny, Wrocław.
94. Zielińska, Iwona, Anitha Sundari, Roslyn Kane, Michael Rasell. 2020. Polish Women’s Experiences of Domestic Abuse and Violence in the United Kingdom. Interim raport. EDAN Lincs. Dostępny: https://dvsupport.blogs.lincoln.ac.uk/project-report/


Go to article

Authors and Affiliations

Iwona Zielińska-Poćwiardowska
1
ORCID: ORCID
Patrycja Sosnowska-Buxton
2
ORCID: ORCID

  1. Instytut Filozofii i Socjologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej
  2. Instytut Nauk Społecznych, Uniwersytet w Stavanger, Norwegia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This paper sheds light on the social cohesion shifts that have occurred in Ukrainian society since 24th February 2022. Drawing on the case study method, the research juxtaposes pre-war surveys with data collected in Ukraine during March-December 2022. The study confirms the comprehensive strengthening of social cohesion at both attitudinal and behavioral levels accompanied by unprecedently high institutional trust, civic identity, and mass-spread volunteering. The article demonstrates that the value of Ukraine’s independence became a crucial point for national consolidation under war conditions. The increased mutual support, emotional connectedness, and enhanced horizontal bonds point at the growth of cohesion. It is proposed to treat the practices of resistance, citizens’ expectations about the state’s future, their feelings associated with this the state and their belief in victory as additional indicators of social cohesion measurement during wartime. Alongside the positive trends, the social cohesion risk zones are identified, too, and countermeasures discussed.
Go to article

