One of the main traits of a society of reflexive modernity is the critical analysis of categories that in the past appeared unquestionable. Socio-cultural gender and health or illness/mental disorders are categories of this type. Above all, they are socially constructed, that is, they are dependent on culture and on political, economic, and religious factors. The author undertakes to analyse the relations between the diagnostic criteria used in the international system of classifying mental diseases (DSM-IV and ICD-10) and traditional schemas of masculinity and femininity. Confirmation of the incidence of particular diseases in connection with gender is the author’s entry point for seeking answers to why individuals suffering from certain illnesses/mental disorders display behaviour corresponding to traditional gender roles, even though contemporary gender roles are fluid in many respects, and hypotheses about biological differences as causes of incidence of disease in men and women have not been empirically confirmed.
Landscape is an object of perception, while its image is the sum of ideas on this object. Both terms used in the title of the paper have fairly strong impact on each other. In order to manage the city’s image well, it is necessary to take care of the landscape in all its areas especially in the “forgotten” and degraded ones. The aim of the author was to identify elements of landscape exposure along railway lines – areas with low aesthetic value in many cities around the world. The research area includes railway lines, in Cracow and Wrocław. The method adopted for the implementation of the study is the analysis of mental maps made in 2018 during field workshops. The paper is ended by conclusions on the landscape impact on the image of the city.
W artykule podjęta zostaje problematyka mentalizacji, czyli zdolności do przypisy-wania stanów mentalnych sobie i innym. Autorka koncentruje się na kwestii różnorodności stanów mentalnych, które brane są pod uwagę w teoriach mentalizacji. W tym celu przywołuje główne podejścia opisujące to zjawisko oraz typy uwzględnianych w nich stanów mentalnych. Przedstawia zasadność przyjmowania szerokiej gamy zjawisk mentalnych, jednocześnie wskazując na trudności omawianych podejść teoretycznych. Artykuł zamyka wskazanie konsekwencji obecnego stanu teorii mentalizacji z perspektywy uwzględnianych przez te teorie typów stanów mentalnych.
Ewolucyjna biologia rozwojowa (evo-devo) zaczyna być popularna wśród psychologów, a przez niektórych jest widziana jako „nowa biologia dla psychologii” (Hofer 2014). W szczególności chodzi o koncepcję rozszerzonej dziedziczności (Extended Inheritance), którą się uważa za (neo-)lamarkowską, i zgodnie z którą dziedziczone jest wszystko to, co przyczynia się do utrzymania podobieństwa na przestrzeni pokoleń i do fitness potomstwa – od genów jądrowych, przez ekspresję genów, matczyną opiekę, aż po niszę ekologiczną, kulturową, językową, etc. W artykule analizuję potencjał koncepcji rozszerzonej dziedziczności, biorąc za przykład międzypokoleniowy przekaz stylu przywiązania i zdolności do mentalizowania. Przedstawiam opis mechanizmu neuroendokrynnego tego przekazu. Pokazuję następnie, że a) zjawisko metylacji DNA jest komplementarne w stosunku do mechanizmu neuroendokrynnego, ale nie rewolucyjne, tak jak to zapowiada; b) pojęcie rozszerzonego dziedziczenia miesza trzy kwestie zasadnie rozdzielone przez neodarwinizm: pochodzenia zmienności, losu zmienności i dziedziczenia; c) choć motywacją evo-devo jest sprzeciw wobec rzekomego determinizmu genetycznego neodarwinizmu, to pojęcie transgeneracyjnego dziedziczenia jest deterministyczne (choć to determinizm epigenetyczny).
This paper discusses particular traits of historical thinking, including the role of the historian’s mentality in the perception of history.
The goal of the article is to propose a different approach to – and therefore a new concept of – the history of thinking. Reflecting on the history of philosophy, it suggests a broader understanding of the latter. Yet traditional studies in the history of philosophy are not to be rejected; they need to be reformed, and such a reform could be performed basing on the experiences of the discipline of historiography. Thus conceived, the history of thinking could open us to a different future.
The new challenges for Polish theology in the beginning of the 21st c. in the context of possession and exorcism include a theological reflection on possession and exorcism in the Bible, in patristic texts as well as in medieval and modern theological literature. Another issue is an elaboration of a new theological anthropology, which should acknowledge the achievements of human sciences like psychology and psychiatry. The existence of the psychic sphere in the human being is to be distinguished while the human spiritual sphere is to be convincingly justified. More precise criteria will be needed in order to distinguish psychic problems from those of a spiritual nature, including possession.
Created in the distant past, attitudes and patterns of thinking have caused the mentality of contemporary Poles. The collective memory about the greatness delusions of old-time nobilities and the traumas suffered in the annexed territories today infl uence their thinking and behaviours as well national self-evaluation.
W artykule przedstawiam koncepcję plików mentalnych (mental files), zarówno w jej embrionalnej postaci, stworzonej przez P.F. Strawsona, jak i we współczesnej, rozwijanej przez F. Recanatiego, rekonstruując główne idee motywujące jej wprowadzenie. Chodzi tu w szczególności o problem informatywności zdań identycznościowych (dla Strawsona) i problem rozwikłania kontrowersji między syngularyzmem i deskryptywizmem (dla Recanatiego). Przedstawiam również propozycję dalszego wzbogacenia tej koncepcji w oparciu o inne wątki Strawsonowskiej filozofii języka. Główne idee tej propozycji to: uwzględnienie w strukturze plików bloku metadanych, zawierających informacje o samych plikach jako mentalnych partykulariach, i przyjęcie Strawsonowskiego referring use jako mechanizmu tworzącego lub aktywującego pliki mentalne.
Większość filozofów uważa, że możliwa jest filozoficzna teoria działania, która w jednakowy sposób opisze działanie umysłowe i nieumysłowe. W artykule zostały przedstawione dwa argumenty, które wskazują, że taka teoria nie jest możliwa. Jeden argumentuje za tym, że myślenie nie jest działaniem. Jego sformułowanie wywołuje jednak znaczące trudności. Drugi argument unika tych trudności i stawia inną, chociaż czasem mylnie utożsamianą z poprzednią, tezę, że działanie umysłowe jest działaniem istotnie różnym od działania nieumysłowego i w związku z tym nie należy oczekiwać jednej teorii, która obejmie oba te zjawiska. Akceptacja tego wniosku rzuca nowe światło na problemy związane z językiem myśli oraz na pytanie „Co robi Le Penseur?”
pl
en
