Nauki Humanistyczne i Społeczne

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej

Zawartość

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej | 2020 | tom 37

Abstrakt

Th e holdings of the Kórnik Library include a small parchment manuscript produced in 1495/6 as a gift from an assessor in the Carinthian bishopric of Gurk, Georg Unterburger, a doctor of both laws, for the newly elected archbishop of Salzburg, Leonhard von Keutschach. Th e codex is relatively richly ornamented – with gilding – and comprises three short works by the donator: Laudatory oration for the Inauguration of the Pontifi cate [Oratio demonstrativa], A Treaty on Sacraments [Traktat o sakramentach] with a short prologue, and a Poem [Carmen] in praise of the new archbishop. With his gift, Unterburger – as he openly announces – wanted to establish a client-patron relationship with the new archbishop. Th e paper briefl y presents both these fi gures against the background of the history of the Salzburg archdiocese analyses the Oration as an example of late-Medieval humanist rhetoric and, on the basis of the subsequent history of the manuscript, refl ects on whether Unterburger managed to achieve his goal. Th e paper is accompanied by the annotated edition of Oration, prologue of the Treaty and the Poem.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Miłosz Sosnowski
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Historii UAM

Abstrakt

Th e article describes two Cyrillic Gospels from the Kórnik Library: BK 11985 and BK 896. It presents the cultural context of their creation, as well as their history, content, illuminations and a short lexical description. Both codices were the result of a cultural and spiritual revival in the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Both of them were luxury, professionally made goods; their copyists were experienced specialists. BK 896 represents a higher level of artistry. In view of their lexical characteristics, the manuscripts can be classifi ed as the third so-called Mount Athos-Tyrnovo linguistic redaction of the Gospel.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marzanna Kuczyńska
1
ORCID: ORCID
Maya Ivanova
2
ORCID: ORCID

  1. Instytut Filologii Polskiej UAM
  2. Bułgarska Akademia Nauk, Centrum Naukowe im. Cyryla i Metodego

Abstrakt

There are two Qur’an manuscripts in the collection of the Kórnik Library (Poland) – BK 1716 and BK 2676. The first one, dating from the 17th century, is rich in different types of scribal errors and serves as an interesting example of ways of amending them. The second one, dating from the 15th century, includes interesting illuminations and calligraphy. This paper is a detailed analysis of these manuscripts, including their covers, decorations and scribal errors.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Filip A. Jakubowski
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Orientalistyki UAM

Abstrakt

The holdings of the Kórnik Library include a small printed book by Walenty Schreck published by the Königsbergian printing house of Johann Daubmann in 1559. At the beginning of the book, there is a hand-written dedication from the author to Duke Albrecht Frederick, a son of Albrecht of Prussia (von Hohenzollern), and a versed poetic work. Since the volume was a gift to a juvenile duke (and indirectly to his father), it was bound in a masterly manner: in covers with rich, almost entirely gilded ornamentation and with gilded edges. The paper offers an analysis of this book-binding work, taking similar objects from Polish collections and information from relevant literature as a point of reference. This allowed a thesis that the object is a representative creation of the leading 16th century Königsbergian book-binder Kaspar Angler, in which he used several of his characteristic decorating tools (such as a roll with fi gures of cupids and putti, a roll with a cortège of a king and bishop, and 3 medallion plaques with Biblical scenes). Taking into account its high artistry and almost untouched condition, the work seems to be one of the most impressive objects of the 16th century European bookbinding industry in the collection of the Kórnik library. Its high historical value also results from its provenance – it originates from the ducal library in Königsberg.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Arkadiusz Wagner
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Badań Informacji i Komunikacji UMK

Abstrakt

This paper presents two rare 16th-century panel-stamped bindings from the collections of the Kórnik Library. The first one, decorated with an impression of a panel depicting the personification of the Christian virtue of Hope (Spes), protects the printed book published in 1545. The binding was made by a Netherlandish bookbinder working in Leuven, called Master IP, identified with Jacob Pandelaert (d. ab. 1563). The second binding presents a Gothic motif of animals-in-foliage and protects a printed book published in 1550. The authorship of the panel (the so-called de profundis) is attributed to a bookbinder working in the town of ’s-Hertogenbosch (fr. Bois-le-Duc), Geraert van der Hatart (d. ab. 1540/1541). Both these bindings testify to the fact that the holdings of the Kórnik Library include gems of the West-European bookbinding craft.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tomasz Zuzek
1
ORCID: ORCID

  1. Biblioteka Kórnicka

Abstrakt

The scope of the project carried out in the Kórnik Library in 2016-2019 included the set of incunabula kept in the facility. This paper sums up the works concerning this part of the book collection. The author presents new findings concerning the holdings, simultaneously indicating the need for further research on the oldest treasures of the European printing industry kept at the library established by Tytus Działyński.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Paulina Grobelna-Mazurek
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Historii UAM

Abstrakt

In 2019, a 15th-century print entitled The Tower of Wisdom kept by the Kórnik Library in Poland was subjected to scientific examination. The main purpose of the examination of the hand-coloured image was the identification of the technique of the application of the text and the illustrations. The conducted examination proved a thesis that it is an example of xylographic print. Moreover, the elemental composition of the paint layer was analysed, revealing no colours which were not used in the period of the object’s origin.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tomasz Kozielec
1
ORCID: ORCID
Mirosław Wachowiak
2

  1. Wydział Sztuk Pięknych UMK
  2. Zakład Konserwacji i Restauracji Sztuki Nowoczesnej UMK

Abstrakt

Wojciech Biberstein-Kazimirski is a fascinating, non-typical scientist, who has nevertheless been forgotten by Polish historiography. Count Tytus Działyński immediately saw great potential in him and generously funded his studies. The trust of the Działyński family was passed on from father to son and Jan Działyński also supported the work of Kazimirski, who was certainly the greatest Polish orientalist. Kazimirski was an active patriot of the Polish insurrection. He took refuge in France where he made a respectable career at the Ministry of Foreign Affairs in the 19th century. He was awarded French citizenship and made an officer of la Légion d’honneur. He distinguished himself as a remarkable linguist and published works in a dozen languages, including the most famous French translation of the Qu’ran of all time and his French-Arabic dictionary, which are still considered among the best today. He was also an expert in oriental manuscripts. He was appreciated by the two Czartoryski princes, and the two Shahs of Iran of his time. Aft er his death, the French Ministry of Foreign Affairs erected a beautiful bust on his tomb that can still be admired. However, despite all this, there is not a single accurate biography about him. On the contrary, most notices and articles do not even get the most basic things right about him, such as his name, his origin, or his religion.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Abdelhamid Drira
1
ORCID: ORCID
Grzegorz Kubacki
2
ORCID: ORCID

  1. Sorbona, Paryż
  2. Biblioteka Kórnicka

Abstrakt

The paper presents the figure of the archivist Janina Kozłowska-Studnicka. In 1914–1920, she was connected with the archives in Vilnius. Subsequently, in 1921, she was appointed the manager of the archives in Grodno – a function she very successfully fulfilled until the outbreak of the Second World War. At the beginning of the occupation, Janina Kozłowska-Studnicka was relocated deep into the USSR and returned to Poland in 1946. She connected the last period of her life with the Kórnik Library, devoting herself to the ordering and cataloguing of its collection of manuscripts.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Adam Podsiadły
1

  1. Historyk regionalista, Śrem

Instrukcja dla autorów

„Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” działa zgodnie z Kodeksem Postępowania Komitetu ds. Etyki Wydawniczej (Committee on Publication Ethics – COPE).

Standardy zachowań przyjętych przez wydawcę pisma (PAN Bibliotekę Kórnicką) a obejmujące redaktorów czasopisma, autorów, recenzentów i wydawcę znajdują się na stronie:

https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_1.pdf

Autorzy przysyłający swe prace do „Pamiętnika” proszeni są o dołączenie następującego oświadczenia:

- praca nie była nigdzie publikowana ani nie jest skierowana do redakcji innych czasopism lub ksiąg zbiorowych;

- praca jest całkowicie oryginalna, a wykorzystane w niej założenia, teorie i fragmenty tekstów innych osób zostały wskazane przez autora artykułu wraz z podaniem nazwiska ich twórcy i tytułu dzieła.

O wszelkich wykrytych przypadkach braku rzetelności naukowej będą informowane odpowiednie podmioty.

Redakcja nie płaci honorariów autorskich.

Zasady recenzowania tekstów

Nadesłane artykuły podlegają wstępnej kwalifikacji dokonywanej przez Radę Redakcyjną.

Po uzyskaniu pozytywnej oceny, każdy tekst jest kierowany do dwóch niezależnych recenzentów, bez ujawnienia nazwiska autora artykułu. Recenzja ma formę pisemną.

Nazwiska recenzentów nie są ujawniane autorom.