Bibliography

1. Aasland, Aadne, Oleksii Lyska. 2016. Local democracy in Ukrainian cities: civic participation and responsiveness of local authorities. Post-Soviet Affairs, 32, 2: 152–175.
2. Aasland, Aadne, Sabine Kropp, eds. 2021. Accommodation of Regional and Ethno-cultural Diversity in Ukraine. Palgrave Macmillan.
3. Aasland, Aadne, Oleksandra Deineko, Olga Filippova, Sabine Kropp. 2021. Citizens’ perspectives: reform and social cohesion in Ukraine’s border regions. In: A. Aasland, S. Kropp, eds. Accommodation of Regional and Ethno-cultural Diversity in Ukraine. Palgrave Macmillan, 237–272.
4. ARDU – The accommodation of regional diversity in Ukraine. 2018-2021. https://uni.oslomet.no/ardu/, accessed 16.12.2022.
5. Baliichuk, Vladislav. 2020. The Methodology of the ARDU Survey. https://uni.oslomet.no/ardu/publications/, accessed 23.12.2022.
6. Bauer, Michal, Christopher Blattman, Julie Chytilová, Joseph Henrich, Edward Miguel, Tamar Mitts. 2016. Can war foster cooperation? Journal of Economic Perspectives, 30, 3: 249–274.
7. Bellows, John, Edward Miguel. 2006. War and institutions: New evidence from Sierra Leone. American Economic Review, 96, 2: 394–399.
8. Bellows, John, Edward Miguel. 2009. War and local collective action in Sierra Leone. Journal of Public Economics, 93, 11-12: 1144–1157.
9. Berger-Schmitt, Regina. 2002. Considering Social Cohesion in Quality-of-Life Assessments: Concept and Measurement. Social Indicators Research, 58: 403–28.
10. Bernard, Paul. 1999. La cohésion sociale: critique dialectique d’un quasi-concept. Lien social et Politiques, 41: 47–59.
11. Blattman, Christopher. 2009. From violence to voting: War and political participation in Uganda. American Political Science Review, 103, 2: 231–247.
12. Bondarenko, Mykhailo, Svitlana Babenko, Oleksiy Borovskiy. 2017. Social cohesion in Ukraine (the experience of application of Bertelsmann Stiftung method to European Social Survey data). Bulletin of Taras Shevchenko Kyiv National University (Sociology), 1, 8: 58–65.
13. Chan, Joseph, Ho-Pong To, Elaine Chan. 2006. Reconsidering social cohesion: Developing a definition and analytical framework for empirical research. Social Indicators Research, 75, 2: 273–302.
14. Coleman, James S. 1988. Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94: S95–S120.
15. Decree of the Verkhovna Rada of Ukraine. 2014. On confirmation of Ukraine’s course towards integration into the European Union and priority measures in this direction. https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/874-18#Text, accessed 12.12.2022.
16. Deineko, Оleksandra. 2021. ‘Being together’ in the pandemic conditions: social cohesion challenges of the contemporary Ukrainian society. Ukrainian Sociological Journal, 25: 37–48.
17. Deineko, Oleksandra. 2022. War in Ukraine: a Sociological Study. Report: Norwegian Institute for Urban and Regional Research. https://oda.oslomet.no/oda-xmlui/handle/11250/2992091, accessed 23.12.2022.
18. Dickes, Paul, Marie Valentova. 2013. Construction, validation and application of the measurement of social cohesion in 47 European countries and regions. Social Indicators Research, 113, 3: 827–846.
19. Dragolov, Georgi, Zsófia Ignácz, Jan Lorenz, Jan Delhey, Klaus Boehnke. 2013. Social cohesion radar measuring common ground: An international comparison of social cohesion methods report. http://aei.pitt.edu/74134/1/Social_cohesion_radar.pdf, accessed 30.09.2022.
20. European Values Study 2017: Integrated Dataset (EVS 2017). https://doi.org/10.4232/1.13897, accessed 02.03.2023.
21. Fiedler, Charlotte, Christopher Rohles. 2021. Social cohesion after armed conflict: a literature review. Deutsches Institut für Entwicklungspolitik. https://www.idos-research.de/uploads/media/DP_7.2021_1.1.pdf, accessed 30.02.2023.
22. Fonseca, Xavier, Stephan Lukosch, Frances Brazier. 2019. Social cohesion revisited: a new definition and how to characterize it. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 32, 2: 231–253.
23. Giddens, Anthony. 1984. The constitution of society: outline of the theory of structuration. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
24. Golovakha, Yevhen, Natalia Panina, Olena Parakhonska. 2019. Ukrainian Society in 1992–2018: Monitoring Social Changes. Kyiv: Institute of Sociology of the National Academy of Sciences of Ukraine.
25. Gorbachyk, Andriy. 2022. War as a factor changing the structure and level of trust. In: Ye. Golovakha, S. Makeiev, eds. Ukrainian society in wartime. Kyiv: Institute of Sociology of the National Academy of Sciences of Ukraine, 347–358.
26. Green, Andy, Jan Germen Janmaat, Christine Han. 2009. Regimes of Social Cohesion. London: UCL London Centre for Learning and Life Chances in Knowledge Economies and Societies.
27. Grosjean, Pauline. 2014. Conflict and social and political preferences: Evidence from World War II and civil conflict in 35 European countries. Comparative Economic Studies, 56, 3: 424–451.
28. Hager, Anselm, Krzysztof Krakowski, Max Schaub. 2019. Ethnic riots and prosocial behavior: Evidence from Kyrgyzstan. American Political Science Review, 113, 4: 1029–1044.
29. Ilko Kucheriv Democratic Initiatives Foundation. 2019. Civil society in Ukraine: citizens’ view. https://dif.org.ua/article/gromadyanske-suspilstvo-v-ukraini-poglyadgromadyan, accessed 12.12.2022.
30. Jeannotte, M. Sharon. 2003.Singing Alone? The Contribution of Cultural Capital to Social Cohesion and Sustainable Communities. International Journal of Cultural Policy, 9: 35–49.
