Nauki Humanistyczne i Społeczne

Libri Gedanenses

Zawartość

Libri Gedanenses | 2020 | vol. 37

Abstrakt

Średniowieczne rękopisy Biblioteki Mariackiej stanowią najstarszą część zbiorów Biblioteki Gdańskiej (najdawniejsze pochodzą z XII wieku). Ze względu na swoją tematykę i dzieje są bezcennym świadectwem historii Pomorza. O ich wartości stanowi nie tylko treść i zdobienia rękopisów, ale także dokumenty pergaminowe umieszczone w świetnie zachowanych oprawach gdańskich introligatorów. Wyjątkowość kolekcji poświadcza wpisanie mszału Missale secundum notulam dominorum Teutonicorum (Ms. Mar. F 332) na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata w 2016 roku. Po 1921 roku nie powstała praca omawiająca proweniencje ksiąg wchodzących w skład Biblioteki Mariackiej. Niniejszy artykuł ma za zadanie częściowo wypełnić tę lukę – wskazać na skryptorów i właścicieli najcenniejszych rękopisów. Wśród tych ostatnich na szczególną uwagę zasługują duchowni związani z kościołem Najświętszej Maryi Panny: Andrzej ze Słomowa, Henryk Kalow, Johannes Zager oraz prawnik Nicolaus Velan i skryptor Jan Rasoris z Nidzicy. Na potrzeby artykułu w księgozbiorze mariackim wyróżniono działy: teologia, filozofia, prawo i medycyna; osobno wydzielono rękopisy związane z Zakonem Krzyżackim. Takie uporządkowanie może służyć pomocą czytelnikom korzystającym z zasobów książnicy. W tekście omówiono także najistotniejsze straty wojenne.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Agata Larczyńska
1
ORCID: ORCID

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych

Abstrakt

Burmistrz Gdańska Gottfried Schwartz (1716–1777) był majętnym wytwórcą srebrnych nici, który interesował się sztuką i nauką. Zgromadził cenne zbiory malarstwa oraz naukowych instrumentów. Kolekcjonował także wyroby z porcelany, kości słoniowej i brązu. Był również właścicielem jednej z najokazalszych kolekcji numizmatów w mieście. Schwartz w testamencie sporządzonym w 1776 roku zapisał gdańskiemu Gimnazjum Akademickiemu i Bibliotece Rady Miasta Gdańska kolekcję numizmatyczną zawierającą około 3000 monet i medali oraz liczący 110 pozycji księgozbiór o tematyce numizmatycznej, W artykule dokonano rekonstrukcji katalogu tego księgozbioru, obecnie znajdującego się w zasobach Biblioteki Gdańskiej. Księgozbiór numizmatyczny Schwartza był tematycznie związany z zawartością kolekcji właściciela, widoczna jest współzależność pozycji książkowych oraz zgromadzonych monet i medali. Na podstawie wiadomości o zawartości zaginionej kolekcji można sądzić, że każdemu rodzajowi numizmatów odpowiadały jakieś opracowania w księgozbiorze.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Helena Dzienis
1
ORCID: ORCID

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych

Abstrakt

W artykule przedstawiono informacje na temat drukowanych spisów gdańskich urzędników, które ukazywały się w latach 1741–1810 pod nazwami Das itzt- -lebende Dantzig… i Das jetzt-lebende Dantzig… (od 1764 roku). Ustalenia autora wskazują, że nie zostały one opublikowane w latach 1742, 1745, 1747, 1749–1751, 1753 i 1793–1808. Dokładne badania pozwoliły także poznać cenę sprzedaży tych druków, jakkolwiek nie udało się określić ich nakładów. Autor pokrótce omawia zawartość Das itzt-lebende Dantzig…., która prezentowana była każdorazowo na około 100 stronach. Czytelnicy mogli znaleźć tam informacje o personaliach m.in. gdańskich burmistrzów, rajców i ławników, przedstawicieli Trzeciego Ordynku oraz miejskich władz wojskowych, religijnych i szkolnych. Przedstawione źródło jest jednym z najważniejszych wydawnictw umożliwiających uzupełnienie danych biograficznych gdańszczan żyjących w osiemnastym i na początku dziewiętnastego wieku.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Paluchowski
1
ORCID: ORCID

