Głównym celem artykułu jest przedstawienie historii cennego rękopisu przechowywanego w zbiorach Biblioteki Kórnickiej – Autografu Kościuszki. Rękopis ten, napisany przez Tadeusza Kościuszkę w połowie 1793 roku, zawiera Opis kampanii r. 1792, odbytej przeciw Rosji. Po analizie rękopisu oraz omówieniu wszystkich ośmiu edycji jego tekstu autor artykułu najpierw przedstawił jego historię do czasu śmierci Józefa Dobka Dzierzkowskiego ze Lwowa (1830). Następnie ukazał krótką historię znajomości Tytusa Działyńskiego z Wiktorem Baworowskim, zawartą w ich wzajemnej korespondencji, która zdradza nam dalsze skomplikowane losy Autografu Kościuszki – kto był jego kolejnym właścicielem i w jakich okolicznościach trafi ł on do zbiorów Biblioteki Kórnickiej. Na koniec omówione zostały wszystkie znane z literatury kopie tego rękopisu. W aneksie autor opublikował ww. korespondencję Działyńskiego z Baworowskim.

Modern archaeological research uses physico-chemical methods to answer questions beyond the scope of the conventional historian’s workshop. This applies to research on the borderline of fields, including material research into the elemental and isotopic composition of artefacts. The results of such analyses make it possible to address issues relating to the distribution of raw materials and the technology of artefact production. The paper discusses the SEM-EDS and LA-ICP-QMS micro-analysis methodology, addressing the limitations that result from the specification of techniques and the state of preservation of archaeological artefacts due to corrosion processes and conservation treatment. We present the preliminary results of technological research and provenance study of early medieval objects made of silver alloys, considered by typological group, i.e. coins, cake, and jewellery. Two hundred objects were analysed, revealing clear evidence for the use of remelted dirhams as the main source of raw material. The results of the research allowed for a material description of the phenomenon of the existence of cores in cross denarii, distinguishing two types of cores: based on copper and brass. In the case of jewellery, the research provided evidence for technological distinction, indicating the use of copper-based solders, as well as tin- and lead-based dolders, which have analogies in goldsmithing material from the Czech Republic. Recipes based on the marked composition are described in ancient sources. Silver cakes, on the other hand, can be divided into three extraction groups related to the degree of purification of the raw material. The preliminary results indicate that these objects were made of Asian dirhams and native lead, perhaps as an additive in the cupellation process.

W zasobach PAN Biblioteki Gdańskiej znajduje się zwarty proweniencyjnie tzw. zespół schwarzwaldzki, na który składa się prywatny księgozbiór Heinricha Schwarzwalda IV (1619-1672) oraz pozycje zgromadzone w bibliotece kościoła św. Piotra i Pawła w Gdańsku od XV do początku XIX wieku – w znacznej mierze zakupione z fundacji tego patrycjusza. Zespół schwarzwaldzki trafił do Biblioteki Miejskiej w Gdańsku niemal w całości w 1832 roku, tylko rękopisy i inkunabuły dołączono w 1872 roku.
W artykule zarysowano historię zespołu schwarzwaldzkiego, umiejscawiając go w kontekście gdańskiego kolekcjonerstwa nowożytnego, a także przedstawiono pięć rękopiśmiennych katalogów, inwentarzy i spisów zawartości zespołu powstałych w Bibliotece Miejskiej w XIX wieku. Przeprowadzono również analizę ilościową i podziału tematycznego księgozbioru Schwarzwalda i zasobu biblioteki kościelnej. Wskazano przy tym na korzyści na polu badania szeroko pojętej kultury książki wynikające ze studiowania dawnych katalogów i inwentarzy, a także na niedoskonałości we wnioskowaniu opierającym się na materiałach bibliotecznych, bez szczegółowych oględzin badanych kolekcji.

Lithic fragments including quartz grains occur infrequently in the shallow-marine limestone sequence of the Fatra Formation deposited in the tensional intra-shelf depression of the Central Western Carpathians during the Rhaetian. Nevertheless, their study can bring data answering questions of sources, palaeogeodynamic arrangement, and processes at the end of the Triassic. In this study, we examined optically the cathodoluminescence (CL) colours of single quartz grains from the Kardolína section (Tatra Mts, Slovakia). These colours reveal a dominance of grains derived from regionally metamorphosed and plutonic rocks. Grains of hydrothermal and pegmatite origin are less frequent. Some of the quartz grains show recycled cement rims suggesting at least a second cycle origin. This sedimentary basin was situated near to the passive margin formed by the Variscan consolidated terrains of the Vindelician Highlands. Our study of the CL colours of quartz grains contributes to the elucidation of the nature of the rocks of the vanished Vindelician mountain belt.

The potential of heavy minerals as a provenance tracer in Albian arenites of extra-Carpathian Poland was assessed. Studies in this area have focused on various methods based on heavy mineral chemistry that provide an effective tool for reconstructing the provenance of quartz-rich sediments. The previously suggested division of the study area into two domains with different source areas: the western domain – the Miechów area, and the eastern domain – the Lublin area, was based on geochronological (monazite and muscovite dating) and rutile mineral chemical studies. The mineral chemistry of newly examined heavy minerals supports the previously suggested division. The mineral chemistry of detrital tourmaline suggests medium-grade metamorphic rocks as the main source in both domains. Detrital garnet in the western domain shows affiliation to the Góry Sowie Massif, while garnet in the eastern domain was most probably sourced from southern/central Norway. The western domain was most probably fed from rocks of the Bohemian Massif. The main source area for the eastern domain was most probably located in the Baltic Shield. The distinct division of the study area into two domains was caused by the palaeogeography of the region in the Albian and the action of longshore currents in south-eastward and eastward directions.

Supplementary Material 1
Supplementary Online Material 2

Gdański pastor oraz profesor gimnazjalny Johann Fidalke (1703-1763) zgromadził pokaźny, liczący ponad 10 000 woluminów księgozbiór. Po jego śmierci książki zostały sprzedane na czterech aukcjach, a wartościowa kolekcja uległa rozproszeniu. Jednak dzięki zachowanemu w zbiorach PAN Biblioteki Gdańskiej katalogowi aukcyjnemu można odtworzyć zawartość biblioteki zgromadzonej przez gdańskiego pastora. Znaczną część kolekcji stanowiły różne wydania Pisma Świętego – łącznie 95 edycji w 156 tomach. W artykule sporządzono analizę ilościową i jakościową wspomnianych Biblii, w której skupiono się m. in. na przedstawieniu języków oraz miejsca i czasu wydania poszczególnych edycji, a także na ich oprawach. Artykułowi towarzyszy aneks, w którym, na podstawie szczątkowych informacji umieszczonych w katalogu aukcyjnym, zidentyfikowano i skatalogowano, zgodnie ze współczesnymi normami, wydania Biblii w zbiorach Fidalkego.