Humanities and Social Sciences

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Content

Rocznik Historii Prasy Polskiej | 2021 | t. 24 | No 4

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

What were the beginnings of modern communication infrastructure? What is ’artificial intelli-gence’ and what it imitates in ’natural intelli-gence’? Does its accuracy, reliability and objectivity make AI the journalists’ friend or is it in fact an enemy due to the ongoing automation of editori-al and publishing work? This two-part introduction to the problem of AI in journalism discusses all those questions and the hopes and fears that are connected with the new technology
Go to article

Bibliography

Edwards A.J., Wechsler, David (1896–1981), [w:] Encyclopedia of intelligence, red. R.J. Sternberg, New York 1994, vol. 1, pp. 1134–1136.
Effros M., Poor H.V., Claude Shannon: His Work and Its Legacy, Published with the permission of the EMS Newsletter: reprinted from N°103 (March 2017).
Fischer B., Autorskoprawne konteksty sztucznej inteligencji, [w:] Internet. Cyberpandemia, red. A. Gryszczyńska, G. Szpor, Warszawa 2020.
Fischer B., Piskorz‑Ryń A., Artificial intelligence in the context of data governance, “International Review of Law, Computers & Technology” 2021, vol. 35.
Gardner H., Multiple Intelligences: New Horizons in Theory and Practice, New York 2006.
Grzelańczyk P., Systemy eksperckie w diagnostyce środków transportu, „Logistyka” 2012, nr 3.
Kaplan A., Haenlein M., Siri, Siri, in my hand: Who’s the fairest in the land? On the interpretations, illustrations, and implications of artificial intelligence, “Business Horizons” 2019, no. 62 (1).
Kiełtyka L., Wykorzystanie systemów eksperckich w zarządzaniu wiedzą, „Organizacja i Zarządzanie” 2013, nr 53.
Kobie N., Reuters is taking a big gamble on AI‑supported journalism, https://www.wired.co.uk/article/reuters‑artificial‑intelligence‑journalism‑newsroom‑ai‑lynx‑insight [dostęp: 1.08.2021].
Mainzer K, Künstliche Intelligenz — Wann übernehmen die Maschinen?, DOI 10.1007/978‑3‑662‑48453‑1, Berlin – Heidelberg 2016.
Micklethwait J., The future of news https://www.bloomberg.com/news/articles/2018‑05-03/john‑micklethwait‑the‑future‑of‑news [dostęp: 2.08.2021].
Peiser J., The rise of the robot reporter, https://www.nytimes.com/2019/02/05/business/media/artificial‑intelligence‑journalism‑robots.html
Skalfist P., Mikelsten D., Teigens V., Sztuczna inteligencja: czwarta rewolucja prze-mysłowa, Cambridge – Stanford 2020.
Vernon P.A., Philip Ewart (1905–1987), [w:] Encyclopedia of human intelligence, red. R.J. Sternberg, New York 1994.
Zalatimo S., Entering the next century with a new Forbes experience, https://www.forbes.com/sites/forbesproductgroup/2018/07/11/entering‑the‑next‑century‑with‑a‑new‑forbes-‑experience/?sh=7eaf0ac83bf4 [dostęp: 2.08.2021].
Go to article

Authors and Affiliations

Bogdan Fischer
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Prawa i Ekonomii Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN ul. Podchorążych 2, PL 30-084 Kraków
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The press never featured prominently in the private diaries of Michał Römer (1880–1945), a Polish-Lithuanian academic and politician (and every now and then editor and journalist). None-theless the diaries, which he kept for 34 years, are a veritable mine of information about the multilingual press scene in Wilno, especially between 1911 and 1915, when he was an important player in that field. For the following years and decades, down to 1945, his diaries re-main an important sources as he continued to watch, analyze and comment, in his own way, on the dramatic shifts in Poland’s and Lithuania’s multilingual press market, a process driven by political and military upheavals of 20th century.
Go to article

