Analiza programów nauczania socjologii daje asumpt do refleksji nad kształtem i perspektywami rozwoju dyscypliny. Artykuł przedstawia program z „socjologii wielkich struktur społecznych”, jaki obowiązywał studentów trzeciego roku socjologii w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego w roku akademickim 1989–1990. Obecne programy z makrosocjologii dla studentów studiów licencjackich są skromniejsze zarówno pod względem przerabianego materiału, jak i ram czasowych, co w dużej mierze wynika z reformy studiów. Wszakże trzon makrosocjologii pozostaje ten sam, z naciskiem na mechanizmy powstawania i utrzymywania nierówności społecznych wewnątrzkrajowych i międzykrajowych. Czy zajęcia z tego przedmiotu powinny koncentrować się raczej na substantywnej wiedzy („kto, co kiedy ustalił”), czy raczej na narzędziach prowadzących do osiągania wiedzy („jakie są dane i co należy z nimi robić”)? Zachęcając do dyskusji na ten temat, w artykule przedstawiono argumenty za odejściem od dotychczasowej praktyki i potraktowanie ukształtowanego już kanonu uczenia „socjologii wielkich struktur społecznych” jako historycznej bazy, na której należy zbudować coś nowego – zajęcia zorientowane praktycznie.

Nowa Klasyfikacja Dziedzin i Dyscyplin Naukowych (KDDN), wprowadzona przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) w 2018 roku, miała odzwierciedlać klasyfikację OECD zwaną Fields of Science (FOS). KDDN i FOS różnią się znacznie, między innymi w operacyjnej definicji nauk społecznych. W KDDN wyodrębniono „nauki socjologiczne”, które – według dokumentacji – obejmują socjologię i nauki o rodzinie, a w FOS socjologia jest oddzielnie. W polskim kontekście, nauki o rodzinie uprawiane są głównie w ramach katolickiej nauki społecznej na wydziałach teologicznych uniwersytetów. Analizy wykazały, iż zarówno publikacyjne możliwości (dostępne czasopisma i wydawnictwa), jak i publikacyjne praktyki (gdzie prace naukowe są publikowane) znacznie różnią nauki o rodzinie od socjologii. Rezultaty tych analiz są rozważane w kontekście decyzji MNiSW dotyczących ewaluacji dyscyplin naukowych w jednostkach akademickich na podstawie punktów uzyskanych dzięki publikacjom. Artykuł dowodzi, iż alokacja środków na tej parametrycznej podstawie, w przypadku „nauk socjologicznych” będzie miała negatywne skutki dla socjologów.

W obliczu rewolucji technologii informatycznych badacze nauk społecznych mają przed sobą nie lada wyzwanie. Oto bowiem wraz ze zwiększającą się popularnością Internetu pojawiły się ogromne ilości danych zawierających opinie, poglądy i zainteresowania jego użytkowników. Chociaż analiza tych danych stawia przed badaczami poważne problemy metodologiczne, za ich użyciem przemawia fascynujący materiał powstający bez ingerencji badaczy. Dużą część tego materiału stanowią dane z najpopularniejszej na świecie wyszukiwarki Google. Co minutę jej użytkownicy ze wszystkich miejsc na świecie zadają ponad 3 miliony zapytań, które są następnie klasyfikowane i udostępniane za pomocą aktualizowanych na bieżąco narzędzi. W artykule tym omówione są próby adaptacji tych danych do potrzeb nauk społecznych, a także dotychczasowe badania na ten temat. Omówione są także praktyczne aspekty pracy z narzędziami Google’a: Google Trends oraz Google Keyword Planner. Artykuł jest przeznaczony przede wszystkim dla badaczy nauk społecznych zainteresowanych internetowymi źródłami Big Data oraz wykorzystaniem tych danych w pracy naukowej.