Opisano oznaczanie wybranych lotnych związków organicznych (takich jak benzen, toluen, etylobenzen, ksyleny i fenol) oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, WW A) w powietrzu atmosferycznym na terenie miasta Zabrze w 1997 roku. Próbki były pobierane na sorbenty (węgiel aktywny dla BTEX-ów, Chromosorb 102 dla fenolu i filtry polipropylenowe dla WW A) odpowiednio selektywne dla szerokiego zakresu oznaczanych substancji. Próbki po ekstrakcji rozpuszczalnikowej analizowano metodą kapilarnej chromatografii gazowej z detektorem płomieniowa-jonizacyjnym lub detektorem spektrometrii masowej z pułapką jonową. Stosując chromatograf gazowy wyposażony w detektor spektrometrii mas możliwe było zidentyfikowanie 35 związków organicznych w powietrzu atmosferycznym na terenie Zabrza. Układ GC-MS jest bardzo dobrym narzędziem w identyfikacji związków organicznych, chociaż detektor FID jest bardziej czuły dla oznaczeń ilościowych lotnych związków organicznych.

Celem pracy było dokonanie porównawczej oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem azotu w różnych rejonach Krakowa oraz wskazanie obszarów szczególnie narażonych na imisję NO,. Pomiary średniodobowych stężeń NO, wykonywane były metodą spektrofotometryczną z pasywnym pobieraniem próbek, w 20 punktach pomiarowych na przestrzeni 2 lat. Wyniki analizowano przy pomocy metod statystycznych, takich _jak: analiza wariancji i określenie korelacji. Stwierdzono, że średniodobowe stężenia dwutlenku azotu na obszarze Krakowa wykazują istotne zróżnicowanie przestrzenne. Najwyższe wartości stężeń zmierzone zostały w kanionach ulicznych, najniższe na terenie osiedli mieszkaniowych. Zaobserwowano tendencję występowania wyższych wartości stężeń w sezonie grzewczym. Zgodność wyników uzyskanych metodą pasywną z rezultatami pomiarów automatycznego monitoringu umożliwia łączenie tych metod przy tworzeniu rozbudowanych sieci monitoringowych

Nitrowe pochodne wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (nitro-WWA) mogą powstawać podczas spalania paliwa w silnikach Diesla i w silnikach benzynowych oraz mogą powstawać podczas reakcji WWA z tlenkami azotu zachodzących w fazie gazowej. Związki te mogą być odpowiedzialne głównie za aktywność mutagenną pyłu zawieszonego w powietrzu. Stosując alternatywną do obecnych metodę oznaczania nitro-WWA w powietrzu, zbadano poziomy stężeń dla sumy WWA, nitro-WWA i dinitro-WWA w obszarze miejskim oraz pozamiejskim w trzech miastach Górnego Śląska w Polsce. Znaleziono zależność pomiędzy stężeniem WWA i nitro-WWA w obszarze miejskim i poza miejskim jak również zbadano rozprzestrzenienie się tych związków w zależności od odległości od drogi. Badania wykazały znaczący wpływ środków transportu drogowego na poziomy stężeń nitro-WWA w powietrzu.