Nauki Humanistyczne i Społeczne

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Zawartość

Rocznik Historii Prasy Polskiej | 2021 | t. 24 | No 3

Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Artykuł zawiera przegląd periodyków wydawanych dla Niemców galicyjskich w Stanisławowie i Lwowie w pierwszej połowie XX w. Omawiane tytuły odzwierciedlają zróżnicowanie kulturalne, socjalne i wyznaniowe Niemców będących potomkami kolonistów osiedlonych pod koniec XVIII w. w zaborze austriackim, czyli w Galicji. Kres wydawania tej prasy, jak i istnienia tej małej społeczności w Polsce południowej przyniósł atak Niemiec na Polskę w 1939 r. i wcielenie Galicji Wschodniej do Związku Radzieckiego.
Przejdź do artykułu

Bibliografia


Prasa
„Evangelisches Gemeindeblatt für Galizien und die Bukowina”, 1904‒1918.
„Evangelisches Gemeindeblatt. Amtliches Organ der evangelischen Kirchenbehörde”, 1920‒ 1939.
„Deutsches Volksblatt für Galizien”, 1907‒1918.
„Ost‑Deutsches Volksblatt”, 1922‒1939.
„Mennonitisches Gemeindeblatt für Österreich”, 1913‒1917, 1920‒1939.


Opracowania
Alabrudzińska E., Kościoły ewangelickie na kresach wschodnich II Rzeczypospolitej, Toruń 1999.
Bachmann A., Galiziens Mennoniten im Wandel der Zeiten. Ihre Geschichte und ihre Familien, Backnang 1984.
Bibliografia Historii Polski XIX i XX wieku, t. III: 1865–1918, wol. 3, red. D.U. Ścięgosz-Karpińska, Warszawa 2017.
Brożek A., Niemcy zagraniczni w polityce kolonizacji pruskich prowincji wschodnich 1886– 1918, Poznań 1989.
Das Deutschtum in Galizien. Seine geschichtliche Entwicklung und gegenwärtige Lage, Lemberg 1914.
Grodziski S., Historia ustroju społeczno‑politycznego Galicji 1772–1848, Wrocław i in.1971.
Heckel H., 10 Jahre „Ostdeutsches Volksblatt” — 25 Jahre „Deutsches Volksblatt”, „Ost- ‑Deutsches Volksblatt“. Jubiläums‑Ausgabe, nr 40, 2.10.1932, s. 2–3.
Heckel H., Das Deutsche Volksblatt für Galizien, „Schaffen und Schauen”, z. 5‒6, styczeń/ luty 1932, s. 43‒44.
Kaschnitz K., Prasa niemiecka w Polsce, „Sprawy Narodowościowe” 1932, nr 6, s. 595– 622.
Kowalak T., Prasa niemiecka w Polsce 1918‒1939. Powiązania i wpływy, Warszawa 1971.
Kuhn W., Bevölkerungsstatistik des Deutschtums in Galizien, Wien 1930.
Mazur G., Życie polityczne polskiego Lwowa 1918–1939, Kraków 2007.
Müller E., Einfluß der NS‑Ideologie auf die ehem.[alige] deutsche Volksgruppe in Polen am Beispiel der Galiziendeutschen und ihres „Ostdeutschen Volksblattes”, „Jahrbuch Weichsel‑Warthe“ 1998, s. 98‒104.
Müller S., Von der Ansiedlung bis zur Umsiedlung. Das Deutschtum Galiziens, insbeson- dere Lembergs 1772‒1940, Marburg/Lahn 1961.
Müller S., Galizien und sein Deutschtum. Eine Dokumentation aus Sepp Müllers Nachlaß ergänzt durch Unterlagen des Hilfskomitees der Galiziendeutschen 1948‒1951, t. 1, red. E. Müller, Stuttgart 1999.
Röskau-Rydel I., Die deutschsprachige Presse in Kleinpolen 1918 bis 1939 zwischen Ablehnung und Akzeptanz der nationalsozialistischen Ideologie am Beispiel des Ostdeutschen Volksblattes, des Evangelischen Gemeindeblattes für Galizien und die Bukowina sowie der Dornfelder Blätter, [w:] Regionen des östlichen Europas im 20. Jahrhundert. Nationalsozialismus und Regionalbewusstsein im östlichen Europa, red. B. Olschowsky i I. Loose, München 2016, s. 81–102.
Röskau-Rydel I., Galizien, [w]: Galizien, Bukowina, Moldau, wyd. I. Röskau‑Rydel, Ber- lin 1999, s. 15–212.
Röskau-Rydel I., Powstanie „Evangelisches Gemeindeblatt für Galizien und die Bukowina” [Ewangelickiej Gazety Gminnej dla Galicji i Bukowiny] i jej znaczenie, [w:] Prasa w warsztacie badawczym historyka, red. K. Karolczak i K. Meus, Kraków 2017, s. 102‒ 110.
Schneider L., 1907–1932. Unser Volksblatt — ein Jubilar, „Ost‑Deutsches Volksblatt”. Jubiläums‑Ausgabe, nr 40, 2.10.1932, s. 4–5.
Sprawozdanie Urzędu Wojewódzkiego we Stanisławowie do MSW. Departament Polityczny, Wydział Narodowościowy w Warszawie z dn. 29 marca 1939 r., [w:] Galizien und die Galiziendeutschen (1914‒1940). Kontext und Quellen, red. K. Boeckh, Herne 2018, s. 226‒227.
Zamorski K., Informator statystyczny do dziejów społeczno‑gospodarczycj Galicji. Ludność Galicji w latach 1857–1910, Kraków – Warszawa 1989.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Isabel Röskau-Rydel
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Neofilologii, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, ul. Studencka 5 PL 30-116 Kraków
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W spisywanych przez 34 lata prywatnych dziennikach Michała Römera problematyka prasowa nigdy nie dominowała, zapiski diarysty (okresowo także redaktora i publicysty) mogą wszakże stanowić istotne uzupełnienie przede wszystkim wiedzy o różnojęzycznej prasie wileńskiej lat 1911–1915, czynnie przez autora współtworzonej. W latach późniejszych stanowią świadectwo bardzo rozległych lektur prasowych piszącego, starającego się krytycznie śledzić i subiektywnie komentować burzliwe przeobrażenia wielojęzycznych gazet i czasopism Polski i Litwy okresu 1915–1920 na tle ówczesnych przeobrażeń politycznych, ustrojowych i wojennych.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Römer M., Dzienniki, t. I –VI, Warszawa 2017–2018.
Bibliografia historii Polski XIX i XX wieku, t. III: 1865–1918, wol. I, Warszawa 2000, wol. III, Warszawa 2017.
Jurkowski R., „Gazeta Wileńska” i „Głos Kijowski”. (Z dziejów polskiej prasy radykalno-‑liberalnej na Litwie i Ukrainie w 1906 roku), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1987, nr 4, s. 59–84.
Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918–1939, Warszawa 1980.
Sawicki J., Michał Römer a problemy narodowościowe na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, Toruń 1998.
Sawicki J., „Przegląd Wileński” w latach 1911–1915, cz. 1–2, „Zapiski Historyczne” 1994, z. 4, s. 41–56; 1995, z. 1, s. 30–62.
Smalianczuk A., W poszukiwaniu idei narodowej. „Krajowość” początku XX w. jako próba ideologii „Polaków litewskich”, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa” nr 49 (2017), s. 1–11.
Solak Z., Między Polską a Litwą. Życie i działalność Michała Römera 1880–1920, Kraków 2004.
Zienkiewicz T., Informacje o litewskim życiu kulturalnym w „Gazecie Wileńskiej” (1906), [w:] W kręgu kultury litewskiej, red. nauk. W. Piłat, Olsztyn 1991, s. 117–127.
Žurnalistikos enciklopedija, Vilnius 1997.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Krzysztof Woźniakowski
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN ul. Podchorążych 2, PL 30-084 Kraków (Prof. em.)
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W okresie II wojny światowej piłsudczycy w Wielkiej Brytanii wydawali nieregularnie ukazujący się biuletyn „Listy z Londynu”. Na jego łamach krytykowali premiera rządu RP gen. Władysława Sikorskiego, a w jeszcze większym stopniu jego następcę — Stanisława Mikołajczyka za ustępstwa wobec Związku Sowieckiego oraz uleganie naciskom brytyjskim i amerykańskim.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