Bibliography

Römer M., Dzienniki, t. I –VI, Warszawa 2017–2018.
Bibliografia historii Polski XIX i XX wieku, t. III: 1865–1918, wol. I, Warszawa 2000, wol. III, Warszawa 2017.
Jurkowski R., „Gazeta Wileńska” i „Głos Kijowski” (Z dziejów polskiej prasy radykalno-‑liberalnej na Litwie i Ukrainie w 1906 roku), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1987, nr 4, s. 59–84.
Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918–1939, Warszawa 1980.
Sawicki J., Michał Römer a problemy narodowościowe na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, Toruń 1998.
Sawicki J., „Przegląd Wileński” w latach 1911–1915. Cz. 1–2, „Zapiski Historyczne” 1994, z. 4, s. 41–56; 1995, z. 1, s. 30–62.
Smalianczuk A., W poszukiwaniu idei narodowej. „Krajowość” początku XX w. jako próba ideologii „Polaków litewskich”, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa” 2017, nr 49, s. 1–11.
Solak Z., Między Polską a Litwą. Życie i działalność Michała Römera 1880–1920, Kraków 2004.
Zienkiewicz T., Informacje o litewskim życiu kulturalnym w „Gazecie Wileńskiej” (1906), [w:] W kręgu kultury litewskiej, red. nauk. W. Piłat, Olsztyn 1991, s. 117–127.
Žurnalistikos enciklopedija, Vilnius 1997.
Go to article

Authors and Affiliations

Krzysztof Woźniakowski
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, ul. Podchorążych 2, PL 30-084 Kraków (Prof. em.)
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article outlines the state of public debate on abortion and family planning, issues which were connected with the perception of large families with many children, as a background to the coverage of all these themes by Przyjaciółka, a mass circulation women’s weekly in the period 1956–1975. The magazine was certainly committed to the goal of raising women’s self-awareness. The emancipatory agenda was pursued systematically by information, education, and discussions of letters from readers about their personal problems, together with advice how to deal with them.
Go to article

Bibliography

Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych, RSW „Prasa” Zarząd Główny, Dział Wydawniczy, Warsztat dziennikarski, treść czasopism wydawanych przez RSW „Prasa”, Analiza, k. 38–49.

Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 maja 1956 r. w sprawie przerywania ciąży, Dz.U. 1956 r., nr 13, poz. 68.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 1959 r. w sprawie przerywania ciąży, Dz.U. 1960 r., nr 2, poz. 15.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 r. o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz.U. 1956 r., nr 12 poz. 61.

Prasa
„Przyjaciółka” 1956–1975.

Opracowania
Budnik A., Piekło kobiet – współczesny obraz prawa do aborcji w przestrzeni medialnej. Casus niewolenia kobiet czy ich emancypacji?, „Ars Educandi” 2016, t. 13.
Czajkowska A., O dopuszczalności przerywania ciąży. Ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 r. i towarzyszące jej dyskusje, [w:] Kłopoty z seksem w PRL. Rodzenie nie całkiem po ludzku, aborcja, choroby, odmienności, red. P. Barański, A. Czajkowska, A. Wochna-‑Tymińska, Warszawa 2012.
Iganciuk A., „Ten szkodliwy zabieg”. Dyskursy na temat aborcji w publikacjach Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa/ Towarzystwa Planowania Rodziny (1956–1980), „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej” 2014, nr 1 (20).
Jakubowska W., Działalność Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa w okresie 1957– 1967, [w:] X lat Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa, Warszawa 1967.
Klich‑Kluczewska B., Making up for the Losses Of War: Reproduction Politics In Post-War Poland, [w:] Woman and Men at War: A Gender Perspective on World War II and its Aftermath in Central and Eastern Europe, red. M. Röger, R. Leiserowitz, Osnabrück 2012.
Klich‑Kluczewska B., Perkowski P., Obiekty biopolityki? Zdrowie, reprodukcja i przemoc, [w:] Kobiety w Polsce 1945–1989: Nowoczesność — równouprawnienie — komunizm, red. K. Stańczak‑Wiślicz, P. Perkowski, M. Fidelis, B. Klich‑Kluczewska, Kraków 2020.
Konopka A., Strategie nacisku. Prasa kobieca w latach 1956–1959 a dostęp do w pełni legalnej aborcji w PRL‑u, [w:] Kobiety wobec dominacji i opresji, red. I. Desperak, E. Hyży, I.B. Kuźma, E. Pietrzak, Łódź 2019.
Kuźma‑Karkowska S., Walka z „babkami” o zdrowie kobiet: medykalizacja przerywania ciąży w Polsce w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku, „Polska 1944/45– 1989. Studia i Materiały” 2017, nr 15.
Maciejewska M., Aborcja w PRL‑u. Ustawa o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z 1956 r. w kontekście feministycznym, [w:] PRL bez uprzedzeń, red. J. Majmurek, P. Szumlewicz, Warszawa 2010.
Randall A.E., „Abortion will deprive you of happiness!” Soviet reproductive politics in the post‑Stalin era, „Journal of Women’s History” 2011, nr 23 (3).
Soja S., Zmiany w polskim prawie karnym w zakresie dopuszczalności przerywania ciąży na przestrzeni dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych, „Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych: miscellanea” 2017, t. 7.
Zajko‑Czochańska J., Sokołowska U., Listy czytelniczek do „Kobiety i Życia” i „Przyjaciółki” jako źródło badań codziennego życia kobiet w PRL, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2020, nr 2 (9).
Go to article

Authors and Affiliations

Justyna Zajko-Czochańska
1
ORCID: ORCID

  1. doktorantka, Wydział Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu w Białymstoku
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

From its inception in 1958, the tourist and educational magazine “Poznaj Swój Kraj” [Discover Your Country] was never free from propaganda. Materials of this kind were usually included to mark congresses of the ruling Polish United Workers’ Party or national and state holidays. The official propaganda of success reached its climax in the 1970s. After 1981 eulogies of the socialism system receded and the focus of attention turned to tensions between industrial development and conservation.
Go to article

Bibliography

Chłosta‑Sikorska A., Między propagandą a rzeczywistością. Mieszkanki Nowej Huty w latach 1956–1970, Kraków 2019.
Chmiel A., Turystyka w Polsce w latach 1945–1989, Warszawa 2007.
Duraczyński E., PZPR w kryzysie — kryzys w PZPR (lato 1980 – lato 1981), „Dzieje Najnowsze” 1997, no 4, pp. 73–92.
Dytman‑Stasieńko A., Święto zawłaszczonych znaczeń. 1 maja w PRL. Ideologia, rytuał, język, Wrocław 2006.
Filipowicz Z., Propaganda w turystyce, „Turyzm Polski” 1938, no 7/8, pp. 105–108.
Gałęziowska M., Świętowanie wybranych rocznic bitwy pod Grunwaldem formą komunikacji rytualnej państwa i narodu, „Kultura i Społeczeństwo” 2012, no 4, pp. 83–108.
Karpiński A., Paradysz S., Soroka P., Żółtkowski W., Od uprzemysłowienia w PRL do dezindustrializacji kraju. Losy zakładów przemysłowych po 1945 roku, Warszawa 2015.
Nowakowski K., Ewolucja debaty publicznej — od propagandy do komunikacji społecznej, „Oblicza Komunikacji” 2009, no 2, pp. 67–82.
Pratkanis A., Aronson E., Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie perswazji na co dzień, Warszawa 2003.
Prószyńska‑Bordas H., Krajoznawstwo. Tradycja i współczesność, Warszawa 2016.
Rogoż M., Czasopisma dla dzieci i młodzieży Instytutu Wydawniczego „Nasza Księgarnia” w latach 1945–1989, Kraków 2009.
Semkow P., Propaganda PRL — wybrane problemy, Gdańsk 2002.
Szulczewski M., Propaganda polityczna, Warszawa 1975.
Wojdon J., Propaganda polityczna w podręcznikach dla szkół podstawowych Polski Ludowej (1944–1989), Toruń 2001.
Zając R.M., Czasopisma Popularnonaukowe w Polsce w latach 1945–1989, Kraków 2016.
Zaremba M., Propaganda sukcesu. Dekada Gierka, [w:] Propaganda PRL — wybrane problemy, ed. P. Semkow, Gdańsk 2002.
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Rogoż
1
Agnieszka Strzałka
2

  1. Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN ul. Podchorążych 2, PL 30-084 Kraków
  2. Instytut Filologii Angielskiej, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, ul. Karmelicka 41, PL 30-128 Kraków
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article presents the results of a study aimed at reconstructing the image of the woman citizen promoted in the women’s magazines in 1989–1992, the first phase of the great transformation following the collapse of Poland’s socialist system. Within the scope of the study were high-circulation magazines (over 500,000 copies), including the two leading weeklies “Przyjaciółka” and “Kobieta i Życie”. A total of 208 issues of every magazine published in that time span were analyzed. The methods used included content and textual analysis, complemented by the examination of some recurrent topoi treated as indicators of some inexplicit (hidden) meanings, i.e. the attitudes of women to the process of reform, their role in the agenda for change, and the barriers they came up against in the public sphere.
Go to article

Bibliography

Sources
„BF” 1989–1992.
„W&L” 1989–1992.

Scientific studies
Ash T., Rewolucja 1989 widziana w Warszawie, Budapeszcie, Berlinie i Pradze, Londyn 1990.
Boronowska M., Nowe szanse ale czy nowoczesny sposób funkcjonowania współczesnej kobiety?, [in:] Ona w XXI wieku — interdyscyplinarny obraz kobiety, ed. M. Baranowska-‑Szczepańska, Poznań 2011.
Filas R., Dwadzieścia lat przemian polskich mediów (1989–2009) w ujęciu periodycznym, „Zeszyty Prasoznawcze” 2010, no. 3–4.
Filas R., Zmiany w czytelnictwie prasy w Polsce 1989–1992 na tle przemian oferty prasowej, [in:] Transformacja prasy polskiej (1989–1992), ed. A. Słomkowska, Warszawa 1992.
Frąckowiak‑Sochańska M., Superwomen – córki „Matek Polek”. Co zyskują i co tracą współczesne Polki realizujące wzorzec superwomen?, [in:] Ona w XXI wieku — inter-dyscyplinarny obraz kobiety, ed. M. Baranowska‑Szczepańska, Poznań 2011.
Friszke A., Rok 1989: polska droga do wolności, Warszawa 2009.
Grabowska M., Zerwana genealogia. Działalność społeczna i polityczna kobiet po 1945 roku a współczesny polski ruch kobiecy, Warszawa 2018.
Jarowiecki J., Przekształcenia prasy polskiej w latach 1989–1995, [in:] Transformacja mediów 1989–1995, ed. A. Słomkowska, Warszawa 1996.
Małkiewicz A., Wybory czerwcowe 1989, Warszawa 1994. McLuhan M., Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka, Warszawa 2004.
Murat M., Topos wędrówki i wędrówka przez toposy, [in:] Toposy (w) filozofii. Filozofia i jej miejsce w doświadczeniu kulturowym, ed. M. Woźniczka, M. Perek, Częstochowa 2018.
Pawlus M., Tożsamość polskich kobiet –- pomiędzy tradycją a nowoczesnością, [in:] Waleczny duch kobiety. Społeczno‑ekonomiczne aspekty ról kobiecych, ed. K. Lendzion, O. Kotowska‑Wójcik, Warszawa 2015.
Pokorna‑Ignatowicz K., Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa‑Książka‑Ruch” w polskim systemie medialnym, Kraków 2016.
Ptaszek G., Jak badać medialny obraz świata?, [in:] Współczesne media. Medialny obraz świata, t. 1: Zagadnienia teoretyczne, ed. I. Hofman, D. Kępa‑Figura, Lublin 2015.
Skowronek B., Mediolingwistyka: teoria –metodologia - idea, „Postscriptum Polonistyczne” 2014, 2/14.
Sobczak B., Medialne obrazy świata z perspektywy retorycznej (na przykładzie recepcji medialnej śmierci pochówku Czesława Miłosza), „Poznańskie Studia Polonistyczne: Seria Językoznawcza” 2011, t. 18, z. 2.
Słomkowska A., Zmiany w mediach w roku poprzedzającym zniesienie cenzury, [in:] Transformacja mediów 1989–1995, ed. A. Słomkowska, Warszawa 1996.
Sokół Z., Transformacja czasopism kobiecych w Polsce w latach (1989–1997), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 1998, t. 1, z. 1–2.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna Szwed-Walczak
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Politologii i Dziennikarstwa, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Litewski 3, PL 20-080 Lublin

Instructions for authors

Uwagi dla Autorów

1. Oryginalne artykuły i książki do recenzji można przesyłać pod adresem redakcji: Rocznik Historii Prasy Polskiej, Instytut Nauk o Informacji Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków.

2. W liście polecającym autor musi stwierdzić, że praca została wykonana zgodnie z normami etycznymi oraz że nie została opublikowana w innym czasopiśmie.

3. Praca winna być zaopatrzona w tytuł, abstrakt (objętość maksymalnie do 550 znaków) oraz streszczenie (objętość maksymalnie do 3000 znaków); zawierać pełne imię i nazwisko autora (autorów) oraz miejsce pracy (uczelnia, instytut), adres i nr telefonu (faksu), e-mail, numer ORCID.

4. Do pracy może być dołączony materiał ilustracyjny w postaci fotografii i lub rysunków. Podpisy pod rycinami należy załączyć na oddzielnej stronie. W przypadku tabel należy oznaczyć je cyframi arabskimi, zaopatrzyć tytułem (opisem) zamieszczonym nad tabelą.

5. Artykuły przeznaczone do druku nie mogą przekraczać, wraz z tabelami i ilustracjami, jednego arkusza wydawniczego, tzn. 40 tys. znaków, 22 stron maszynopisu standardowego (30 wierszy, 60 znaków w wierszu). Winny być dostarczone w formie wydruku (2 egz.) i towarzyszącej mu płytki CD lub DVD, napisane w standardzie edytora Microsoft Word, grafika w standardzie JPG, TIFF, EPS, BMP, PCX. W wydruku musi być uwzględniony sposób zapisu, właściwy dla Rocznika Historii Prasy Polskiej (kursywa, cudzysłowy, wytłuszczenia, interpunkcja) w przypisach i w tekście głównym, za wyjątkiem zapisu nazwisk w przypisach (w wydruku i pliku bez spacjowania).

6. Nadesłane prace podlegają recenzji.

7. Korektę autorską należy odesłać do Redakcji w terminie do 7 dni.

8. Zgłoszenie artykułu do czasopisma jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na opublikowanie w wersji papierowej i elektronicznej (lub równoważnej).

9. W przypadku prac wielu autorów należy w liście polecającym ujawnić wkład poszczególnych osób w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz kontrybucji, tj. informacji kto jest autorem koncepcji, założeń, metod itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji).

10. Redakcja informuje, że przeciwdziała wszelkim próbom nierzetelności w nauce. Wobec wykrytych przypadków „ghostwriting”, „guest authorship” będą wyciągnięte odpowiednie konsekwencje etyczne i prawne.

This page uses 'cookies'. Learn more