Bardzo często niepełnosprawność kojarzona jest z dysfunkcjami motorycznymi, podczas gdy dysfunkcje wzroku, słuchu czy psychologiczne nie są zakorzenione w świadomości ogółu społeczeństwa. Jednak podobnie jak zaburzenia ruchowe, zaburzenia wzroku są naturalnym etapem procesu starzenia się. Brak dostosowania przestrzeni i obiektów użyteczności publicznej dla osób niewidzących lub słabowidzących stanowi więc często barierę dla osób z wadami wzroku oraz osób starszych. W artykule przedstawiono sposoby mające na celu udogodnienie osobom niepełnosprawnym korzystania z obiektów i przestrzeni publicznych. Artykuł podzielony został na dwie części. Pierwsza obejmuje działania architektoniczno-budowlane – wskazując podstawowe zasady w kształtowaniu architektury oraz wskazując na niektóre błędy pojawiające się w obiektach budowlanych, które mogą zagrażać życiu, bezpieczeństwu lub komfortowi psychicznemu osób z dysfunkcjami wzroku. Rozwiązania architektoniczne mogą stanowić ułatwienie orientacji w przestrzeni czy odbioru bodźców środowiska architektonicznego, ale nie zawsze system informacji szczegółowej. Druga część artykułu poświęcona jest technikom tyflograficznym mogącym znaleźć zastosowanie w przestrzeniach publicznych jako formy małej architektury lub detalu – uzupełnienia architektury. Rozwiązania te wskazują na dokładniejsze informacje, takie jak system komunikacji w obiekcie, czy informacji użytkowych. Obie części artykułu wskazują na rozwiązania architektoniczne oraz ogólnie rozumianego designu mające na celu umożliwienie sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania w obiekcie. Wskazują również na fakt, że projektowanie z uwzględnieniem osób z dysfunkcjami wzroku powinno zaczynać się już na etapie koncepcji funkcjonalno-przestrzennej, a obejmować także detal oraz rozwiązania w fazie wykonawczej oraz fazę życia obiektu przez właściwe zarządzenie przestrzenią.

Współczesne sale koncertowe z widowniami powyżej 1800 osób, prezentują szereg innowacyjnych rozwiązań przestrzennych. Mimo niewątpliwej różnorodności rzutów, większość z nich bazuje na planie Filharmonii w Berlinie, którą otwarto w 1963 r. W związku z zaobserwowanymi podobieństwami i różnicami w omawianych wnętrzach, powstających na przestrzeni lat 70. XX w., po początek lat 2000, w niniejszym opracowaniu zaprezentowano autorską typologię sal koncertowych o tzw. układzie centralnym z tarasami.

Pałac rodu Wallenberg-Pachalych wzniesiony w latach 1785-1787 we Wrocławiu, dzieło Carla Gottharda Langhansa rozbudowane przez jego syna Carla Ferdinanda, stanowi wybitny przykład niemieckiego klasycyzmu. Wykorzystywany kolejno jako rezydencja, bank i biblioteka uniwersytecka od kilku lat jest pustostanem. Artykuł prezentuje historię i niezwykłe walory architektoniczne tego zabytku. Podejmuje też próbę oceny możliwości jego wykorzystania poprzez adaptację do takiej funkcji, która będzie dobrze współdziałać z jego substancją zabytkową. Aby proces ten zakończył się sukcesem konieczne jest zastosowanie strategii określanej jako Research by Design.

W twórczości projektowo-badawczej Wacława Zalewskiego znajduje się zrealizowana w 1965 konstrukcja eksperymentalna sprężonej powłoki betonowej wiszącej na heksagonalnym układzie łuków stalowych. Ze względu na ówczesny brak odpowiednich narzędzi badawczych oraz projektowych, ta skomplikowana statycznie i technologicznie budowla powstała w sposób doświadczalny na podstawie założeń koncepcyjnych Zalewskiego, który jednocześnie sprawował nadzór nad jej realizacją. Dynamiczne działania techniczne podczas realizacji konstrukcji mogą być klasyfikowane jako wczesne przejawy rozwiniętego w ostatnich latach poszukiwania formy obiektu architektonicznego określanego mianem ”form finding”. Przeanalizowanie założeń technicznych oraz technologii wznoszenia tego interesującego obiektu stanowią cel niniejszego artykułu. Ze względu na brak dostępnej dokumentacji autor opierał się na informacjach zebranych podczas rozmów z Wacławem Zalewskim i uzyskanych od niego fotografiach z realizacji obiektu.

Przestrzenne konstrukcje prętowe nazywane często strukturami przestrzennymi znalazły szerokie zastosowanie w świecie, szczególnie zaś w przekryciach obiektów o dużych rozpiętościach. Projektowanie obiektów w których znajdują zastosowanie prętowe struktury przestrzenne o skomplikowanej geometrii jej często poprzedzane licznymi badaniami teoretycznymi i modelowymi. Jednym z etapów projektowania, istotnym z punktu widzenia optymalizacji geometrycznej struktury jest wybór odpowiedniej metody wyznaczania jej morfologii. Opisując zjawiska zachodzące w naturze oraz sposób ich adaptacji do procesu projektowania architektoniczno-konstrukcyjnego autor przedstawia wyniki zastosowania metody analogii potencjałów energetycznych. Inspirację opracowania tej metody stanowi prawo Coulomba - przyjmując, że węzły dowolnej siatki przestrzennej są ładunkami elektrycznymi o ściśle określonych wartościach można otrzymać układ geometryczny w którym wszystkie elementy wzajemnie na siebie oddziałują. Ładunki przyjmą pozycje w przestrzenni dla których suma wzajemnych oddziaływań między nimi będzie najmniejsza. Będzie to układ najkorzystniejszy energetycznie. W niniejszej pracy przedstawiono rezultaty optymalizacji wykonanych z pomocą modeli i symulacji cyfrowych opracowanych przez autora, poddanych następnie uproszczonym analizom statycznym. Wyniki pokazano za pomocą zaproponowanych przez autora wskaźników efektywności.

Z powodu dynamicznego wzrostu ludności miasta niezbędne okazało się wybudowanie nowych osiedli mieszkaniowych i towarzyszących im obiektów użyteczności publicznej. Do XX wieku na terenie Opola znajdowało się jedynie pięć świątyń katolickich, które nie były w stanie pomieścić powiększającej się ilości wiernych. W związku z tym w okresie dwudziestolecia międzywojennego na terenie Opola wybudowano cztery kościoły. W poniższym artykule przedstawiono rozwiązania przestrzenne kościołów pw. św. Piotra i Pawła, pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, św. Józefa oraz św. Michała Archanioła.

This paper presents the story of the transformation of the interior of the library in the Collegium Maius in Kraków, from the very founding in the 16th century until today, based on various sources. A different approach to the interior arrangement was proposed, relating in its nature to the medieval library.

W artykule zostały przedstawione projekty wybranych szkół, powstałe w Lublinie w okresie międzywojennym. Przeanalizowano ich formę, zmieniającą się wraz z przemianami trendów stylistycznych, popularnych w tym czasie w architekturze polskiej, począwszy od tradycjonalizmu, popularnego w pierwszej połowie lat 20., przez stopniowe upraszczanie formy i detalu końca lat 20., po obiekty reprezentujące dojrzały modernizm od połowy lat 30. XX wieku.

Artykuł porusza problem przemian przestrzennych i krajobrazowych spowodowanych rozwojem i globalizacją turystyki, w tym w szczególności powstawania tzw. przestrzeni nieautentycznych, czyli nowo wykreowanych przestrzeni turystycznych, oderwanych od lokalnych i regionalnych walorów naturalnych i kutrowych. Autorki prowadzą rozważania nad związkiem tego fenomenu ze zjawiskiem komercjalizacji przestrzeni turystycznej, a także zmianą paradygmatu turystyki z tzw. 3s (sea, Sun, Sand) do 3e (entertainment, excitement, education), które wywołały lawinę inwestycji w sferze rozrywki i rekreacji zarówno w Polsce jak i na świecie. Do artykułu wybrano i omówiono przykłady przestrzeni nieautentycznych z terenów Dolnego Śląska.

Część drugą badań nad klasyfikacją terenów zieleni w mieście poświęcono zdefiniowaniu cech i zadań wyodrębnionych obiektów architektury krajobrazu. Cechy charakteryzujące poszczególne obiekty zdefiniowano w podziale na zagadnienia z zakresu: dostępności terenu, jego funkcji użytkowej oraz sposobu jego urządzenia. Realizowane przez nie zadania określono na podstawie współczesnej teorii z tego zakresu. W podsumowaniu przedstawiono sumaryczne wyniki prowadzonych badań.