„Listy z Londynu” 1942–1945.
Adamczyk A., Piłsudczycy w izolacji (1939–1954). Studium z dziejów struktur i myśli politycznej, Bełchatów 2008.
Duraczyński E., Rząd polski na uchodźstwie 1939–1945. Organizacja, personalia, polityka, Warszawa 1993.
Duraczyński E., Turkowski R., O Polskę na uchodźstwie. Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej 1939–1945, Warszawa 1997.
Dymarski M., Stosunki wewnętrzne wśród polskiego wychodźstwa politycznego i wojskowego we Francji i w Wielkiej Brytanii 1939–1945, Wrocław 1999.
Friszke A., Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999.
Kwiecień M., Wśród potępieńczych swarów. Prawne aspekty rozliczeń politycznych wśród uchodźstwa polskiego we Francji i Wielkiej Brytanii 1939–1943, Kraków 2013.
Rostocki W., Stosowanie Konstytucji kwietniowej w okresie drugiej wojny światowej 1939– 1945, Lublin 1988.
Waingertner P., Konspiracja trzech pokoleń. Związek Młodzieży Polskiej „Zet” i ruch zetowy (1886–1996), Łódź 2017.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Krzysztof Tarka
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Historii, Uniwersytet Opolski, ul. Strzelców Bytomskich 2, PL 45-084 Opole

Abstrakt

Autor analizuje ukazujące się w 1945 i 1946 roku wydania tygodnika dla dzieci „Świerszczyk” i rekonstruuje stworzony w nich obraz II wojny światowej. Pyta o to, jak czasopismo odnosiło się do walk zakończonych w nieodległej przeszłości. Czy — a jeśli tak, to w jaki sposób — przypominało ofiary wojny? I czy przywoływało lub kreowało jej bohaterów?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marcin Zaborski
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Nauk Społecznych SWPS, Uniwersytet Humanistycznospołeczny, ul. Chodakowska 19/31, PL 03-815 Warszawa

Abstrakt

Szukanie odpowiedzi na pytanie, jakie partyjne struk-tury i instytucje oraz stojący na ich czele politycy PZPR mieli decydujący wpływ na działanie prasy, radia i telewizji i tym samym realizowaną z ich udziałem politykę propagandową w I połowie lat 70., stanowi główny temat zaprezentowanych rozważań. Przeprowadzona analiza zachowanych źródeł historycznych pozwoliła stwierdzić, że na co dzień sterowano pracą wymienionych środków masowego przekazu z poziomu wydziałów propagandy KC PZPR. Te z kolei podlegały nadzorowi przez członków Biura Politycznego i Sekretariatu KC PZPR Jana Szydlaka i Jerzego Łukaszewicza.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jacek Wojsław
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 4, PL 80-952 Gdańsk
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

„Kultura” wydawana przez Jerzego Giedroycia w latach 1947–2000 odgrywała dużą rolę w kształtowaniu postaw społeczeństwa polskiego. Formuła reportażu oferuje wiarygodny sposób przedstawienia rzeczywistości i przestrzeń do refleksji. W artykule uwagę badawczą skoncentrowano na reportażach publikowanych w ostatniej dekadzie wydawania pisma, co pozwoliło w sposób wielopłaszczyznowy ukazać m.in. jednostkę w obliczu zmiany.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Artykuły
Ascherson N., Oświęcim, „Kultura” 1989, nr 10 (505).
Brodziński K., Dzierżyńskiego, obecnie Erkindik, „Kultura” 1996, nr 1 (580) – 2 (581).
Brodziński K., Kaukaskie oko cyklonu, „Kultura” 1995, nr 4 (571).
Brodziński K., Lenin za gumę do żucia, „Kultura” 1969, nr 11 (266).
Jerz T., Niedziela w Oświęcimiu, „Kultura” 1989, nr 10 (505).
Jerz T., Pęknięty mur, „Kultura” 1990, nr 1 (508) – 2 (509).
Jerz T., Ruch Społeczeństwa Alternatywnego, „Kultura” 1987, nr 3 (474).
Jerz T., Trzecia fala, „Kultura” 1989, nr 9 (504).
Król M., Cnoty „Kultury”, „Zeszyty Literackie” 1989, nr 26.
Kurski J ., Koszyłowce, „Kultura” 1993, nr 1 (544) – 2 (545).
Morawski J ., Charkowskie memento, „Kultura” 1991, nr 10 (529).
Redakcja, Sen i jawa, „Kultura” 1992, nr 10 (541).
Rozmowa Krzysztofa Pomiana z Jerzym Giedroyciem, „Kultura” 1992, nr 1 (532) – 2 (533).
Strońska A., Gorzki smak wolności, „Kultura” 1996, nr 11 (590).
Strońska A., Nad Smotrycz, za Zbrucz, „Kultura” 1996, nr 12 (591).
Strońska A., Pod tryzubem, „Kultura” 1998, nr 6 (609).
Strońska A., Rozbierz się i dokazuj, „Kultura” 1999, nr 7 (622) – 8 (623).
Strońska A., Tłumokracja, „Kultura” 2000, nr 7 (634) – 8 (635).
Strońska A., Wilno: coraz dalej, „Kultura” 2000, nr 10 (637).
Szadura E., Święta Góra Grabarka, „Kultura” 1994, nr 6 (561).
Szczygieł M., Miasteczko, które nie widzi nadziei, „Kultura” 1991, nr 12 (531).
Tuszyńska A., Listy z Syberii, „Kultura” 1991, nr 1 (520) – 2 (521).
Tuszyńska A., Modlitewnik „Na Polskom jazykie”, „Zeszyty Historyczne” 1990, nr 91.
Tuszyńska A., Odwrócona klepsydra, „Kultura” 1991, nr 10 (529).
Tuszyńska A., Pamięć za talony, „Kultura” 1990, nr 3 (510).
Tuszyńska A., Uczniowie Schulza, „Kultura” 1993, nr 4 (547).
Tuszyńska A., W oczach Polaków. Polacy i Rosjanie. Życie codzienne w Warszawie w latach 1865–1905, „Zeszyty Historyczne” 1987, nr 81.
Wandycz P., Czy emigracja jest jeszcze potrzebna?, „Kultura” 1989, nr 10 (505).
Wilk M., Samopas na Kanin Nos, i z powrotem (II), „Kultura” 1996, nr 4 (583).
Wilk M., Samopas na Kanin Nos, i z powrotem (III), „Kultura” 1996, nr 6 (585).
Wilk M., Samopas na Kanin Nos, i z powrotem (III), „Kultura” 1996, nr 6 (585).
Wilk M., Samopas na Kanin Nos, i z powrotem, „Kultura” 1995, nr 11 (578).
Żyrek‑Horodyska E., „Język tylko wtedy żyje, kiedy ma korzenie”. Strategie intertekstualne w reportażach Wołoka oraz Wilczy notes Mariusza Wilka, „Media — Kultura — Komunikacja Społeczna” 2018, nr 1(14).