W razie konieczności dokonania poprawek w tekście opinia recenzentów, wraz ze wskazówkami dotyczącymi tych poprawek, jest przekazywana autorowi artykułu, jednakże bez podania nazwisk recenzentów.

Kryteria oceny artykułów

– Czy treść artykułu mieści się w profilu tematycznym „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej”?

– Czy artykuł jest oryginalny tzn. czy nie był w całości lub w części gdziekolwiek publikowany?

– Na ile artykuł jest nowatorski i odkrywczy; czy prezentuje nowe ustalenia lub interpretacje, wprowadza do obiegu naukowego najnowsze materiały?

– W jakim stopniu artykuł uwzględnia aktualny stan wiedzy na dany temat oraz materiały źródłowe?

Konstrukcja artykułu

– Czy tezy zostały wyraźnie określone i odpowiednio zhierarchizowane?

– Czy interpretacje i wnioski są poprawne?

– Czy temat jest adekwatny do treści artykułu?

Forma artykułu

– Czy tekst jest poprawny pod względem językowym?

– Czy nie występują powtórzenia lub zbytnie rozwlekłości?

– Czy abstrakt trafnie oddaje główne tezy artykułu i ich uzasadnienie?

Recenzenci „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej”

Mariusz Bryl (UAM), Paulina Buchwald-Pelcowa (BN), Wiesław Długołęcki (UG), Monika Hamanowa (WTN), Artur Jazdon (UAM), Jan Kęsik (UWr), Jacek Kowalski (UAM), Andrzej Mężyński (UW), Piotr Nowak (UAM), Alicja Pihan-Kijasowa (UAM), Józef Tomasz Pokrzywniak (UAM), Maciej Urbanowski (UJ)

Ze względu na tematykę niektórych artykułów redakcja zastrzega sobie prawo powoływania dodatkowych recenzentów.

Redakcja „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej” deklaruje, że wersja drukowana czasopisma jest jego wersją pierwotną.

Oddanie tekstu do redakcji stanowi jednocześnie zgodę na jego zamieszczenie w Internecie.

Dodatkowe informacje

O czasopiśmie

Założyciel Biblioteki Kórnickiej, Tytus Działyński, już w latach czterdziestych XIX wieku powziął ideę wydawania czasopisma naukowego – organu Biblioteki. Jego syn Jan, planował wydawanie „Kwartalnika Biblioteki Kórnickiej”, jednakże nie znalazł odpowiednich współpracowników.

Zamysły Działyńskich wcielił w życie Józef Grycz, dyrektor Biblioteki w latach 1928-1929. Pod jego redakcją ukazał się pierwszy zeszyt „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej” w roku 1929. Od tego czasu „Pamiętnik” ukazywał się nieregularnie, w miarę napływu funduszy i materiałów.

Do roku 2017 ukazały się 34 zeszyty.

„Pamiętnik” został powołany dla popularyzowania zbiorów i dokumentowania dziejów Biblioteki, także zamieszczania rozpraw opartych na jej materiałach. W kilkudziesięcioletniej historii pisma zdarzały się odstępstwa od tak nakreślonego programu, jednakże generalnie zachowywało ono kórnicki charakter. Publikowane były liczne teksty prezentujące druki i rękopisy ze zbiorów Biblioteki. Opisywano syntetycznie niektóre zespoły lub ich wybrane części – długossiana, tzw. Archiwum Zaremby (z czasów powstania styczniowego), archiwum organizacji głównej powstania styczniowego w zaborze pruskim, tzw. zbiory rzymskie i paryskie (wyselekcjonowane druki zwarte, czasopisma i fotografie ze stacji naukowych PAN w Rzymie i w Paryżu), archiwum Jędrzeja Giertycha. Zamieszczano teksty katalogów druków ulotnych, czasopism oraz kalendarzy z XVI-XVIII w.

Z okazji obchodów 100. rocznicy śmierci A. Mickiewicza przygotowano zeszyt (6), wydany trzy lata po obchodach, prezentujący unikalne rękopisy i pamiątki okresu romantyzmu znajdujące się w Bibliotece. Zamieścili w nim artykuły wybitni mickiewiczolodzy – Stanisław Pigoń (o autografie III części Dziadów), Leon Płoszewski, Eugeniusz Sawrymowicz oraz Hanna Malewska. Tom został wysoko oceniony w środowisku polonistycznym.

Cenny zeszyt monograficzny (12) ukazał się w 150. rocznicę założenia Biblioteki Kórnickiej (w roku 1976). Zawierał on pionierskie rozprawy, oparte na niewykorzystywanych dotąd źródłach. Przedstawiono w nich genezę Biblioteki, przekształcenie jej z biblioteki prywatnej w instytucję publiczną, wzrost zbiorów w kolejnych okresach, podstawy finansowe. Zarówno ten tom „Pamiętnika”, jak i późniejsze o dwa lata obchody jubileuszowe, przypominały i środowisku naukowemu i opinii publicznej o zasługach Biblioteki dla nauki i kultury polskiej (druki i publikacje Biblioteki zdobiono wówczas dewizą 150 lat w służbie narodu).

Zeszyt monograficzny (24) poświęcono zasłużonemu bibliotekarzowi kórnickiemu i plenipotentowi Jana Działyńskiego oraz Zamoyskich – Zygmuntowi Celichowskiemu.

Wiele miejsca zajmowały w „Pamiętniku” edycje źródłowe, były to drobne litteraria, odezwy, memoriały, umowy, a przede wszystkim korespondencja – od pojedynczych listów do całych zespołów publikowanych w częściach. Opisywano również zbiory kartograficzne oraz muzealne, kolekcje obrazów i złotnictwa, meble lub pojedyncze wybrane eksponaty.

„Pamiętnik” wniósł znaczący wkład w badanie biografii fundatorów Biblioteki, zwłaszcza Tytusa Działyńskiego. Najwięcej miejsca zajęły edycje jego korespondencji, obszernie opracowano edytorstwo naukowe i zasługi dla powołania PTPN, stosunkowo słabiej uwzględniono kolekcjonerstwo. Jan Działyński otrzymał (w 1987 r.) monografię biograficzną pióra pracownika Biblioteki – Andrzeja Mężyńskiego, stąd też na łamach „Pamiętnika” omówiono jedynie jego zasługi dla powiększania zbiorów i działalność wydawniczą. Liczne teksty poświęcono działalności gospodarczej i społecznej Władysława Zamoyskiego oraz prowadzonej przez jego matkę Jadwigę Szkole Pracy Domowej Kobiet. Kilka tekstów dotyczyło historii stworzonej przez Zamoyskich Fundacji „Zakłady Kórnickie”.

„Pamiętnik” spełniał obowiązek pamięci o ludziach, którzy swoje życie zawodowe związali z Biblioteką. Wyczerpujące opracowania poświęcono dyrektorom Stanisławowi Bodniakowi, Stanisławie Jasińskiej i Stefanowi Weymanowi, a cały obszerny blok – Jerzemu Wisłockiemu (w zeszycie 29). Również pracowników „dalszego planu” żegnano zawsze obszernymi nekrologami.

Trzon zespołu autorskiego stanowili i nadal stanowią pracownicy Biblioteki, publikują również autorzy z innych środowisk naukowych (głównie z UAM). Pismo otwarte jest także dla osób zaczynających dopiero karierę naukową.

Zmieniali się redaktorzy i nakładcy.

Zeszyty od 2. (1930) do 4. (1947) redagował Stanisław Bodniak,

5. (1955) i 6. (1958) – Stanisława Jasińska,

7. (1959) – 12. (1976) – Stefan Weyman,

13. (1977) – 20. (1983) – Marceli Kosman,

21. (1986) – 23. (1993) – Helena Chłopocka,

a 24. (1996) – 34. (2017) – Barbara Wysocka.

Pierwsze cztery numery ukazały się nakładem Fundacji „Zakłady Kórnickie”, zeszyty od 5. do 22. wydawało Ossolineum, natomiast od numeru 23. czasopismo wydaje Biblioteka Kórnicka nakładem własnym.

Pismo poświęcone jest szeroko rozumianej promocji macierzystej instytucji. Jego zakres tematyczny wiąże się z obszarami działalności Biblioteki i obejmuje artykuły o treści bibliotecznej sensu stricto, muzealnej, naukowo-badawczej i edytorskiej. Wiele tekstów ukazywało dzieje Biblioteki Kórnickiej i sylwetki związanych z nią ludzi.

Układ „Pamiętnika” pozostał w zasadzie trwały od czasów jego powstania. Obejmuje on rozprawy i artykuły, materiały i publikacje ineditów, opracowania bio- i bibliograficzne (oparte przeważnie na zbiorach Biblioteki), opisy zbiorów i nowych nabytków, sprawozdania z działalności, nekrologi. W zasadzie nie zamieszczano recenzji ani polemik.

W zeszycie 26. ukazała się bibliografia zawartości poprzednich zeszytów.

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji