W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki badań składu frakcyjnego pyłów emitowanych z kotłów pyłowych w elektrowniach opalanych węglem kamiennym. Do oznaczenia składu frakcyjnego zastosowano impaktor kaskadowy, pozwalający na rozdzielenie pyłu w trakcie poboru próbki zapylonego gazu na frakcje o następujących równoważnych średnicach odcięcia: 0,38; 0,88; 1,9; 2,9; 6,3; 10,0 μm. W oparciu o uzyskane wyniki dotyczące składu frakcyjnego określono udziały masowe poszczególnych frakcji w emitowanym pyle. W pobranych próbkach pyłu wykonano oznaczenia następujących pierwiastków śladowych: Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Zr, Sr, Pb, Br. W artykule przedstawiono metodę PIXE/RBS w zastosowaniu do oznaczania śladowych ilości metali w próbkach o niewielkiej masie. Przedstawiono przykładowe wyniki badań przeprowadzonych dla jednej z polskich elektrowni opalanej węglem kamiennym

Emisja pyłu ze źródeł energetycznych i przemysłowych powoduje wprowadzenie do powietrza wielu zanieczyszczeń. w tym związków pierwiastków śladowych zawartych w paliwach i surowcach. Znajdują się one w ziarnach pyłu respirabilnego, co stwarza zagrożenie dla zdrowia ludzi. Przedstawiono wyniki badań nad występowaniem wybranych pierwiastków śladowych we frakcjach PM1, PM2,5 i PM10 pyłu emitowanego z kotłów spalających węgiel i wyposażonych w urządzenia ochrony powietrza takie jak cyklon, elektrofiltr, instalacje odsiarczania spalin metodą mokrą wapniakową i metodą półsuchą. Badano też pyl emitowany z baterii koksowniczej (opalanie baterii) i z pieca obrotowego do wypalania cementu. Material badawczy został pobrany za pomocą impaktora kaskadowego umożliwiającego wydzielenie ze strumienia spalin odpylonych w elektrofiltrze frakcji pyłu o różnej wielkości ziarna. Do oznaczenia pierwiastków śladowych: Cd, Co, Cr, Mn, Ni, Pb, Sb i Sc wykorzystano metodę atomowej emisyjnej spektrometrii o wzbudzeniu plazmowym (ICP-AES) po uprzedniej mineralizacji próbek metodą mikrofalową. Przedstawiono wyniki pomiarów i analiz określając zakresy występowania pierwiastków śladowych w emitowanym pyle i wskaźniki emisji w PM,,· Stwierdzono, że kotły energetyczne o du/ej mocy i piece do wypalania klinkieru w przemyśle cementowym wyposażone w urządzenia ochrony powietrza odpowiadające wymogom BAT nic wprowadzają do powietrza pyłu i pierwiastków śladowych związanych z pyłem w ilościach stanowiących zagrożenie. Nadal nadmierną emisję pyłu, w tym frakcji rcspirabilncj, wykazują komunalne obiekty energetyczne stosujące jedynie odpylacze mechaniczne (cyklony). Opalanie baterii koksowniczych nic stanowi zagrożenia ze względu na niewielki zasięg oddziaływania.