Opracowania
Berberyusz E., Książę z Maisons‑Laffitte, Gdańsk 1995.
Danilewicz‑Zielińska M., Szkice o literaturze emigracyjnej, Wrocław 1992.
Friszke A., Czas KOR‑u. Jacek Kuroń a geneza „Solidarności”, Kraków 2011.
Friszke A., Machcewicz P., Habielski R., Druga Wielka Emigracja 1945–1990, t. 1–3 Warszawa 1999.
Giedoryc J., Autobiografia na cztery ręce, Warszawa 2006.
Giza H.M., Ostatnie lato w Maisons‑Laffitte. Jerzy Giedroyc, Zofia Hertz, Henryk Giedroyc, sierpień 2000 r. – listopad 2001 r., Wrocław 2007.
Grochowska M., Jerzy Giedroyc. Do Polski ze snu, Warszawa 2014.
Herling‑Grudziński G., Dziennik pisany nocą 1993–2000, t. 3, Kraków 2012.
Hofman I., Ukraina, Litwa, Białoruś w publicystyce paryskiej „Kultury”, Poznań 2003.
Jerzy Giedroyc. Redaktor, polityk, człowiek, red. K. Pomian, Lublin 2001.
Kąkolewski K., Reportaż, [w:] Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław 1993.
Korek J., Paradoksy paryskiej „Kultury”. Styl i tradycja myślenia politycznego, Lublin 2000.
Kornat M., Niezwykła koniunktura, niewykorzystane szanse (Jerzy Giedroyc i Okrągły Stół 1989), [w:] Aktualność przesłania paryskiej „Kultury” w dzisiejszej Europie. Zbiór studiów, red. Ł. Jasina, J. Kłoczowski, A. Gil, Lublin 2007.
Kowalczyk A.S., Giedroyc i „Kultura”, Wrocław 1999.
Kowalczyk A.S., Od Bukaresztu do Laffitów. Jerzego Giedroycia rzeczpospolita epistolarna, Sejny 2006.
McQuail D., Teoria komunikowania masowego, przekład: M. Bucholc, A. Szulżycka, red. T. Goban‑Klas, Warszawa 2008.
Mencwel A., Wizja w redakcji. Rozmowa z Jerzym Giedroyciem, [w:] Redaktor. 20 lat bez „Kultury”, red. I. Hofman, Lublin 2020.
Pleszczyński J., Reportaż prasowy z filozoficznej perspektywy, [w:] Reportaż a przemiany społeczne po 1989 roku, red. K. Wolny‑Zmorzyński, W. Furman, Kraków–Rzeszów 2005.
Pogonowska E., Rozpoznawanie Rosji? Rozpoznawanie siebie? O prozie dokumentarnej Mariusza Wilka, [w:] Nowe dwudziestolecie (1989–2009), red. H. Gosik, Warszawa 2010.
Prasowe gatunki dziennikarskie, red. K. Wolny‑Zmorzyński, A. Kaliszewski, J. Snopek, W. Furman, Warszawa 2014.
Słownik terminologii medialnej, red. W. Pisarek, Kraków 2006.
Sokołowska K., Wojciecha Tochmana reportaże z katolickiej Polski. Forma jako narzędzie perswazji i jej związek z literackością, [w:] Tradycja i przyszłość genologii, red. D. Kulesza, Białystok 2013.
Strońska A., Piłsudczyk, którego pokochała Litwa, [w:] Jerzy Giedroyc. Redaktor, polityk i człowiek, red. K. Pomian, Lublin 2001.
Supruniuk M.A., Uporządkować wspomnienia. Nieautoryzowane rozmowy z Jerzym Giedroyciem, Toruń 2011.
Szczygieł M., Tochman W., Reportaż – opowieść o tym, co się wydarzyło naprawdę, [w:] Biblia dziennikarstwa, red. A. Skworz, A. Niziołek, Kraków 2010.
Tuszyńska A., Rosjanie w Warszawie, Paryż 1990.
Wojtak M., Gatunki prasowe, Lublin 2004.
Wolny‑Zmorzyński K., Poetyka polskiego reportażu po 1989 roku. Zarys problematyki, [w:] Reportaż a przemiany społeczne po 1989 roku, red. K. Wolny‑Zmorzyński, W. Furman, Kraków – Rzeszów 2005
Wolny‑Zmorzyński K., Reportaż. Jak go napisać? Poradnik dla słuchaczy studiów dziennikarskich, Warszawa 2004.

Rozmowy i źródła internetowe
Brodziński K.: https://uk.linkedin.com/in/konrad‑brodzinski‑2b33158 [dostęp: 14.12.2019].
Korespondencja mailowa z Agatą Tuszyńską z kwietnia 2019 r.
Rozmowa telefoniczna z Pawłem Smoleńskim z 12 kwietnia 2019 r.
Rozmowa z Jarosławem Kurskim, 10 czerwca 2019 r.
Wpis Mariusza Szczygła na portalu Instagram z 4 lipca 2019 r.



Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Justyna Maguś
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach, Uniwersytet Marii-Curie Skłodowskiej, ul. Głęboka 45, PL 20-612 Lublin
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Artykuł jest analizą sytuacji finansowej największych wydawców czasopism w Polsce i strategii radzenia sobie w sytuacji spadku sprzedaży egzemplarzowej i przychodów reklamowych.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Babbie E., Podstawy badań społecznych, przeł. W. Betkiewicz, Warszawa 2009.
Biblioteka Narodowa, Ruch wydawniczy w liczbach, https://www.bn.org.pl/raporty-bn/ruch- wydawniczy-w-liczbach.
Branża czasopism w Europie — statystyki i fakty, https://www.statista.com/topics/3852/ma-gazine-industry-in-europe/.
Branża magazynów w USA — statystyki i fakty, https://www.statista.com/topics/1265/maga-zines/ .
Chwastyk‑Kowalczyk J., Rynek czasopism literacko‑artystycznych w Polsce po 1989 r., „Rocznik Bibliologiczno‑Prasoznawczy” 2013, t. 5/16 , s. 83–117.
Compaine B.M., Consumer Magazines at the Cross‑roads: A Study of General and Special Interest Magazines, White Plains, NY 1974.
Dąbrowska‑Cendrowska O., Zmieniająca się rzeczywistość polskiej prasy kobiecej 1989–2019, Kielce 2020.
Dzierżyńska‑Mielczarek J., Oblicza polskiego rynku medialnego, Kielce 2013.
Dzierżyńska‑Mielczarek J., Rynek mediów w Polsce. Zmiany pod wpływem nowych technologii cyfrowych, Warszawa 2018.
Dzierżyńska‑Mielczarek J., The Magazine Market in Poland, „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy” 2017, nr 9/20, s. 13–24.
Dziomdziora W. i in., Strategia rozwoju rynku medialnego w Polsce 2015–2020, http://sztukamediafilm.pl/wp-content/uploads/2014/09/SMF-Strategia-rozwoju-rynku-medialnego-w-Polsce-2015-2020.pdf
Filas R., Dwadzieścia lat przemian polskich mediów (1989–2009) w ujęciu periodycznym, „Zeszyty Prasoznawcze” 2010, nr 3–4, s. 27–54.
Filas R., Polskie czasopisma w XXI wieku: rozwój czy kryzys? „Zeszyty Prasoznawcze” 2007, nr 1–2, s. 11–50.
Grzegorczyk P., Czy musimy repolonizować media? Analiza zagranicznego kapitału w Polsce, https://klubjagiellonski.pl/2015/09/14/czy-musimy-repolonizowac-media-ana- liza-zagranicznego-kapitalu-w-polsce/.
IWP, Rynek prasy, https://www.iwp.pl/rynek‑wydawcow/.
Klimkiewicz B., Krajobraz medialny w Polsce: struktura własności i pluralizm mediów, [w:] Własność medialna i jej wpływ na pluralizm oraz niezależność mediów, pod red. B. Klimkiewicz, Kraków 2005.
Kowalski T., Jung B., Media na rynku. Wprowadzenie do ekonomiki mediów, Warszawa 2006.
Lawrence R.G., Radcliffe D., Schmidt T.R., Practicing Engagement: Participatory journalism in the Web 2.0 era, http://dx.doi.org/10.1080/17512786.2017.1391712.
Littau J., https://threadreaderapp.com/thread/1088503510184927233.html.
Mielczarek T., Monopol, pluralizm, koncentracja. Środki komunikowania masowego w Polsce w latach 1989–2006, Warszawa 2007.
Mielczarek T., Tygodniki opinii w zmieniającej się rzeczywistości, Kraków 2018.
Naisbitt J., Megatrendy. Dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie, Poznań 1997.
Polskie Badania Czytelnictwa, „Audyt ZKDP rozpowszechnianie prasy”; I–IX 2019, I–IX 2020 rok.
Press Club, Rejestr Dzienników i Czasopism, http://pressclub.pl/rejestr‑dziennikow‑i- ‑czasopism/.
Szetela M. i in., Struktura własności mediów w Polsce. Prasa, radio, telewizja (stan na maj 2017), https://cmwp.sdp.pl/download/struktura‑wlasnosci‑10‑02‑18/.
Total market circulation of magazines in the United Kingdom (UK) 2011–2018, https://www. statista.com/statistics/322379/magazine-circulation-in-the-uk-2011-2013/.
WAN‑IFR A, The building blocks of a reader revenue tech stack, https://wan‑ifra.org/in- sight/the‑building‑blocks‑of‑a‑reader‑revenue‑tech‑stack/.
Watson A., Women's and general magazine brand readers in the United Kingdom 2019–2020, https://www.statista.com/statistics/379051/magazine‑reach‑by‑sector‑and‑nation‑uk/.
Żabiński R., Tendencje na rynku czasopism w Polsce w XXI wieku, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2012, z. 1, s. 133–148.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jolanta Dzierżyńska-Mielczarek
1
ORCID: ORCID

  1. Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jana Kochanowskiego, ul. Świętokrzyska 21D, PL 25-406 Kielce
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na wizerunku kibiców sportowych w rysunkach satyrycznych publikowanych na łamach „Przeglądu Sportowego” w latach 1921– 1939. Omówione również zostały prezentowane przez karykaturzystów postawy widowni, które zostały skonfrontowane z wiedzą na temat zachowań ówczesnej publiczności. Podjęto próbę odczytania kontekstu powstania wybranych prac. Zastanowiono się także nad ich przekazem skierowanym do czytelników. Udało się ponadto ustalić autorów większości analizowanych rysunków.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Źródła

Prasa
„Przegląd Sportowy” 1921–1939.
„Angora” 2011–2012.

Inne
Co piłka robi z człowiekiem? Młodość, futbol i literatura — antologia, oprac. J. Borowczyk, W. Hamerski, il. H. Sawka, Poznań 2012.
Narodowe Archiwum Cyfrowe, Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny — Archiwum Ilustracji, sygn. 1‑S‑96‑3, Uroczystości 25‑lecia klubu sportowego Cracovia w Krakowie, 05.1932 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe, Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny — Archiwum Ilustracji, sygn. 1‑M‑1397‑3, Międzynarodowy motocyklowy wyścig górski w Wiśle, 17.07.1932 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe, Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny — Archiwum Ilustracji, sygn. 1‑S‑856‑4, Trójmecz lekkoatletyczny Polska — Belgia — Węgry na Stadionie Wojska Polskiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie [zdjęcie], 09.1936 r.
Piłka w grze. Międzynarodowy Konkurs na Rysunek Satyryczno‑Humorystyczny [katalog wystawy], Warszawa 2012.

Artykuły
Szczepłek S., Pożegnanie Żylety z Łazienkowskiej, „Rzeczpospolita”, 15.11.2008 r., www.rp.pl [dostęp: 20.07.2020].
Woytek, 25 lat flagi „Żyleta”, „Legioniści.com”, 19.11.2010 r., www.legionisci.com [dostęp: 20.07.2020].