  1. Gdański Uniwersytet Medyczny, Zakład Historii i Filozofii Nauk Medycznych

Abstrakt

Statut społecznego Stowarzyszenia do Urządzenia i Utrzymania Zakładów Opieki nad Małymi Dziećmi ( Verein zur Errichtung und Erhaltung von Klein-Kinder- -Bewahr-Anstalten) z 1870 roku określa cel działalności organizacji, jakim było zapewnienie dzieciom w wieku od 2 do 7 lat właściwej opieki w ciągu dnia, kiedy ich niezamożni rodzice pracowali. Personel placówek zgodnie z zaleceniami władz Stowarzyszenia kształtował postawy moralne podopiecznych, wychowywał, uczył nawyków higienicznych, a przez prowadzenie zajęć dydaktycznych zapewniał dobry start w kolejne etapy nauki szkolnej. Pod koniec lat sześćdziesiątych XIX wieku w czterech Zakładach – na Starym Mieście (od 1839 roku), na Dolnym Mieście (od 1844 roku), na Starym Przedmieściu (od 1848 roku) i na obrzeżach Głównego Miasta (od 1858 roku) – opiekę znajdowało około 700 małych dzieci. Stowarzyszenie aktywizowało gdańszczan, nie tylko aktywnie uczestniczących w pracach organizacji, ale również tych, którzy udzielali wsparcia finansowego i rzeczowego. Na podkreślenie zasługuje zaangażowanie w działalność kobiet, które nie tylko należały do Stowarzyszenia, ale zgodnie za Statutem z 1870 roku – wyjątkowo w ówczesnych realiach społecznych – mogły wchodzić w skład Rady Zarządzającej ( Verwaltungs-Rath), a nawet (w przypadku jednej osoby) uczestniczyć w pracach samego Zarządu ( Vorstand).
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ewa Barylewska-Szymańska
1 2
ORCID: ORCID

  1. Muzeum Gdańska
  2. Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Zakład Dziejów Pomorza

Abstrakt

Stanisław Hebanowski (1912–1983) był znanym reżyserem teatralnym i tłumaczem sztuk. W wieku 57 lat przeniósł się do Gdańska i od tego momentu rozpoczyna się okres jego największej płodności artystycznej i najwybitniejszych dokonań w polskim teatrze. Wielojęzyczny księgozbiór Hebanowskiego, który w reprezentatywnej części 4000 woluminów trafił do Biblioteki Gdańskiej, świadczy o szerokich, nie tylko teatralnych, zainteresowaniach jego właściciela. Niemal wszystkie książki zostały podpisane oraz opatrzone numerami porządkowymi i oznaczeniami literowymi wskazującymi na klasyfikację działową – ze względu na język autora albo tematykę danej pozycji. Na proweniencję zbiorów wskazują oznaczenia i adnotacje poprzednich posiadaczy: poza otrzymanymi w darze i zakupionymi w antykwariatach i księgarniach w Gdańsku, Krakowie, Lwowie, Poznaniu i Warszawie, do kolekcji trafiły książki pochodzące z teatrów w Gdańsku, Łodzi i Poznaniu oraz bibliotek szkolnych w Krakowie i Tarnogórze, uczelnianych w Krakowie i Poznaniu, klasztornych w Kołomyi i Stanisławowie, publicznej w Rzeszowie, a także pozycje należące wcześniej do rozmaitych osób prywatnych. Na niektórych książkach z biblioteki Hebanowskiego – drukowanych tekstach teatralnych sztuk – znajdują się liczne adnotacje właściciela, świadectwa przygotowań reżysera do wystawienia odpowiedniego spektaklu.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maria Sokołowska
1

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Zbiorów Specjalnych

Abstrakt

Udział w Nocy Muzeów jest dla Biblioteki Gdańskiej skutecznym sposobem na realizowanie wpisanych w jej misję celów dydaktycznych i popularyzatorskich. Interesujące tematy przewodnie, prezentacja bogatych zbiorów książnicy, jak również zaangażowanie organizatorek i uczestniczących pracowników przełożyły się na sukces dziewięciu edycji tego wydarzenia w latach 2011–2019. Ich tematami przewodnimi były kolejno: Noc z Janem Heweliuszem ze skarbca Biblioteki Gdańskiej, Moda na książkę – moda w książce, Groza w bibliotece, Świat biblioteki w jedną noc, Z książką za horyzont, Biblioteka ogrodem, Gedanum domus nostra – Gdańsk nasz dom, In mari vita tua – w morzu życie twoje, Geniusz – w 500 rocznicę śmierci Leonarda da Vinci. Podczas dotychczasowych Nocy Muzeów największe uznanie odwiedzających Bibliotekę budziły pokazy w Czytelni Zbiorów Historycznych. Prezentacje te to czasami jedyna okazja, aby z tak bliska obcować z cennymi rękopisami, starymi drukami, grafikami i innymi zbiorami specjalnymi, o których opowiadają kompetentni pracownicy. Stałymi atrakcjami Nocy Muzeów były ponadto ekspozycje nawiązujące do tematu wydarzenia w sali wystawowej i kiermasze publikacji bibliotecznych w holu historycznego budynku przy ul. Wałowej 15. Kolejne organizatorki przedsięwzięcia, również we współpracy z innymi trójmiejskimi instytucjami kulturalnymi, za każdym razem wzbogacały program o zajmujące prelekcje, warsztaty tematyczne, a nawet koncerty muzyczne. Bibliotekę Gdańską podczas Nocy Muzeów odwiedzało średnio około 670 osób, co świadczy o wartości tego narzędzia promocji książnicy.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Joanna Śliwa
1

  1. PAN Biblioteka Gdańska, Dział Nowej Książki

Instrukcja dla autorów

INFORMACJA DLA AUTORÓW


Redakcja „Libri Gedanenses” decyduje o przyjęciu tekstu i po uzyskaniu pozytywnych recenzji o umieszczeniu w jednym z działów czasopisma: artykuły i komunikaty, materiały, eseje oraz recenzje i polemiki. Redakcja nie przyjmuje materiałów, które nie są przygotowane zgodnie z instrukcją wydawniczą oraz zastrzega sobie prawo wprowadzania zmian i skracania tekstów, a także wyboru ilustracji w uzgodnieniu z Autorami. Nadesłane materiały nie są zwracane.

Autorzy przenoszą na PAN Bibliotekę Gdańską prawa majątkowe i prawa zależne do opublikowanych tekstów na wszystkich znanych obecnie polach eksploatacji, w tym wymienionych w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a w szczególności: utrwalanie i zwielokrotnianie drukiem i techniką cyfrową oraz wprowadzanie do obrotu egzemplarzy drukowanych i rozpowszechnianie w wersji cyfrowej.

„Libri Gedanenses” nie płaci honorariów autorskich. Autor otrzymuje egzemplarz autorski rocznika i wersję cyfrową swojej publikacji (plik pdf).


Instrukcja wydawnicza

Redakcja „Libri Gedanenses” prosi o przestrzeganie przedstawionych poniżej zasad przygotowywania i nadsyłania tekstów i ilustracji.

Autorzy podają tytuł/stopień naukowy/zawodowy, aktualne miejsce pracy oraz adres e-mail i adres pocztowy.

Teksty powinny być napisane w programie WORD w formacie RTF.
Artykuł nie może przekraczać 48 000 znaków (ze spacjami), a recenzja 12 000 znaków (ze spacjami).
Formatowanie tekstu: czcionka Times New Roman 12, interlinia 1,5 wiersza; formatowanie przypisów w dole strony: czcionka Times New Roman 10, interlinia 1,5 wiersza.
Wskazane jest sporządzanie przypisów i zestawianie bibliografii na wzór stosowany w czasopiśmie.
Do każdego tekstu należy dołączyć streszczenie o objętości od 800 do 1200 znaków (ze spacjami) i 5-7 słowami kluczowymi.
Ilustracje powinny być wykonane w formacie TIFF o rozdzielczości 600 dpi.
Spis ilustracji musi zawierać informacje o wykonawcach skanów/zdjęć i właścicielach odpowiednich praw autorskich.

Teksty oraz ilustracje należy nadsyłać w formie cyfrowej na adres: libri@bg.pan.pl (wyjątkowo na płycie CD/DVD pocztą na adres: „Libri Gedanenses”, PAN Biblioteka Gdańska, 80-858 Gdańsk, ul. Wałowa 15).

Dodatkowe informacje

Archiwum

Bibliografia zawartości „Libri Gedanenses” tom 1-35 (1968-2018) jest dostępna na stronie https://bgpan.gda.pl/o-bibliotece/libri-gedanenses/

Zasady etyki publikacyjnej

Zasady etyki publikacyjnej

Zasady etyki publikacyjnej „Libri Gedanenses” są zgodne z opracowanym przez Committee on Publication Ethics „Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf

Komitet Redakcyjny ocenia nadsyłane prace pod kątem ich zawartości bez względu na osoby autorów. Wszystkie otrzymane materiały pozostają poufne. Wgląd do nich mają wyłącznie redaktorzy, recenzenci, ewentualnie doradcy redakcji. Także recenzje posiadają charakter poufny.

„Libri Gedanenses” publikuje wyłącznie teksty oryginalne. Redakcja oczekuje od autorów rzetelności naukowej i uszanowania norm publikacji, zwłaszcza staranności w przytaczaniu wyników obcych prac. Zakłada się, że autorzy zapoznali się z przywoływanymi pozycjami.

Wszystkie osoby, które wniosły istotny wkład w powstanie pracy powinny być wymienione jako współautorzy. Pierwszy z nich przesyła ostateczny tekst do czasopisma po zatwierdzeniu przez pozostałych wersji przeznaczonej do publikacji.

Komitet Redakcyjny ma zawsze prawo wycofania pracy, jeśli stanowi plagiat, tekst był wcześniej opublikowany albo przedstawione wyniki badań okazały się niewiarygodne, zarówno z powodu świadomego działania autora, jak i niezawinionego błędu.

Procedura recenzowania

Procedura recenzowania


Komitet Redakcyjny „Libri Gedanenses” podejmuje wstępną decyzję o odrzuceniu albo zakwalifikowaniu nadsyłanych prac do recenzji. Podstawowymi kryteriami oceny są: zgodność tematu z profilem czasopisma, wartość merytoryczna tekstu, jego organizacja logiczna i forma językowa. Zaakceptowane materiały podlegają redakcji w porozumieniu z autorami.

Prace recenzowane są zgodnie z zasadami double blind review process. Każda z nich opiniowana jest przez dwóch znawców, wybieranych w sposób wykluczający konflikt interesów z autorem.

Recenzenci rekomendują oceniane teksty do przyjęcia, sugerując dokonanie uzupełnień i naniesienie poprawek albo opowiadają się za ich odrzuceniem. Recenzje są sporządzane na piśmie i kończą się jednoznaczną oceną opiniowanych prac. Na ich podstawie ostateczne decyzje podejmuje Komitet Redakcyjny.

Prace niemające charakteru naukowego – recenzje i polemiki oraz wspomnienia i sprawozdania – z zasady nie podlegają recenzjom, choć mogą zostać do nich skierowane. Pełna lista recenzentów podawana jest w odpowiednim tomie czasopisma.

Recenzenci

Tom 40 (2023)

dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Sławomir Kościelak (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Krzysztof Lewalski (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Mieczysław Nurek
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Marek Stażewski
prof. dr hab. Tadeusz Stegner (Uniwersytet Gdański)
prof. dr hab. Jacek Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr Anna Żeglińska (Uniwersytet Gdański)

Tom 39 (2022)

dr Zbigniew I. Brzostowski (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku)
dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Karol Łopatecki (Uniwersytet w Białymstoku)
dr Anna Łysiak-Łątkowska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Radosław Skrycki (Uniwersytet Szczeciński)
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)

Tom 38 (2021)

dr Zbigniew I. Brzostowski (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku)
dr hab. Bogdan Burliga (Uniwersytet Gdański)
dr Anna Łysiak-Łątkowska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Gabriela Majewska (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Iwona Sakowicz-Tebinka (Uniwersytet Gdański)
dr hab. Andrzej Woziński (Uniwersytet Gdański)


Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji