Tekst koncentruje się na kwestii ruchów wewnętrznych i zewnętrznych człowieka w planie działań życiowych i myśli. Tworzą one fragmentaryczne i całościowe cele aktywnego świadomego i nieświadomego „ja”. Opisujemy je z perspektywy etycznej zarysowanej przez Henryka Elzenberga. Przedstawiamy rozmaite konteksty teoretyczne, które mogłyby tę perspektywę usprawiedliwiać. Analiza skupia się na wybranych refleksjach H. Elzenberga na temat znikającego „ja”, które zastępuje ból jako wskaźnik istnienia. Są to refleksje F. Znanieckiego, H.A. Murraya i Z. Galora (socjologia), C. Beersa, R. Lainga (psychiatria), C. Bernarda i K. Dąbrowskiego (medycyna) oraz F. Nietzschego (filozofia). Główną kategorią analizy jest pojęcie „ja”, które występuje jako centrum ludzkiej świadomości, działań, relacji oraz jako ruchomy ośrodek aktywności życiowej człowieka.