Opracowania
Beniuk Sz., O piłkarskich trybunach Lwowa lat 30. XX wieku na łamach prasy sportowej. Wybrane aspekty, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna” 2018, t. XVII, nr 1, s. 23–57.
Bergmann O., „Prawdziwa cnota krytyk się nie boi…”. Karykatura w czasopismach satyrycznych Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 2012.
Chełmecki J., Kultura masowa a sport w Polsce w okresie międzywojennym, „Prace Naukowe. Kultura Fizyczna” 2003, t. 5, s. 77–88.
Daraszkiewicz M., Kibice chuligani w polskiej piłce nożnej. Od II Rzeczypospolitej przez PRL po XXI wiek. Wybrane aspekty — studium przypadku, [w:] Sport i zdrowie. Historia, prawo, społeczeństwo, red. K. Łukomiak, Łódź 2020, s. 27–49.
Gaszyński P., Zanim powstała liga. Almanach rozgrywek piłkarskich w Polsce w latach 1919–1926, t. I: sezon 1919, Kraków 2019.
Gawkowski R., Encyklopedia klubów sportowych Warszawy i jej najbliższych okolic w latach 1918–39, Warszawa 2007.
Goksiński J., Klubowa historia piłki nożnej do 1939 roku, Warszawa 2013.
Gowarzewski A., Encyklopedia piłkarska FUJI. Mistrzostwa Polski. Ludzie 1918–1939, t. 51, Katowice 2017.
Górska H., Lipiński E., Z dziejów karykatury polskiej, Warszawa 1977.
Kakareko K., Karykatura jako narzędzie polityki państwa, „Czasopismo Prawniczo- ‑Historyczne” 2017, z. 2, s. 295–311.
Kaszuba E., Państwowotwórcza rola Polskiego Radia w II Rzeczypospolitej w świetle pisma „Radio” / „Antena”. Wybrane zagadnienia, Kraków 2019.
Lipoński W., Sport, literatura, sztuka, Warszawa 1974. Malinowski M., Polszczyzna, głuptasie! Dylematy poprawnościowe i ciekawostki, Katowice 2021, s. 296–297.
Mazurkiewicz M., Motywy sportowe w polskiej sztuce międzywojennej — rekonesans, „Literatura i Kultura Popularna” 2016, t. 22, s. 75–89.
Michaldo T., „Skandaliczne wybryki antyżydowskie na boisku K.S. Cracovii”, czyli o wzroście nastrojów antysemickich w Krakowie w połowie 1937 roku, „Kwartalnik Historii Żydów” 2014, nr 3, s. 583–596.
Mielech S., Gole, faule i ofsajdy, Warszawa 1957.
Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918–1939, Warszawa 1980.
Sahaj T., Fani futbolowi. Historyczno‑społeczne studium zjawiska kibicowania, Poznań 2007.
Siekiera R., Początki polskiej publicystyki sportowej w ujęciu genologicznym. „Przegląd Sportowy” w latach 1921–1925, Łódź 2016.
Sieradzka A., Moda w przedwojennej Polsce, Warszawa 2013.
Sikorski T., Karykatura polityczna jako źródło do badań nad historią Drugiej Rzeczypospolitej. Postulaty badawcze, „Historia i Polityka” 2009, nr 1, s. 63–81.
Szarota T., Niemcy i Polacy. Wzajemne postrzeganie i stereotypy, Warszawa 1996.
Tuszyński B., Prasa i sport, Warszawa 1981.
Tuszyński B., Rzut oka na główne kierunki rozwoju polskiej prasy sportowej do 1939 roku, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1973, t. 12, z. 4, s. 495–515.
Tuszyński B., Sprintem przez prasę sportową, Warszawa 1975.
Wilczyńska B., Żydzi i Polacy na boiskach międzywojennego Krakowa, czyli co piłka nożna może powiedzieć o społeczeństwie, „Studia Judaica” 2015, nr 2, s. 293–319.
Wryk R., Akademicki Związek Sportowy 1908–1939, Poznań 1990.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Szymon Beniuk
1
ORCID: ORCID

  1. doktorant nauk historycznych na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego

Instrukcja dla autorów

Przesyłanie tekstów

Przejdź do logowania lub Zarejestruj aby zgłosić tekst.

Sprawdzenie tekstu przed wysłaniem

Autorzy proszeni są o sprawdzenie czy tekst spełnia poniższe kryteria. Teksty, które nie spełniają wymagań redakcyjnych mogą zostać odrzucone.

  • Oświadczam, że tekst artykułu został przygotowany zgodnie z wytycznymi dla autorów RHPP
  • Oświadczam, że zapoznałem się z informacjami na temat etyki publikowania w RHPP i potwierdzam, że artykuł nie był wcześniej publikowany

Wytyczne dla autorów

Wymagania wstępne

Zapraszamy do nadsyłania pełnych tekstów artykułów w postaci elektronicznej (w formatach: *.doc, *.dox lub *.rtf,) w języku polskim lub angielskim przygotowanych zgodnie z podanymi niżej wymogami. W przypadku tekstów w języku polskim konieczne jest dołączenie także tytułu w języku angielskim oraz abstraktu i słów kluczowych zarówno w języku polskim jak i angielskim. Preferowana długość artykułu: 10-20 standardowych stron, tj. 18000 – 36000 znaków (ze spacjami).

Podczas kwalifikacji tekstu zwracamy szczególną uwagę na jasne określenie przedmiotu i celu badań, na zastosowanie odpowiednich metod badawczych oraz na konieczność nawiązania do wcześniejszych publikacji z zakresu przedmiotu badań.

Sugerowaną metodą wysyłki jest opcja w systemie "Zgłoś nowy tekst" (przycisk wyżej, opcja dostępna po zalogowaniu). W przypadkach uzasadnionych możliwa jest też wysyłka bezpośrednio na adres mailowy Sekretarza Redakcji.

Podstawowe dane o formatowaniu tekstu do publikacji

  • format strony A4 (marginesy: 2,5 cm);
  • czcionka standardowa: Times New Roman 12 pkt dla tekstu głównego oraz 10 punktów dla przypisów dolnych;
  • akapit: odstępy między wierszami - 1,5 wiersza
  • wyrównanie tekstu głównego i przypisów – do lewej.
  • grafiki (ryciny, wykresy) mogą być osadzone w dokumencie głównym, ale w tym przypadku należy je dodatkowo przesłać w oddzielnych plikach (najlepiej w formacie TIFF).

Szczegółowe wytyczne dla autorów

Szczegółowy wykaz wymagań edytorskich i merytorycznych, które należy uwzględnić w manuskryptach zgłaszanych do publikacji zawiera specjalny poradnik dla autorów: Szczegółowe zasady redagowania tekstów do RHPP. Uprzejmie prosimy autorów o wnikliwą lekturę dokumentu i uwzględnienie wymagań.

Procedura przyjmowania tekstów do druku

  • przesłanie przez Autora tekstu do druku (sformatowanego zgodnie z podanymi wymogami) poprzez elektroniczny system przyjmowania artykułów na stronie internetowej czasopisma lub w przypadkach uzasadnionych mailem na adres Redaktora Naczelnego;
  • sprawdzenie przez Sekretarza Redakcji lub Redaktora Naczelnego czy przesłany tekst spełnia wymogi formalne (zgodność z profilem czasopisma i odpowiednie formatowanie itp.) i ewentualne odesłanie tekstu do poprawy,
  • sprawdzenie tekstu w systemie antyplagiatowym;
  • potwierdzenie lub odmowa przyjęcia tekstu do dalszej procedury,
  • wstępna kwalifikacja tekstu pod względem merytorycznym przez Redaktora Naczelnego, ewentualne zawiadomienie o nieprzyjęciu tekstu bądź odesłaniu do korekty lub koniecznego uzupełnienia; w przypadku wątpliwości Redaktor Naczelny może skierować tekst do opinii członka Rady Naukowej lub innego specjalisty z zakresu podejmowanej problematyki w artykule,
  • przesłanie artykułu do dwóch recenzentów w systemie „double-blind review”; w przypadku znacznej interdyscyplinarności podejmowanej problematyki lub rozbieżnych opinii recenzentów tekst może być przesłany do trzeciego recenzenta,
  • zawiadomienie Autora przez Sekretarza Redakcji lub Redaktora Naczelnego o nadejściu recenzji wraz z przesłaniem tekstów recenzji, ewentualnie także uwag Redaktora Naczelnego bądź redaktora tematycznego tomu i wskazaniem terminu nadesłania poprawionego tekstu,
  • przesłanie przez Autora poprawionego tekstu (w przypadku niezgadzania się z uwagami w recenzji wraz ze stanowiskiem Autora w tej sprawie) wraz z oświadczeniem dotyczącym praw autorskich,
  • akceptacja tekstu do druku i zawiadomienie Autora przez Sekretarza Redakcji o przyjęciu tekstu po recenzjach do druku (w przypadku wątpliwości co do korekty tekstu zgodnie z uwagami recenzentów bądź redaktorów, skierowanie do ponownej recenzji lub zwrot do ponownej korekty),
  • korekta językowa i skład artykułu, w razie konieczności kontakt z Autorem w sprawie wątpliwości co do sformułowań zawartych w tekście bądź rozwiązań graficznych,
  • w przypadku większych zmian redakcyjnych w tekście artykułu, przesłanie artykułu do Autora po składzie do autoryzacji, z wyznaczeniem krótkiego terminu na odpowiedź,
  • zamieszczenie wersji elektronicznej artykułu w archiwum na stronie internetowej czasopisma.

Autorzy tekstów przyjętych do druku winni w terminie 14 dni od daty informacji o przyjęciu tekstu przesłać na adres redakcji umowę wydawniczą. Prócz przeniesienia praw autorskich Umowa zawiera również deklaracje o oryginalności i wkładzie poszczególnych osób w powstanie utworu, w szczególności o autorstwie koncepcji, założeń, metod oraz informacji o źródłach finansowania utworu, w tym wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów.

Koszty publikacji

Za publikacje artykułów w czasopiśmie „Rocznik Historii Prasy Polskiej” nie pobieramy opłat.

Przewidywany czas publikacji

Przewidywany czas procedowania zgłoszonych manuskryptów wynosi 2-3 miesiące, a średni czas do publikacji artykułu - 5 miesięcy. Czas publikacji jest uzależniony głównie od tematyki danego artykułu oraz od czasu, jaki autorowi jest potrzebny na wprowadzenie korekt po recenzjach. Z reguły nie przekracza on 7 miesięcy.

Załączniki dla autorów

Procedura antyplagiatowa

  • Procedura służy do weryfikowania oryginalności artykułów i obejmuje teksty zgłoszone do redakcji. Jej głównym celem jest zapewnienia wsparcia w zakresie przeciwdziałania naruszeniom przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
  • Sprawdzanie prac odbywa się w Plagiat.pl, w ramach licencji Wydawnictwa Naukowego UP w Krakowie;
  • Procedurę antyplagiatową obsługuje Sekretarz Redakcji.

Ostrzeżenia

Redakcja RHPP informuje, że przeciwdziała wszelkim próbom nierzetelności w nauce. Stosowane zasady etyczne zawiera rozdział "Zasady dotyczące autorów" w sekcji Etyka publikacji. Uprzejmie prosimy autorów o wnikliwą lekturę zasad.

Prawa autorskie

Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu (CC By 4.0) na stronie internetowej czasopisma oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („corresponding author”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia, które jest zawarte w umowie wydawniczej.

Autorzy udzielają wydawnictwu licencji na publikację artykułu, zgodnie z polskimi przepisami prawa autorskiego. Umowa o przeniesieniu praw autorskich musi zostać podpisana przez autorów przed publikacją artykułu. Począwszy do 2021 roku artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)

Polityka prywatności

Redakcja oświadcza, że zazwiska i adresy e-mail użytkowników wprowadzone na stronie naszego czasopisma będą wykorzystywane wyłącznie do celów redakcyjnych i nie będą udostępniane w żadnym innym celu ani żadnej innej stronie. Osobami upoważnionymi do posiadania ww. informacji są jedynie redaktorzy oraz wydawca. Szczegółowo omawia te kwestie poniższa deklaracja RODO.

Informacja o przetwarzaniu danych osobowych (RODO)

Na podstawie art. 13 (lub/i) 14 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. UE L.2016.119.1 z dnia 04.05.2016 r. – dalej: RODO lub Rozporządzenie), informujemy, że:

I. Administrator Danych Osobowych: Administratorem Danych Osobowych Autora/Autorów/Recenzentów jest Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie (adres: ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, strona internetowa: www.up.krakow.pl). Z Administratorem Danych Osobowych można kontaktować się poprzez adres e-mail: info@up.krakow.pl lub pisemnie na adres korespondencyjny wskazany w pierwszym zdaniu.

II. Inspektor Ochrony Danych: Autor/Autorzy/Recenzenci mogą skontaktować się z wyznaczonym przez Administratora Inspektorem Ochrony Danych w sprawach dotyczących: przetwarzania danych osobowych, korzystania z praw dotyczących przetwarzania danych osobowych, pisząc na adres elektroniczny: iod@up.krakow.pl, lub adres Administratora Danych, wskazany w pkt I.

III. Cele przetwarzania danych osobowych: Uczelnia przetwarza dane osobowe w celu przygotowania i realizacji umowy wydawniczej zgodnie z art. 6 ust. 1 lit b) Rozporządzenia (UE), a w szczególności: --- reakcji na informacje przesłane do Wydawnictwa z wykorzystaniem formularza kontaktowego/e-maila, --- realizacji procesu wydawniczego związanego z opublikowaniem dzieła Autora/Autorów, --- publikowania imienia, nazwiska, stopnia lub tytułu naukowego oraz afiliacji Autora/Autorów, --- udostępniania danych innym podmiotom związanym z procesem wydawniczym, do baz danych i innych portali informacyjnych, promocyjnych, naukowych, --- wysyłki autorskich numerów drukowanych dzieła.

Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest warunkiem wykonania umowy, zamówienia, opublikowania dzieła Pani/Pana autorstwa/współautorstwa lub gdzie Pani/Pan występowała/ł w charakterze Recenzenta/Redaktora/Członka Rady Naukowej. Jest Pani/Pan zobowiązana/y do ich podania, a konsekwencją niepodania danych osobowych będzie odmowa publikacji lub akceptacji artykułu/recenzji przez Wydawnictwo.

IV. Odbiorcy danych osobowych: zebrane dane osobowe mogą być udostępniane podmiotom i organom publicznym uprawnionym do przetwarzania danych osobowych na podstawie przepisów powszechnie obowiązującego prawa oraz podmiotom przetwarzającym dane osobowe na zlecenie administratora w związku z wykonywaniem powierzonego im zadania.

V. Okres przechowywania danych osobowych Autora/Autorów: Dane osobowe zebrane na podstawie art. 6 ust 1 lit. b) Rozporządzenia (UE), tj. będą przetwarzane maksymalnie przez okres 50 lat licząc od daty podpisania umowy.

VI. Prawa osób, których dane dotyczą: Autor/Autorzy mają prawo do: --- dostępu do swoich danych (informacji o przetwarzanych przez Administratora Danych), w tym uzyskania kopii danych. Prawo będzie realizowane w zakresie technicznie i prawnie możliwym, --- sprostowania (poprawiania danych, gdy są niezgodne z stanem rzeczywistym), --- usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych w przypadkach przewidzianych prawem. Zebrane dane osobowe nie podlegają zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji, w tym profilowaniu.

VII. Instytucja nadzorcza w zakresie danych osobowych: Organem nadzorczym w zakresie danych osobowych jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Autor/Autorzy, w przypadku uznania, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy Rozporządzenia, ma prawo wniesienia skargi do ww. organu nadzorczego.

Zasady etyki publikacyjnej

Etyka publikacji

Redakcja „Rocznika Historii Prasy Polskiej” (RHPP) przyjęła i stosuje zasady etyki publikacyjnej zgodne z wytycznymi Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej (COPE – Committee on Publication Ethics). Wszystkie strony zaangażowane w proces publikacji (redaktorzy czasopisma, autorzy, recenzenci i wydawca) winni się zapoznać ze standardami zasad etyki publikacji stosowanymi w naszym czasopiśmie.

Autorzy, zgłaszając pracę, muszą potwierdzić znajomość tych zasad. Od autorów publikacji zbiorowych wymagamy zadeklarowania rzeczywistego wkładu pracy poszczególnych autorów. Nieakceptowane jest złożenie tej samej pracy do więcej niż jednego czasopisma. Recenzenci opiniujący artykuły, podejmując się recenzji muszą potwierdzić przestrzeganie zasad etycznego postępowania (patrz: Wskazówki dla recenzentów [niżej]) oraz oświadczenie o braku konfliktu interesów.

Szczegółowe zasady dotyczące etyki publikacji, stosowane w czasopiśmie, dostępne są na stronie COPE https://publicationethics.org/guidance/Guidelines. Poniżej przedstawione zostały podstawowe standardy etyczne przestrzegane w RHPP, opracowane na podstawie kodeksu COPE - Best Practice Guidelines for Journal Editors.

Zasady dotyczące redakcji

Zasada fair play. Teksty zgłaszane do publikacji są poddawane ocenie pod względem merytorycznym. Kwestie takie, jak rasa, płeć, orientacja seksualna, wyznanie, pochodzenie, obywatelstwo czy przekonania polityczne autorów nie mają wpływu na ocenę artykułów.

Zasada poufności. Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w powierzonych redakcji oraz recenzowanych tekstach nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów. Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności stosuje się zasadę, zgodnie z którą recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zapora ghostwriting i guest authorship. Redakcja RHPP, dbając o rzetelność naukową publikowanych tekstów przestrzega zasad zapory ghostwriting i guest authorship. Aby przeciwdziałać przypadkom ghostwriting i guest authorship redakcja RHPP wymaga od autorów tekstu ujawnienia wkładu poszczególnych autorów w powstanie tekstu (z podaniem ich afiliacji oraz rodzaju udziału, tj. informacji kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji), przy czym główną odpowiedzialność ponosi autor zgłaszający manuskrypt. Redakcja wymaga informacji o źródłach finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów (financial disclosure). Redakcja dokumentuje wszelkie przejawy nierzetelności naukowej, w szczególności naruszania zasad etyki obowiązujących w nauce. Wszelkie wykryte przypadki będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające autorów, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.).

Decyzje dotyczące publikacji. Redaktor naczelny podejmuje ostateczną decyzję, które materiały zostaną, a które nie zostaną opublikowane. Redaktor kieruje się opiniami recenzentów, polityką wydawniczą czasopisma oraz wymogami prawnymi odnoszącymi się w szczególności do kwestii plagiatu i innych naruszeń praw autorskich.

Zasady dotyczące recenzentów

Wkład w prace zespołu redakcyjnego. Recenzenci uczestniczą w pracach zespołu redakcyjnego i mają wpływ na decyzje podejmowane przez redaktorów. Mogą także współpracować z autorami w celu doskonalenia publikowanych tekstów (współpraca taka jest anonimowa i musi się odbywać za pośrednictwem redakcji).

Zasada kwalifikacji i terminowości. W przypadku, gdy recenzent zaproszony do pracy nad tekstem uważa, że nie ma kwalifikacji niezbędnych do jego oceny lub nie będzie w stanie przygotować recenzji w ustalonym terminie, powinien niezwłocznie poinformować o tym zespół redakcyjny.

Zasada poufności. Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w tekstach powierzonych redakcji oraz recenzowanych nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada zachowania standardów obiektywności. Recenzje powinny mieć charakter obiektywny. Personalna krytyka autorów prac jest niedopuszczalna. Wszystkie uwagi recenzenta powinny być odpowiednio uzasadnione.

Zasada rzetelności źródeł. Recenzenci, jeśli zachodzi taka potrzeba, powinni wskazać relewantne publikacje, które nie zostały zacytowane przez autora. Wszystkie stwierdzenia, które mają swoje źródło w opublikowanych już pracach, powinny być opatrzone odpowiednimi odesłaniami bibliograficznymi w tekście. W przypadku zauważenia istotnych podobieństw do prac już opublikowanych, recenzenci powinni zgłosić ten fakt redakcji.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów. Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności przestrzega się zasady, że recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zasady dotyczące autorów

Zasada rzetelności naukowej. Autorzy tekstów zgłaszanych do publikacji są zobowiązani do rzetelnego opisu wykonanych badań oraz obiektywnej interpretacji wyników. Zebrane dane oraz całość prac powinny być opisane w sposób umożliwiający powtórzenie badań. Nierzetelne lub niezgodne z zasadami etyki prezentowanie i interpretowanie danych oraz wyników badań jest niedopuszczalne.

Zasada oryginalności publikacji. Autorzy mogą zgłaszać do publikacji wyłącznie własne, oryginalne teksty. W sytuacji, gdy wykorzystują badania lub stwierdzenia innych autorów, powinni oznaczać je jako elementy cytowane. Redakcja poddaje teksty zgłaszane do publikacji sprawdzeniu przez system antyplagiatowy (Plagiat.pl), w ramach licencji Wydawnictwa Naukowego UP w Krakowie.

Zasada udostępniania danych badawczych. Autorzy mogą zostać poproszeni o przedstawienie nieopracowanych wyników badań, w związku z tym powinni zapewnić dostęp do tych danych. Powinni również, w miarę możliwości, przechowywać te dane przez pewien czas po opublikowaniu pracy.

Zasada przeciwdziałania redundantnym publikacjom. Autorzy nie powinni publikować tekstów opisujących te same badania w więcej niż jednym czasopiśmie. Zgłaszanie tych samych publikacji do więcej niż jednego czasopisma jest niedopuszczalne i uznawane za nieetyczne.

Zasada rzetelności źródeł. Publikacje, które zostały wykorzystane przy pisaniu tekstu powinny być zawsze dokładnie zacytowane. Autorzy winni również podać tytuły publikacji, które miały decydujący wpływ na kształt ich pracy. Informacje uzyskane prywatnie, w rozmowie lub korespondencji z osobami trzecimi nie mogą być wykorzystywane w tekście bez pisemnej zgody tych osób.

Zasady autorstwa pracy. Osoby wskazane w zgłoszonym tekście jako autorzy lub współautorzy powinny mieć znaczący udział w tworzeniu publikacji: koncepcji, projektu, wykonaniu oraz interpretacji wyników opisywanych badań. Informacje o wszystkich osobach, które w jakimś stopniu przyczyniły się do powstania publikacji, powinny pojawić się w tekście. Autor zgłaszający tekst do publikacji winien zadbać o właściwe oznaczenie tych osób w tekście oraz upewnić się, że wszyscy współautorzy akceptują artykuł w formie zgłaszanej do publikacji.