31. Jenson, Jane. 1998. Mapping social cohesion: The state of Canadian research. Ottawa: Canadian Policy Research Networks.
32. Kaarbo, Juliet, Ryan K. Beasley. 1999. A practical guide to the comparative case study method in political psychology. Political Psychology, 20: 369–391.
33. Kharkiv Today. 2022. Until the end of the war the charge for utilities in Kharkiv won’t be charged, https://2day.kh.ua/ru/kharkow/do-konca-voyny-v-kharkove-ne-budut-brat-platu-za-kommunalnye-uslugi, accessed 02.01.2023.
34. Kuzio, Taras. 2001. Identity and nation-building in Ukraine. Ethnicities, 1, 3: 343–365.
35. Kyiv International Institute of Sociology. 2022. Attitude of Ukrainians who are currently in Ukraine towards Ukrainian refugees in Europe. https://www.kiis.com.ua/?lang=eng&cat=reports&id=1160&page=1, accessed 02.01.2023.
36. Kyiv International Institute of Sociology. 2022. Indicators of national-civic identity of Ukrainians. https://www.kiis.com.ua/?lang=ukr&cat=reports&id=1131&page=1, accessed 02.03.2023.
37. Law of Ukraine. 2015. About the legal regime of martial law. https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/389-19#Text, accessed 12.12.2022.
38. Leininger, Julia et al. 2021. Social cohesion: A new definition and a proposal for its measurement in Africa. Discussion Paper, 31/2021. Deutsches Institut für Entwicklungspolitik (DIE), Bonn. https://www.econstor.eu/bitstre-am/10419/247791/1/1780471599.pdf, accessed 02.03.2023.
39. Nair, Gautam, Nicholas Sambanis. 2019. Violence exposure and ethnic identification: Evidence from Kashmir. International Organization, 73, 2: 329–363.
40. Patulny, V. Roger, Gunnar Lind Haase Svendsen. 2007. Exploring the social capital grid: bonding, bridging, qualitative, quantitative. International Journal of Sociology and Social Policy, 27, 1/2: 32–51.
41. Putnam, Robert D. 2000. Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. City: Touchstone Books/Simon & Schuster.
42. Radio Svoboda. 2022. Zelenskyi: On February 24 the second all-Ukrainian referendum took place. https://www.radiosvoboda.org/a/32002053.html, accessed 23.12.2022.
43. Radio Svoboda. 2022. The State Security Service conducts new “security measures” at the facilities of the Ukrainian Orthodox Church of Moscow Patriarchy in nine regions. https://www.radiosvoboda.org/a/news-sbu-bezpekovi-zahody-upts-mp/32176044.html, accessed 02.01.2023.
44. Rashid, Yasir, Ammar Rashid, Muhammad Akib, Warraich Sana, Sameen Sabir, Ansar Waseem. 2019. Case Study Method: A Step-by-Step Guide for Business Researchers. International Journal of Qualitative Methods, 18: 1–13.
45. Rivne Media. 2022. Almost 7 million hryvnias were collected per day for the freed Mykhailo Dianov. https://rivne.media/news/dlya-zvilnenoho-z-polonu-morpikha-mikhayla-dianova-zibrali-mayzhe-7-mln-hriven-za-dobu-67528, accessed 02.01.2023.
46. Rohner, Dominic, Mathias Thoenig, Fabrizio Zilibotti. 2013. Seeds of Distrust: Conflict in Uganda. Journal of Economic Growth, 18, 3: 217–252.
47. Simmel, Georg. 1903. The Sociology of Conflict: II. American Journal of Sociology, 9: 672–689.
48. Sociological Group ‘Rating’. 2021 (December 14-16th). Socio-political attitudes of the population.https://ratinggroup.ua/research/ukraine/obschestvenno-politiche- skie_nastroeniya_naseleniya_14-16_dekabrya_2021.html, accessed 12.12.2022.
49. Sociological Group ‘Rating’. 2022 (March 1st). National survey: Ukraine in the conditions of war.https://ratinggroup.ua/research/ukraine/obschenacionalnyy_opros_ukraina_v_usloviyah_voyny_1_marta_2022.html, accessed 12.12.2022.
50. Sociological Group ‘Rating’. 2022 (April 6th). The eighth national survey: Ukraine in war conditions.https://ratinggroup.ua/research/ukraine/vosmoy_obschena-cionalnyy_opros_ukraina_v_usloviyah_voyny_6_aprelya_2022.html, accessed 02.01.2023. 51. Sociological Group ‘Rating’. 2022 (May 18-19th). The twelfth national survey: dynamics of assessment of the image of the state https://ratinggroup.ua/research/ukraine/dvenadcatyy_obschenacionalnyy_opros_dinamika_ocenki_obraza_gosudarstva_18-19_maya_2022.html, accessed 12.12.2022.
52. Sociological Group ‘Rating’. 2022 (August 17-18th). The seventeenth national survey: Identity. Patriotism. Values. https://ratinggroup.ua/research/ukraine/s_mnadcyate_zagalnonac_onalne_opituvannya_dentichn_st_patr_otizm_c_nnost_17-18_serpnya_2022.html, accessed 02.01.2023.
53. Sociological Group ‘Rating’. 2022 (November 20-21st). The nineteenth National Survey: Results of the year. Expectations from the future. https://ratinggroup.ua/research/ukraine/nineteenth_national_survey_results_of_the_year_expectations_for_ the_future_november_20-21_2022.html, accessed 12.12.2022.
54. Sociological Group ‘Rating’ (November 20-21st). The nineteenth national survey: Celebrating Christmas in Ukraine. https://ratinggroup.ua/research/ukraine/dev_yatnadcyate_zagalnonac_onalne_opituvannya_svyatkuvannya_r_zdva_v_ukra_n_20-21_listopada_2022.html, accessed 02.01.2023.
55. Suspilne. 2022. Ukrainians collected money for four ‘Bayraktars’ for the Armed Forces during three days. https://suspilne.media/253839-ukrainci-za-tri-dni-zibrali-grosi-na-cotiri-bajraktari-dla-zsu, accessed 12.12.2022.
56. Suspilne. 2022. The story of IDPs from Kharkiv who settled in a high mountain village in Bukovina. https://www.facebook.com/watch/?extid=CL-UNK-UNK-UNK-AN_GK0T-GK1C-GK2C&v=1277097403030701, accessed 02.01.2023.
57. Thomas, William I., Dorothy S. Thomas. 1928. The child in America. Oxford: Knopf. 58. Trukha. 2022. Telegram channel in Kharkiv, message dated 17 March 2022.

Go to article

Authors and Affiliations

Oleksandra Deineko
1
ORCID: ORCID

  1. Norwegian Institute for Urban and Regional Research (NIBR) OsloMet, V.N. Karazin KharkivNational University, NIBR, Karazin Kharkiv National University
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Bibliography

1. Bourdieu, Pierre. 1984 [1979]. Distinction. A Social Critique of the Judgement of Taste. Trans. Richard Nice. Cambridge, MA: Harvard University Press.
2. Coulangeon, Pierre, Julien Duval, red. 2015. The Routledge Companion to Bourdieu’s ‘Distinction’. London: Routledge.
3. Sawiński, Zbigniew. 2017. Systemic changes and inequality in access to education, 1972–2008. In: I. Tomescu-Dubrow, K. M. Słomczyński, H. Domański, J. K. Dubrow, Z. Sawiński, D. Przybysz. Dynamics of class and stratification in Poland. Budapest: Central European University, 111–133.
4. Shavit, Yossi, Richard Arum, Adam Gamoran, eds. 2007. Stratification in higher education: a comparative study. Stanford, CA: Stanford University Press.
5. Weber, Max. 2002. Gospodarka i społeczeństwo: Zarys socjologii rozumiejącej. Przekład Dorota Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
6. Willis, Paul. 1977. Learning to Labor. Lexington, MA: D.C. Heath.

Go to article

Authors and Affiliations

Henryk Domański
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Instructions for authors

Studia Socjologiczne ISSN 0039-3371, e-ISSN 2545-2770 is a Polish sociological quarterly journal, published uninterruptedly since 1961. Its publishers are the Polish Academy of Sciences (represented by the Institute of Philosophy and Sociology and the Committee on Sociology), as well as the Faculty of Philosophy and Sociology, University of Warsaw (from 2013).

Studia Socjologiczne welcomes articles from all sociological sub-disciplines, and neighbouring disciplines, as long as the authors apply a broadly defined sociological approach. Preference is given to texts that contribute to the advancement of social theory and are empirically grounded and innovative in their conceptual and methodological outlook. Our journal is open to scholarly debates and polemics. We also encourage authors to send us reviews of recently published books. Since 2012, contributions in English are also considered for publication in the journal.

A double-blind peer review procedure is applied to each submitted manuscript considered for publication. In order to acknowledge the reviewers’ contribution, the full list of our reviewers is included on the back of the cover page in each issue of the journal. The details of the submission and review procedure are described in the “For Authors” tab.

A full text version of Studia Socjologiczne is available online for EBSCO subscribers (SocINDEX with Full Text), as well as through the Polish Academy of Sciences online journal reading room: http://journals.pan.pl/dlibra and (since 2016) at www.studiasocjologiczne.pl ("Archives").

This page uses 'cookies'. Learn more