Uwagi te traktuję jako głos w dyskusji nie tylko o historycznej roli Kościoła katolickiego w kulturze, ale także o błędach popełnianych przez Magisterium Kościoła Katolickiego, takich jak absolutyzm, globalizm, nietolerancja. Na pewno można je nazwać inaczej. Kluczową kwestią jest jednak nie to, jak je nazwiemy, lecz to, czy uznamy je za poważne błędy, a jeśli tak, to czy szukamy takiego wyjaśnienia, które nie jest jedynie „wymówką”. Taką „wymówką” jest m.in. ich tłumaczenie w często przywoływanych w tych rozważaniach „Dziejach Kościoła katolickiego” ks. Mariana Banaszaka. Reprezentuję inny pogląd niż ten autor. W odróżnieniu od niego i innych katolickich autorów, którzy za niepowodzenia katolicyzmu (w tym upadek jego decydującej roli społecznej) obwiniają wszystkich tylko nie tych, którzy podejmują kluczowe decyzje w tym Kościele uważam, że mieli oni w tym swój znaczący udział.