Zasada konfliktu interesów. Autorzy muszą wskazać wszelkie istotne czynniki o charakterze finansowym lub sytuację konfliktu interesów, jeśli mogą być one uznane za mające wpływ na wyniki lub ich interpretację. Wszystkie źródła finansowego wsparcia badań muszą zostać podane do wiadomości. Zasady dotyczące błędów w tekstach zgłoszonych do publikacji. W sytuacji, gdy autor odkryje znaczące błędy lub nieścisłości w zgłoszonym tekście, zobowiązany jest niezwłocznie poinformować o tym redakcję czasopisma i współpracować z nią w celu wycofania tekstu lub poprawienia zaistniałych błędów.

Definicje

Ghostwriting oznacza, ukrywanie faktycznego autorstwa lub współautorstwa tekstu; istotny wkład w powstanie publikacji powinien być zawsze ujawniony przez wskazanie nazwisk wszystkich autorów lub bez wymienienia roli osoby, która wniosła taki wkład w podziękowaniach zamieszczonych w publikacji (COPE).

Guest authorship oznacza umieszczenie wśród autorów tekstu osoby, której udział w powstaniu tego tekstu jest znikomy lub w ogóle nie miał miejsca (COPE).

Plagiat. W prawie autorskim nie ma legalnej definicji plagiatu. Pośrednio definicję taką zawiera art. 115 ustawy o prawie autorskim, penalizując czyn polegający na przywłaszczeniu sobie autorstwa lub wprowadzeniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu. Mowa tu więc o sytuacji, w której plagiator świadomie, z zamiarem bezpośrednim przypisuje sobie autorstwo cudzego utworu lub wprowadza innych w błąd co do autorstwa. Plagiatem jest także podanie się niezgodnie z prawdą za współautora dzieła. Więcej na informacji zawiera omówienie na stronie ZAIKS.

Autoplagiat. Wielokrotne publikowanie tego samego lub w niewielkim tylko stopniu przetworzonego tekstu, w warunkach wprowadzających w błąd, że jest to utwór lub część utworu po raz pierwszy rozpowszechniana [J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2010].

Grafy COPE

Niżej przedstawiono szczegółowe ścieżki postępowania w przypadku wykrycia niektórych nadużyć nieetycznych zachowań. Źródło: COPE Flowcharts [Polish] [2023]. Interpretacja: Ewa A. Rozkosz, Wykorzystanie diagramów COPE w zasadach etyki publikacyjnej czasopisma naukowego, Materiały Konferencyjne EBIB, nr 25 (2017).

Podejrzenie o plagiat w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o plagiat w opublikowanym artykule;
Podejrzenie o autoplagiat w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o autoplagiat w opublikowanym artykule;
Podejrzenie o sfabrykowanie danych w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o sfabrykowanie danych w opublikowanym artykule;
Dodanie autora przed opublikowaniem;
Usunięcie autora przed opublikowaniem.

Procedura recenzowania

Proces i kryteria recenzji

Do publikacji w „Roczniku Historii Prasy Polskiej” kwalifikowane są jedynie artykuły w pełni oryginalne (nigdzie wcześniej niedrukowane), prezentujące najnowsze wyniki badań i niebędące kompilacją opracowań już istniejących.

Pierwszym etapem procedury recenzowania jest opinia Redaktora Naczelnego (lub wskazanego przez niego członka Rady Redakcyjnej), który podejmuje wstępną decyzję o dopuszczeniu artykułu do dalszej procedury recenzji lub odrzuceniu, o czym informują niezwłocznie autora. W przypadkach niejednoznacznych ich decyzja jest konsultowana ze specjalizującym się w danej problematyce członkiem Rady Redakcyjnej. Powodem odrzucenia na tym etapie może być m.in. niezgodność tematyki manuskryptu z profilem czasopisma, brak spełniania standardów dotyczących konstrukcji artykułu, niski poziom merytoryczny, rażące uchybienia językowe, niezgodność z zasadami etyki publikacyjnej lub inne uzasadnione powody.

Następnie zgłoszenie przechodzi do etapu recenzji zewnętrznych. Każdy artykuł zanim zostanie skierowany do Recenzentów poddawany jest anonimizacji, czyli ukryciu danych mogących zidentyfikować Autora. Do oceny każdej publikacji powołuje się co najmniej dwóch niezależnych recenzentów spoza jednostki autora. Redakcja dba o to, aby w procesie recenzji pomiędzy autorami i recenzentami nie zachodził żaden konflikt interesów (w szczególności relacje służbowe lub osobiste). Recenzje są opracowywane w systemie „double-blind review process”, w którym recenzenci i autorzy nie znają swoich tożsamości.

Recenzje mają formę pisemną i opisową. W swej ocenie recenzent bierze pod uwagę oryginalność i wartość merytoryczną artykułu, jego formę (kompozycję, język), jakość źródeł, rzetelność naukową, może także wskazywać na kwalifikację artykułu do danej kategorii tekstów naukowych. Wszelkie uwagi, poprawki oraz sugestie ewentualnych zmian recenzent umieszcza w formularzu recenzji tak, by autor mógł się z nimi zapoznać i uwzględnić je w ostatecznej redakcji tekstu. Recenzja kończy się konkluzją oraz jednoznacznym wnioskiem o dopuszczenie bądź niedopuszczenie artykułu do publikacji. Warunkiem dopuszczenia artykułu do druku jest uzyskanie dwóch pozytywnych recenzji. W przypadku znaczącej rozbieżności ocen kolegium redakcyjne może podjąć decyzję o powołaniu trzeciego recenzenta.

Po zakończeniu etapu recenzji zewnętrznych autor otrzymuje od redakcji stosowną informację. Oprócz wniosków recenzentów, autor może otrzymać dodatkowe uwagi i sugestie zmian od Redaktora Naczelnego (lub wskazanego przez niego członka Rady Redakcyjnej), redaktora tematycznego lub redaktora językowego. Proces recenzji ma charakter poufny. Zbiorcza lista recenzentów współpracujących z czasopismem jest publikowana jeden raz w roku w zakładce Redakcja / Lista recenzentów. Etyczne aspekty obowiązków spoczywających na recenzentach i autorach przedstawiono niżej w sekcji „ Zasady etyczne”. Redakcja przyjmuje również do druku materiały nierecenzowane (sprawozdania, komentarze, listy itp.).

Zobowiązania recenzentów

Opinia recenzenta stanowi kluczowy element procesu redakcyjnego, gdyż na jej podstawie redakcja podejmuje merytoryczną decyzję o dopuszczeniu artykułu do druku. Aby proces ten przebiegał w sposób prawidłowy prosimy recenzentów o obiektywną ocenę manuskryptów oraz zobowiązujemy do zachowania tajemnicy, informowaniu o konfliktach interesów i przekazywaniu informacji o podejrzeniu o plagiat. Szczegółowe informacje na ten temat zawiera rozdział " Zasady dotyczące recenzentów" w sekcji Etyka publikacji (niżej).

Formularze dla recenzentów

  • Formularz recenzyjny (stosowany przy tradycyjnym obiegu recenzji);
  • Oświadczenie o braku konfliktów (od 2023 roku oświadczenie stanowi cześć formularza recenzji);
  • Formularz systemowy (dostępny dla zarejestrowanych recenzentów).

Wykaz recenzentów

Szczegółowy wykaz znajduję się na stronie Redakcja / Lista recenzentów

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji