Kilka uwag na temat chronologii dziejów w związku z etapami rozwoju nauki.

Koncepcja ideałów nauki była wkładem Stefana Amsterdamskiego do sporu na temat racjonalności naukowej. Przyjmując, iż metoda naukowa nie jest zjawiskiem ponadhistorycznym i że towarzyszą jej silne presupozycje normatywne, Amsterdamski staje po stronie Kuhna w jego dyskusji z Popperem oraz jego kontynuatorami i poplecznikami. W istotnym sensie Amsterdamski jest jednak Popperystą, jego intencją jest bowiem rozszerzenie zasięgu krytycznej dyskusji poprzez odniesienie analiz krytycznych do czegoś, co określa on nowożytnym ideałem nauki. Prace Amsterdamskiego, zwłaszcza omawiana w artykule monografia Między historią a metodą, są jednocześnie próbą zabezpieczenia statusu filozofii nauki jako instancji normatywnej w stosunku do ideałów nauki. Artykuł stanowi rekonstrukcję koncepcji Amsterdamskiego i zawiera analizę krytyczną relacji między celami, jakie Amsterdamski sobie stawiał, oraz metodami ich realizacji. Wskazuję na elementy, które wydają mi się w koncepcji ideałów nauki najbardziej problematyczne, sugerując alternatywne sformułowania podnoszonych przez Amsterdamskiego problemów. Wykazuję, iż koncepcja Amsterdamskiego upoważnia do podjęcia próby opracowania nowej koncepcji podmiotu nauki, która to koncepcja mogłaby dostarczyć odpowiednich wskazówek do krytyki nowożytnego ideału nauki.

The main goal of this paper is to present a fully developed concept of Paul A. Roth’s philosophy of history to the Polish reader. Of course, it is just an introduction, but with the interview it should be a good starting point for further analysis. These seem desirable given Roth’s very ambitious programme, which in addition is based on “old facts”; that is, an analytical philosophy of history and science. The rapprochement between the two “visions” is not only a philosophical consideration, but also responds to the often-raised voices of practitioners. This introduction refers primarily to Roth’s latest book, indicating a possible interpretation. This “reading” is conducted by indicating the historical context, recalling philosophical analyses and determining the validity of the proposed solutions in order to decide how much science there is in history and vice versa.

The papers deals with methodological questions of writing a general history of science. We start by defining the scope of general history of science and its relation to general history, followed by a discussion on recent trends in history and philosophy of science. We also examine the impact of the developments in the humanities since the 1970s on disciplines reflecting on science. The second part of the paper focuses on the approach of science and politics as resources for one other, developed by Mitchell Ash, to describing scientific changes in times of radical regime upheavals. We also discuss the intersection between current science and politics framing historians as engaged intellectuals.

The paper analyses Thomas S. Kuhn's theory of the development of science interpreted as a sociological conception. Kuhn's visions of dealing with history as well as eventual controversies connected with its application are discussed.

Gaston Milhaud (1858–1918) was a French modern philosopher, who, having started from mathematics, came to philosophy (especially epistemology) and history of science. His works on the history of science were devoted to Greek science and modern science. Milhaud in his papers claimed that important concepts and principles of science (in different disciplines) result from decisions that simultaneously transcend both experience and logic. He emphasized the role of free creation and activity of the mind. The author discusses central problems of Milhaud’s thought, especially the problem of the relationship between science and philosophy.